از شاهنامه تا نامه به شاهان

از ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺗﺎ ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن ﻧﺎدر ﺳﻌﯾدی

ﻣوﺿوع ﺑﺣث ﻣن "از ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺗﺎ ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن" اﺳت. ﻣﻧظور ﻣن از ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن ﻧوﺷﺗﮫ ھﺎی ﭘﯾﺎﻣﺑر اﯾراﻧﯽ ﺑﮭﺎ ﷲ ء ﺧطﺎب ﺑﮫ ﭘﺎدﺷﺎھﺎن و زﻣﺎﻣداران ﺟﮭﺎن اﺳت ﮐﮫ دﻗﯾﻘﺎ" ﺻ د و ﭘﻧﺟﺎه ﺳﺎل ﭘﯾش ﻧوﺷﺗﮫ ﺷده اﺳت. ﻣراد ﻣن از اﯾن ﺑﺣث اﯾﻧﺳﺗ ﺗداوم و ارﺗﺑﺎط ﻧزدﯾﮏ ﻣ ﯾﺎن ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻓردوﺳﯽ و ﭘﯾﺎم ﺑﮭﺎءﷲ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن را ﺑر ر ﺳﯽ ﻧﻣﺎﯾم. اﺑﺗدا در ﺑﺎره ﻓﻠﺳﻔﮫ ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻓردوﺳﯽ ﺳﺧن ﺧواھم ﮔﻔت و آﻧﮕﺎه ﻓﻠﺳﻔﮫ ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺑﮭﺎءﷲ را ﺑررﺳﯽ ﻣﯽ ﮐﻧﯾم. ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻓردوﺳﯽ ﻣﻘدﻣﮫ : ﺷﺎﯾد ﺑﺗوان ﮔﻔت ﮐﮫ ﺻرﻓﻧظر از ﮐﺗﺎﺑﮭﺎی دﯾﻧﯾﺷﺎن، در ﻣﯾﺎن اﯾراﻧﯾﺎن ھﯾﭻ ﮐﺗﺎﺑﯽ ھرﮔز ﺑﮫ ﻣﺣﺑوﺑﯾت و ﺗﺎﺛﯾر ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻓردوﺳﯽ ﻧﺑوده اﺳت. ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻧﮫ ﺗﻧﮭﺎ از ﻧظر ادﺑﯽ و ﺷﻌری از ﺑزرﮔﺗرﯾن ﺷﺎھﮑﺎرھﺎی اد ب ﻓﺎرﺳﯽ اﺳت در زﻧده ﮐردن و ﭘﺎﺳدا ری زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﻧ ﯾز ﻧﻘش ﺑ ﯾﻣﺎﻧﻧدی ﺑﺎزی ﮐرده اﺳت. ﺑﻌﻼوه ﻧﻘش اﺟﺗﻣﺎﻋﯽ و ﺗﺎرﯾﺧﯽ ﺷﺎھﻣﻧ ﺎﻣﮫ ﻣﻧﺣﺻر ﺑﻔ رد اﺳت ﺑﮫ اﯾن ﻣﻌﻧﺎ ﮐﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ھوﯾت اﯾراﻧﯽ را ﺑﮕوﻧﮫ ای ﺑﯽ ﻧظﯾر اﺣﯾﺎ ﮐرد و ﻣﺑﻧﺎی اﺳﺗﻘﻼل اﯾران را ﺑﻧﺎ ﻧﮭﺎد. ﺑدﯾن ﺗرﺗﯾب ﮐﮫ ﭘس از ﺣﻣﻠﮫ اﻋراب ﺑﮫ اﯾران و از ﻣﯾﺎن ﺑردن اﺳﺗﻘﻼل ﺳﯾﺎﺳﯽ اﯾران، اﻋراب ﮐو ﺷﯾدﻧد ﮐﮫ ﮐﮫ اﯾراﻧﯾﺎن ھوﯾت ﺧود را از دﺳت داده و ﺧود را ﻗوﻣﯽ ﮐﮭﺗر و ﻓﺎﻗد ﻓرھﻧﮓ و ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺷﻣﺎر آ ورﻧد. در اﺑﺗدا ﺧﻠﻔﺎی اﻣوی ﮐوﺷﯾدﻧد ﮐﮫ ﺑﺎ ﻧظرﯾﺎﻧﯽ ﻧژادﭘرﺳﺗﺎﻧﮫ اﯾراﻧﯽ را ﻋﺟم و ﻋﺟم را ذاﺗﺎً ﮐﮭﺗر از ﻋرب ﺑﺷﻣﺎرﻧد. اﻣﺎ اﯾن اﻧدﯾﺷﮫ ﭘﯾروز ﻧﺷد. در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﺷﮑل ﻣﮭﻣﺗر ﺗﺣﻘﯾر اﯾراﻧﯾﺎن ﺷﮑﻠﯽ ﻓﻘﮭﯽ ﺑﺧود ﮔرﻓت ﯾﻌﻧﯽ آﻧﮑﮫ ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓرھﻧﮓ اﯾران ﭘﯾش از اﺳ ﻼم ﺻرﻓﺎً ﺑﻌﻧوان ﻋﺻر ﺟﺎھﻠﯾت و ﻧﺎداﻧﯽ ﺗﺻوﯾر ﺷد و آﺋﯾن زرﺗﺷت آﺋﯾن آﺗش ﭘرﺳﺗﯽ و ﺑت ﭘرﺳﺗﯽ ﻗﻠﻣداد ﮔردﯾد و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ھﻣﮫ ﻣظﺎھر ﻓرھﻧﮓ و ﺗﺎرﯾﺦ اﯾرا ن ﻣﻧﻔﯽ و ﻣطرود ﺷد. ﮔﻔﺗﮫ ھﺎی ﻏ ز اﻟﯽ در ﮐﯾﻣﯾﺎی ﺳﻌﺎدت در ﺑﺎره ﻧوروز ﮐﮫ آﻧرا آﺗش ﭘرﺳﺗﯽ و ﺑت ﭘرﺳﺗﯽ ﮐﺎﻓران داﻧﺳﺗﮫ و از ﻣﺳﻠﻣﺎن اﯾراﻧﯽ ﻣﯽ ﺧواھد ﮐﮫ ﻧوروز را روزه ﺑﮕﯾرﻧد ﺗﺎ آﻧﮑﮫ اﻣﮑﺎن ﺟﺷن و ﻣﮭﻣﺎﻧﯽ و ﺷﺎدی در ﻧوروز را از ﻣﯾﺎن ﺑردارﻧد و ﻧوروز ﺑﮑﻠﯽ ﻓراﻣوش ﺷود ﻧﻣوﻧﮫ اﯾن ﺗﻔﮑر ﻓﻘﮭﯽ در اﯾران ﭘس از اﺳﻼم اﺳت. اﻣﺎ اﯾراﻧﯾﺎن ﺑﺎ اﯾن ﻧظرﯾﮫ اﺳﺗﻌﻣﺎری ﺟﻧﮕﯾدﻧد. از ﻧظر ﻓرھﻧﮓ و ھوﯾت ، اﯾراﻧﯾﺎ ن ﮐوﺷﯾدﻧد ﮐﮫ ﺗﺎرﯾﺦ و اﺳطوره ھﺎی ﭘﯾش از اﯾران را ﺣﻔظ ﮐﻧﻧ د و آن را ﭘﺎﺳداری ﮐﻧﻧد. اﻣﺎ ﺑزرﮔ ﺗرﯾن و ﻣوﻓﻘﺗرﯾن اﯾن اﻗدام ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻓردوﺳﯽ اﺳت زﯾرا ﮐﮫ اﯾن اﺛر در ﻣﯾﺎن ھﻣﮫ اﻗﺷﺎر اﯾراﻧﯽ ﻣﺣﺑوب ﺷد و در ﺗﺎر و ﭘود اﯾراﻧﯾﺎن رﺳوخ ﮐرد. ﻓردوﺳﯽ ﻧﮫ ﺑﺎ ﺗﺣﻘﯾر ﺑﻠﮑﮫ ﺑﺎ اﺣﺗر ام ﺑﮫ آن ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓرھﻧﮓ ﻣﯽ ﻧﮕرد. او اﯾراﻧﯾﺎن را ﻧﮫ آﺗش ﭘرﺳت ﺑﻠﮑﮫ ﺧداﭘرﺳت ﻣﯽ داﻧد و ﻣﯽ ﮔوﯾد: ﭼو ﺧﺳرو ﺑد آب ﻣژه رخ ﺑﺷﺳت ﺑر اﻓﺷﺎﻧد دﯾﻧﺎر ﺑر زﻧد و اﺳت ﺑﮫ ﯾﮏ ھﻔﺗﮫ ﺑر ﭘﯾش ﯾزدان ﺑدﻧد ﻣﭘﻧدار ﮐﺎﺗش ﭘرﺳﺗﺎن ﺑدﻧد ﮐﮫ آﺗش ﺑدان ﮔﺎه ﻣﺣراب ﺑود ﭘرﺳﺗﻧده را دﯾده ﭘر آب ﺑود ﺑﺧش ﻧﺧﺳت: ﻧظرﯾﮫ ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ در ﻣورد ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺳﺧﻧﺎن ﺿد و ﻧﻘﯾض و ﻧﺎدرﺳ ت ﺑﺳﯾﺎر زده ﺷده اﺳت. ﺑﺳﯾﺎری ﺷﺎھﻧ ﺎﻣﮫ را ﺑﻌﻧوان ﻧظرﯾﮫ ای ﻧژادﭘرﺳﺗﺎﻧﮫ ﮐﮫ ﻗوﻣﯽ را ذاﺗﺎً ﮐﮭﺗر و ﭘﻠﯾد و اھرﯾﻣﻧﯽ ﻣﯽ ﯾﺎﺑد ﺗﻌرﯾف ﮐرده اﻧد. ﮔﺎھﯽ اﯾن ﻗوم ﭘﻠﯾد ﻋرﺑﮭﺎ ﻣﯽ ﺷوﻧد ﮐﮫ اول ﺑﺎ ﺣﻣﻠﮫ ﺿﺣﺎک ﺗﺎزی ﺑﮫ اﯾران ﺑﺎﻋث ﺗﺑﺎھﯽ اﯾران ﺷدﻧد و ﺳراﻧﺟﺎم ﺑﺎ ﺣﻣﻠﮫ اﻋراب ﻣﺳﻠﻣﺎن ﺑﮫ اﯾران ﺑﮫ ﻧ ﺎﺑودی اﯾران ﻣﻧﺟر ﺷدﻧد. ﮔﺎھﯽ اﯾن ﻗوم ﭘﻠﯾد ﺗرﮐﺎن ھﺳﺗﻧد ﭼرا ﮐﮫ در ﺳرﺗﺎﺳر ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ رﻗﯾب اﺻﻠﯽ اﯾران ﺗوران اﺳت و ﺗوراﻧﯾﺎن ﺑﮫ ﻏﻠط ﺗرک ﻗﻠﻣداد ﻣﯽ ﺷوﻧد. اﻣﺎ ھﻣﮫ اﯾن ﻧظرﯾﺎت ﺑﺎﻟﮑل ﻧﺎدرﺳت ھﺳﺗﻧد ﭼرا ﮐﮫ اﮔر ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﯾﮏ ﭘﯾﻐﺎم داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷد آن ﭘﯾﻐﺎم ﻧﻔﯽ ﻧژادﭘرﺳﺗﯽ اﺳت. ﺑﻌﻧوان ﻣﺛﺎل از ﻣﮭﻣﺗر ﯾن دﻻﺋل ﺗﺄﮐﯾد ﻓردوﺳﯽ ﺑر داﺳﺗﺎن ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﮫ زال و روداﺑﮫ ھﻣﯾن اﺳت ﮐﮫ ﻧﺷﺎن دھد ﮐﮫ روداﺑﮫ

ﮑﮫ

ﮐﮫ از ﻧزاد ﺿﺣ ﺎک ﺗﺎزی اﺳت ﺑﺎ ازدواج ﺑﺎ زال ﮐﮫ ﺑﻘول ﺣﺗﯽ ﭘدرش ﻣرغ ﭘرورده اﺳت ﺑﺎﻋث ﺑوﺟود آﻣدن ﺑزرﮔﺗرﯾن ﻗﮭرﻣﺎن اﯾران و ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﯾﻌﻧﯽ رﺳﺗم ﻣﯽ ﺷود. ﺑﮫ ﻧظر ﻣن ﻓﻠﺳﻔﮫ ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ را ﻣﯽ ﺗوان ﺑﺎﻋﺗﺑﺎری ﺑﻌﻧوان ﻧﻘد وی از ﺳﮫ ﻧوع اﺳﺗﺑداد ﺗﻠﻘﯽ ﻧﻣود. اول اﻧﺗ ﻘﺎد او از اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ ﯾﻌﻧﯽ آﺳﯾب ﺷﻧﺎﺳﯽ راﺑط ﮫ ﺷﺎه ﺑﺎ ﻣردم اﺳت. دوم ا ﻧﺗﻘﺎد او از اﺳﺗﺑداد دﯾﻧﯽ ﯾﻌﻧﯽ ﻧﻘد او از ﯾﮑﯽ ﺷدن دﯾن و ﺣﮑوﻣت اﺳت و ﺳوم ﻧ ﻘد او از اﺳﺗﺑداد ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ ﯾﻌﻧﯽ اھرﯾﻣ ﻧﻘد ن ﭘردازی اﻗوام و ﻣﻠل دﯾﮕر و ﺗوﺟﯾﮫ اﺳﺗﻌﻣﺎر و ﺑﺎﺟﮕﯾری از دﯾﮕر ﮐﺷورھﺎﺳت. اول: اﻧﺗﻘﺎد از اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ

ﺑر ﺧﻼف آﻧ ﭼﮫ ﮐﮫ ﺑﺳﯾﺎری ﮔﻔﺗﮫ و ﻣﯽ ﮔوﯾﻧد ﺷﺎھﻧ ﺎﻣﮫ از اﺑﺗدا اﻧﺗﻘﺎد از اﺳ ﺗ ﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ اﺳت. ﺷﺎه ﺑر طﺑق ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ دارای ﻓرّ ه اﯾزدی اﺳت و ﻓرّ ه اﯾزدی ﺷرط ﻣﺷر وﻋﯾت ﺷﺎه اﺳت. اﻣﺎ اﯾن ﻓره اﯾزدی ﺑﺎﻋث ﻋدل و ﺧردﻣﻧدی ﻣﯽ ﺷود و در ﻧﺗﯾﺟﮫ اﮔر ﺷﺎه از دادﮔری و ﺧرد ﺗﺟﺎوز ﻧﻣﺎﯾد ﻓره اﯾزدی از او ﺳﻠب ﻣﯽ ﺷود و دﯾﮕر ﺷﺎه راﺳﺗﯾن ﻧﯾﺳت . در ﭼﻧﯾن وﻗﺗﯽ اﺳت ﮐﮫ ﮐﺷور دﺳﺗﺧوش ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ و دﺷواری ﻣﯽ ﺷود. ﻣﮭﻣﺗرﯾن ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﮫ در ﺗﺿﺎد ﺑﺎ ﻋدل و ﻓره اﯾزدی اﺳت اﯾﻧﺳﺗﮑﮫ ﺷﺎه ﻣردم را ﺣﻘﯾر ﺑﭘﻧدارد و ﺑﮕوﻧﮫ ای اﺳﺗﺑدادی ﻋﻣل ﮐﻧد. در واﻗﻊ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺑﺎ اﯾن ﺑﺣث آﻏﺎز ﻣﯽ ﮔردد و اﯾن ﻣطﻠب ﺑﮫ ﺷﮑل داﺳﺗﺎن ﺟذاب ﺟﻣﺷﯾد و ﺿﺣﺎک در ﻣﯽ آﯾد.

ﺟﻣﺷﯾد ﺑزرﮔﺗرﯾن ﭘﺎدﺷﺎه اﯾران در دوران اﺳﺎطﯾری اﺳت ﮐ ﮫ ﮐﺎر اﯾن ﭘﺎدﺷﺎھﺎن اوﻟﯾﮫ اﯾﺟﺎد ﺗ ﻣدن در اﯾران و اﺳﺗﻘﻼل از ﻧﯾروھﺎی طﺑﯾﻌت اﺳت و ﻣﺛﻼً ﺟﻣﺷﯾد اﺳت ﮐﮫ ﺑﮑﺎر ﺑردن آھن و اﯾﺟﺎد اﺳﻠﺣﮫ ﻓﻠزی و ﻧﺳﺎﺟﯽ و ﺧﺎﻧﮫ ﺳﺎزی و ﭘزﺷﮑﯽ را ﺑوﺟود ﻣﯽ آورد. ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﺑﮫ ﮔﻔﺗﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻧﺑرد اﻧﺳﺎن ﺑﺎ دﯾوان اﺳت و ﻧﮫ ﻧﺑرد اﻧﺳﺎن ﺑﺎ اﻧﺳﺎن. اﯾن دﯾوان ﺑﮫ ﻣﻌﻧﺎی ﻧﯾروھﺎی طﺑﯾﻌﺗﻧد ﮐﮫ زﻧدﮔﯽ را ﺑرای اﻧﺳﺎﻧﮭﺎ دﺷوار ﻣﯽ ﺳﺎزﻧد و ﺑﮫ ﻣرگ زودرس ادﻣﯾﺎن ﻣﻧﺟر ﻣﯽ ﺷوﻧد. اﻣﺎ ﺑﺎ ﭘﯾﺷرﻓت اﯾران در اﯾن زﻣﺎن ﻧﯾروھﺎی طﺑﯾﻌت در ﮐﻧﺗرل آدﻣﮭﺎ در ﻣﯽ آ ﯾﻧد و ﺑﻧﺎﺑراﯾن در زﻣﺎن ﺟﻣﺷﯾد ﺑرای اول ﺑﺎر دﯾوان در ﺧدﻣت ﺟﻣﺷﯾد ﻗرار ﻣﯽ ﮐﯾرﻧد و ﻧﮫ دﺷﻣن اﻧﺳﺎن ﺑﻠﮑﮫ دوﺳت او ﻣﯽ ﮔردﻧد. اﻣﺎ اﮔر ﭼﮫ ﺟﻣﺷﯾد ﺧدﻣﺎت ﺑﯽ ﻧظﯾری ﺑﮫ اﯾ راﻧﯾ ﺎن اﻧﺟﺎم ﻣﯽ دھد و ﺗﻣدﻧﯽ ﺑزرگ را ﺑوﺟود ﻣﯽ آورد اﻣﺎ ﻧﻔس ھﻣﯾن ﻣوﻓﻘﯾت ﺑﺎﻋث ﻏرور او ﻣﯽ ﺷود و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﻣردم را ھﯾﭻ و ﺧود را ھﻣﮫ ﭼﯾز ﻣﯽ ﺑﯾﻧد و ﺑﺟﺎی آﻧﮑﮫ ﻣﺎﻧﻧد ﺳﺎﺑق رھﺑر ﻣردم وﻟﯽ ﻣﺳﺎوی ﺑﺎ ﻣردم ﺑﺎﺷد ﻣردم را اﮐﻧون ﺑرده و ﺑﻧده ﺧود ﻣﯽ ﺷﻣﺎرد. در ﺑرداﺷﺗﮭﺎی از داﺳ ﺎﺗ ن ﺟﻣﺷﯾد ﺗﻘرﯾﺑﺎً ھﻣﮕﯽ اﯾن ﺗﻐﯾﯾر ﺟﻣ ﺷﯾد را ﺑﮫ ﻣﻌﻧﺎی ادﻋﺎی ﺧداﺋﯽ ﺟﻣﺷﯾد ﮔ رﻓﺗﮫ اﻧد و اﺷﻌﺎری ﺟﻌﻠﯽ ھم در اﯾن ﻣورد ﺑﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ اﻓزوده اﻧد. اﻣﺎ ﺑﺣث اﺻﻠﯽ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ادﻋﺎی ﺧداﺋﯽ ﺟﻣﺷﯾد ﻧﯾﺳت ﺑﻠﮑﮫ ﺣرﮐت در ﺟﮭت اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ و ﻧﺎﭼﯾز ﮔرﻓﺗن ﻣردن اﺳت. اﻟﺑﺗﮫ ھر ﻧوع اﺳﺗﺑدادی ﺑﺷﮑ ﻠ ﯽ ﺧود را ﺷرﯾﮏ ﺧدا داﻧﺳﺗن ھم ھﺳت اﻣﺎ ﻧﮑﺗﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ اﻧﺗﻘﺎد از اﺳﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺟﻣﺷﯾد اﺳت. ﺑﮫ ﮔﻔﺗﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺟﻣﺷﯾد ﺳران ﮐﺷور را ﺟﻣﻊ ﻣﯽ ﮐﻧد و ﺑﮫ آﻧﮭﺎ از ﺧودﮐﺎﻣﮕﯽ ﺧود ﺳﺧن ﻣﯽ ﮔوﯾد. اوج ﻓﻠﺳﻘﯽ ﺳﺧ ن ﺟ ﻣﺷﯾد اﯾن ﭼﻧد ﺑﯾت اﺳت: ﺧﻮر و ﺧﻮاب و آراﻣﺘﺎن از ﻣﻨﺴﺖ ﭘن ھﻤﺎ ﻮﺷﺶ و ﮐﺎﻣﺘﺎن از ﻣﻨﺴﺖ ﺑﺰرﮔﯽ و دﯾﮭﯿﻢ ﺷﺎھﯽ ﻣﺮاﺳﺖ ﮐﮫ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﮫ ﺟﺰ ﻣﻦ ﮐﺴﯽ ﭘﺎدﺷﺎﺳﺖ ؟ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺘﻘﺎل از طﺒﯿﻌﺖ ﺑﮫ ﻧﻤﺪن اﺳﺖ ﮐﮫ ﻧﺒﺮد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ دﯾﻮان ﮐﮫ ﻧﺒﺮد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ طﺒﯿﻌﺖ ﺑﻮد ﺣﺎل ﺑﮫ ﻧﺒﺮد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ اﻧﺴﺎن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺪﯾﻦ ﺟﮭﺖ ﻣﻌﻨﺎی دﯾﻮ ھﻢ ﻋﻮض ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺣﺎل دﯾﻮ طﺒﯿﻌﺖ ﺧ ﺎرﺟﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠ ﮑ ﮫ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ طﺒﯿﻌﺖ دروﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﯿﺮه ﺷﺪن ﻓﺮھﻨﮓ آز و ﻏﺮور و ﺧﻮدﮐﺎﻣﮕﯽ ظﺎھﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. ھﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﺒﺪاد ﺟﻤﺸﯿﺪ اﺳ ﺖ ﮐﮫ اوج اﯾﻦ دروﻧﯽ ﺷﺪن دﯾﻮ در ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺷﺎه ﺗ ﺎزی ﯾﻌﻨﯽ ﺿﺤﺎک ﭘﺪﯾﺪار ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺿﺤ ﺎک ﮐﮫ اﺻﻞ آن اژﯾﺪھﺎک ﯾﻌﻨﯽ اژدھﺎ و اھﺮﯾﻤﻦ و دﯾﻮ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ اﺑﻠﯿﺲ ﻓﺮﯾﻔﺘﮫ ﺷﺪه و اول ﭘﺪرش را ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﺗﺎ ﺗﺎج و ﺗﺨ ﺖ ﭘﺪر را ﺗﺼﺎﺣﺐ ﮐﻨﺪ. ﺑﺮ ﺧﻼف داﺳ ﺘ ﺎن ﺗﻮرات و ﮐﮫ ﻗﺮان آﻧﮕﺎه ﺿﺠﺎک ﺑﺮای ﭘﺎداش ﺑﮫ اﯾﻦ ﻏﺬاھﺎی ﺧﻮﺷﻤﺰه ﺑﮫ او اﺟﺎزه ﻣﯽ دھﺪ ﮐﮫ ﺑﺮ ﮐﺘﻒ او ﺑﻮﺳﮫ زﻧﺪ و در ﻧﯿﺠﮫ دو ﻣﺎر از دو ﺷﺎﻧﮫ او ﻣﯽ روﯾﻨﺪ و ھﺮ وﻗﺖ آﻧﮭﺎ را ﻣﯽ ﺑﺮد ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﮫ ﻣﯽ روﯾﻨﺪ. آﻧﮕﺎه اﺑﻠﯿﺲ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﮫ او ﻣﯽ ﻮﻣآ زد ﮐﮫ دو ﻣﻐﺰ دو ﭘﺴﺮ ﺟﻮان را ﺑﺎﯾﺪ ھﺮوز ﺑﮫ ﻣﺎرھﺎ ﺑﺪھﺪ ﺗﺎ ﻣﺎرھﺎ آرام ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ. واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﮫ داﺳﺘﺎن ﺿﺤﺎک داﺳﺘﺎن دروﻧﯽ ﺷﺪن دﯾﻮ اﺳﺖ ﮐﮫ از درون ﺿﺤﺎک ﻣﯽ روﯾﻨﺪ و ﭼ ﻮن دروﻧﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺗﻤﯽ ﺷﻮد آﻧﺎن را از ﺧﺎرج ﺑﺮﯾﺪ. ﮐﺸﺘﻦ ﭘﺴﺮان ﺟﻮان ھﻢ اﺷﺎره ﺑﮫ اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﻄﻠﻖ ﺿﺤﺎک اﺳﺖ ﮐﮫ ھﻢ زﻧﺪﮔﯽ او ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺮگ ﻣﺮدم اﺳﺖ و ھﻢ اﺷﺎره ﺑﮫ ﮐﻨﺘﺮل ﻓﮑﺮ آدﻣﮭﺎ و ﺷﺴﺘﺸﻮی ﻣﻐﺰی

ﻣﺗداول

ﻧﺒﺮد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺑﺮادرﮐﺸﯽ آﻏﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد در ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ ﺷﺮوع اﯾﻦ ﺳﻘﻮط ﺑﺎ ﭘﺪر ﮐﺸﯽ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﻌﺪ اﺑﻠﯿﺲ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ آﺷﭙﺰی در ﻣﯽ آﯾﺪ و ﮔﻮﺷﺘﺨﻮاری را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آورد ﺗﺎ ﺑﺪﯾﻨﻮﺳﯿﻠﮫ ﺿﺤﺎک را ﺑﮫ ﮐﺸﺘﻦ و ﺑﯿﺮﺣﻤﯽ ﻋﺎدت دھﺪ.

در ان

ﺟﻮاﻧﺎن ﺑﺮای ﻓﺮﻣﺎﻧﺮواﺋﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ و دﯾﻨﯽ او دارد . اﻣﺎ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ درس ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ در ﻣﻮرد ﺟﻤﺸﯿﺪ و ﺿﺤﺎک ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮی اﺳﺖ. اﮔﺮﭼﮫ ﺣﻤﺸﯿﺪ ﺑﺎ ﻏﺮو ر ش ﺑﻄﺮف اﺳﺘﺒﺪاد ﺣﺮﮐﺖ ﮐﺮد اﻣﺎ ﺑﺮطﺒﻖ ﺷﺎ ھﻨﺎﻣﮫ ﻣﺮدم اﯾﺮان ﻧﯿﺰ ھﻤﺮاه ﺑﺎ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﺑﮫ ﻓﺮھﻨﮓ اﺳﺘﺒﺪاد روی آوردﻧﺪ و آﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺿﺤ ﺎک دﯾﻮ را در ﺧﻮ د دروﻧﯽ ﮐﺮدﻧﺪ. ﺑﮫ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﮫ ﺑﺨﺎطﺮ اﺳﺘﺒﺪاد ﺟﻤﺸﯿﺪ ﻣﺮدم اﯾﺮان ﻋﻠﯿﮫ او ﻗﯿﺎم ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ وﻟﯽ ﺑﺠﺎی آﻧﮑﮫ در ﻧﻔﯽ اﯾﻦ اﺳ ﺘ ﺒﺪاد دطﺮف ﻋﺪاﻟﺖ و دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﭘﯿﺶ روﻧﺪ آﻧﺎن ﺷﯿﻔﺘﮫ ﺿﺤ ﺎک ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ و دﺳﺘﮫ دﺳﺘﮫ ﺑﮫ ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﻣﯽ روﻧﺪ و او را دﻋﻮت ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ ﺑﮫ اﯾﺮان ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﺷﺎه اﯾﺮان ﺷﻮد و ﺿﺤﺎک ھﻢ ﺟﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ھﺰار ﺳﺎل ﺑﺮ اﯾﺮان ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ . اﮔﺮ ﭼﮫ ﺑﻌﺪاً ﺑﺎ ﻗﯿﺎم ﮐﺎوه و ﻓﺮﯾﺪون ﻣﺮدم اﯾﺮان ﺑﻄﺮف ﻋﺪاﻟﺖ ﭘﯿﺶ ﻣﯽ روﻧﺪ اﻣﺎ اوﻟﯿﻦ اﻧﻘﻼب ﻣﺮدم اﯾﺮان ﮐﮫ ﺑ ﮫ اﺳﻢ ﻧﻔﯽ ﻏﺮور و اﺳﺘﺒﺪاد ﺟﻤﺸﯿﺪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ﺑﺠﺎی دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﯾﺎ دادﮔﺮی اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﺪﺳﺖ ﺧﻮد اﺳﺘ ﺒ ﺪاد ﻣﻄﻠﻖ دﯾﻨﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ را ﺑﮫ ﺑﺎر آوردﻧﺪ. اﮔﺮ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺗﻨﮭﺎ اﯾﻦ درس را ا ز ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ آﻣﻮﺧﺘﮫ ﺑﻮدﻧﺪ اﯾﺮان اﮐﻨﻮن اﯾﺮاﻧﯽ دﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﺑﻮد. ﺷﺎھﻨﺎﻣ ﮫ ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ: ﯾﮑﺎﯾﮏ ﺑﯿﺎﻣﺪ ز اﯾﺮان ﺳﭙﺎه ﺳﻮی ﺗﺎزﯾﺎن ﺑﺮﮔﻔﺘﻨﺪ راه ﯿﺪﺷﻨ ﻧﺪ ﮐﺎﻧﺠﺎ ﯾﮑﯽ ﻣﮭﺘﺮﺳﺖ ﭘﺮ از ھﻮل ، ﺷﺎه اژدھﺎ ﭘﯿﮑﺮﺳﺖ ﺳﻮاران اﯾﺮان ھﻤﮫ ﺷﺎه ﺟﻮی ﻧﮭﺎدﻧﺪ ﯾﮑﺴﺮ ﺑﮫ ﺿﺤﺎک روی ﺑﮫ ﺷﺎھﯽ ﺑﺮو آﻓﺮﯾﻦ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ ورا ﺷﺎه اﯾﺮان زﻣﯿﻦ ﺧﻮاﻧﺪﻧﺪ اﮔﺮ ﭼﮫ ﺷﺎھﻨﺎ ﻣﮫ ﺑﮫ ﻧﻘﺪ اﺳﺘﺒﺪاد ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازد اﻣﺎ اﻟﺒﺘﮫ ﻣﻔﮭﻮم ﻣﺪرن دﻣﮑﺮاﺳﯽ در آن ﻣﻄﺮح ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﮫ ﻣﻔﮭﻮم ﻋﺪاﻟﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻓﺮھﻨﮓ آن زﻣﺎﻧﮭﺎ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺑﺮای آﻧﮑﮫ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﻣﻔﮭﻮم ﻋﺪاﻟﺖ ﺳﯿﺎﺳﯽ از ﻧﻈﺮ ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ را در ﯾﺎﺑﯿﻢ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﮫ ﮐﮫ ﺑﮫ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ﺗﻮﺟﮫ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ ﺑﮕﻮﻧ ﮫ ای ﻣﻨﻈﻢ در ﺑﺎره اﻧﺤﻄﺎط اﯾﺮان، ﺗﮭﺎﺟﻢ ﺧﺎرﺣﯽ و ﻋﻠﻞ ﺷﮑﺴﺖ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﺤﺚ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و در ھﻤﮫ اﯾﻦ ﻣﻮارد ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻄﺮف اﺳﺘﺒﺪاد ﺳﯿﺎﺳﯽ از ﻣﮭﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻠﻞ ﺿﻌﻒ و اﻧﺤﻄﺎط اﯾﺮان اﺳﺖ. ﺑﺎ آﻧﮑﮫ اﻓﺮاﺳﯿﺎب و ﺣﻤﻠﮫ ھﺎﯾﺶ ﺑﮫ اﯾﺮان ﺑﺨﺶ ﮔﺴﺘﺮده ای از ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ را ﺑﺨﻮد اﺧﺘﺼﺎص ﻣﯽ دھﺪ اﻣﺎ در اﯾﻦ ﻣﻮر د ﭘﯿﺮوزی و ﺳﺮ ﺑﻠﻨﺪی از آن اﯾﺮاﻧﯿﺎن اﺳﺖ. اﻣﺎ در ﺳﮫ ﻣﻮرد اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﺮان اﺳﯿﺮ و ﺧﻮار ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﻣﮭﺎﺟﻤﺎن ﻣﻮﻓﻖ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ. اول ﺗﺴﺨﯿﺮ اﯾﺮان ﺗﻮﺳﻂ ﺿﺤﺎک اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺤﺼﻮل دو ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻮد ﯾﮑﯽ اﺳﺘﺒﺪاد ﺟﻤﺸﯿﺪ و دﯾﮕﺮ ﻓﺮھﻨﮓ ﻣﺴﺘﺒﺪ ﺟﻮی اﯾﺮاﻧﯿﺎن آن زﻣﺎن. دو ﻣﻮرد دﯾﮕﺮ ﯾﮑﯽ ﺣﻤﻠﮫ اﺳﮑﻨ ﺪر ﯾﻮﻧﺎﻧﯽ و ﺗﺼﺮف اﯾﺮان و از ﻣﯿﺎن ﺑﺮدن دودﻣﺎن ﮐﯿﺎﻧﯽ اﺳﺖ. ﺳﻮم ﺣﻤﻠﮫ اﻋﺮاب و از ﻣﯿﺎن ﺑﺮدن ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎن و اﺻﻮﻻً اﺳﺘﻘﻼل ﺳﯿﺎﺳﯽ اﯾﺮان اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺑﺮﺳﯽ ﺗﻮﺻﯿﻒ ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ از اﯾﻦ ﺷﮑﺴﺘﮭﺎ ﻣﯽ ﺗﻮان ﻓﻠﺴﻔﮫ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ را ﺑﮭﺘﺮ ﻓﮭﻤﯿﺪ. ﺑﺎﯾﺪ ﮔﻔﺖ ﮐﮫ اﺻﻮﻻً از ﻧﻈﺮ ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ دوران طﻼﺋﯽ ﻋﺪ اﻟﺖ و آﺑﺎدی در اﯾﺮان دوران ﮐﯿﺎﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ دوران ﭘﮭﻠﻮاﻧﯽ ﯾﺎ ﻗﮭﺮﻣﺎﻧﺎﻧﮫ اﺳﺖ. اﯾﻦ دوران ﺑﺎ ﺣﻤﻠﮫ اﺳﮑﻨﺪر ﺑﮫ اﯾﺮان ﺑ ﮫ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽ رﺳﺪ و آﻏﺎز آن ﺑﺎ ﻗﯿﺎم ﮐﺎوه و ﻓﺮﯾﺪون و ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺎ ﺷﺎھﻨﺸﺎھﯽ ﻣﻨﻮﭼﮭﺮ اﺳﺖ. ﻗﺒﻞ از آن دوران ﭘﯿﺸﺪادی اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎ ﺟﻤﺸﯿﺪ و ﻏﻠﺒﮫ ﺿﺤﺎک اژدھﺎﺋﯽ ﺑﺮ اﯾﺮان ﺑﮫ ﭘﺎﯾﺎن ﻣﯽ رﺳﺪ. اﯾﻦ دوران طﻼﺋﯽ را دوران ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ﭼﺮا ﮐﮫ ﺷﺨﺼﯿﺖ اﺻﻠﯽ اﯾﻦ دوران رﺳﺘﻢ و ﭘﺪران او ھﺴﺘﻨﺪ. ﯾﻌﻨﯽ ﺳﺎم و ﭘﺴﺮش زال و ﭘﺴﺮش رﺳﺘﻢ ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن اﺻﻠﯽ اﯾﺮان ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﮫ در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن اﯾﻦ رﺳﺘﻢ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻗﺮﻧﮭﺎ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ھﻤﻮاره ﻧﺠﺎت دھﻨﺪه اﯾﺮان اﺳﺖ. ﺎﺧﺘﺎر ﺳ ﺳﯿﺎﺳﯽ اﯾﺮان در اﯾﻦ زﻣﺎن طﻼ ﺋﯽ از دو وﯾﮋﮔﯽ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد: وﯾﮋﮔﯽ اول اﯾﻨﺴﺘﮑﮫ ﻗﺪرت ﻣﯿﺎن ﺷﺎھﻨﺸﺎه و ﺑﺰرﮔ ﺎن ﯾﻌﻨﯽ ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن ﺗﻘﺴﯿﻢ ﻣﯽ ﮔﺮدد. در اﯾﻦ زﻣﺎن ﺷﺎھﻨﺸﺎه رھﺒﺮ اﯾﺮان اﺳﺖ اﻣﺎ ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﺷﺮﮐﺖ دارﻧﺪ و ﺑﺪون رﺿﺎﯾﺖ آﻧﺎن ﮐﺎرھﺎ ﻋﻤﻠﯽ ﻧﯿﺴﺖ. ﺣﺘﯽ اﯾﻨﮑﮫ ﺟﺎﻧﺸﯿﻦ ﺷ ﺎھﻨﺸﺎه ﭼﮫ ﮐﺴﯽ ﺑﺎﺷﺪ در ﺑﺴﯿﺎری ﻣﻮاﻗﻊ ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮔ ﺮدد. ﺑﺨﺼﻮص زال ﮐﮫ ﺳﻤﺒﻞ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﭘ ﮭﻠﻮاﻧﯽ ﺑﻠﮑﮫ ﺧﺮد و ﺣﮑﻤﺖ اﺳﺖ اوﺳﺖ ﮐﮫ ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﺷﺎھﻨﺸﺎه را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. و اﻟﺒﺘﮫ ﺑﺪون ﺣﻤﺎﯾﺖ رﺳﺘﻢ دوام ﺗﺎج و ﺗﺨﺖ ﺑﺮای ﺷﺎه اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻧﯿﺴﺖ. اﻣﺎ اﮐﺜﺮاً ھﻤﮫ اﯾﻦ ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن و ﻣﺨﺼﻮﺻﺎً ﻣﮭﻤﺘﺮﯾﻦ آﻧﺎن ﯾﻌﻨﯽ رﺳﺘﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﻣﺮدم ھﺴﺘﻨﺪ و اﮔﺮ ﭼﮫ ﻧﻄﺎم ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﻈﺎﻣﯽ دﻣﮑﺮاﺗﯿﮏ ﻧﯿﺴﺖ اﻣﺎ ﺑﺎ وﺳﺎطﺖ اﯾﻦ ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن و ﺑﮫ ﻓﺮاﺧﻮر آن زﻣﺎن ﻧﻮﻋﯽ ﻋﺪاﻟﺖ و ﻣﺮدم - ﮔﺮاﺋﯽ ﺑﺮﻗﺮار اﺳﺖ. وﯾﮋﮔﯽ دوم اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﯿﺎﺳﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ در ﺟﺎﻣﻌﮫ و در ﻣﯿﺎن ﺑﺰرﮔﺎن و ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن ﻋﺸﻖ ﺑﮫ اﯾﺮان، وﻓﺎداری ﺑﮫ ﻣﺮدم و ﺑﮫ ﺷﺎھﻨﺸﺎه، و ﺷﺮف و وﺟﺪان ﺑﺴﯿﺎر زﻧﺪه و ﮔﺴﺘﺮده اﺳﺖ. ﻣﮭﻤﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ اﯾﻦ ﭘﺪﯾﺪار اﯾﻨﺴﺘﮑﮫ ﺑﺰرﮔﺎن و ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن در ﻓﮑﺮ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﺎج و ﺗﺨﺖ ﺑﺮای ﺧﻮد ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﺑﻠﮑﮫ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﺗﻨﮭﺎ ﻓﮑﺮﺷﺎن ﻣﻨﺎﻓﻊ اﯾﺮان اﺳﺖ و ﺣﺎﺿﺮﻧﺪ ﺧﻮد را ﺑﺮای اﯾﺮان ﻓﺪا ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﮭﻤﺘﺮﯾﻦ ﺑﺎ زﺗﺎب اﯾﻦ ﻓﺮھﻨﮓ و ﻧﻈﺎم ارزﺷﯽ را ﻣﯽ ﺗﻮان در ﺳﺎم و زال و رﺳﺘﻢ دﯾﺪ. اﯾﻨﺎن اﻓﺮادی ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﮫ وﻗﺘﯽ ﺷﺎه ﺑﯿﺪادﮔﺮ

ﺳﺮاﻧﺠﺎم

ﻣﯽ ﺷﻮد ﯾﺎ ﻧﺎﺑﺨﺮدی ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﻣﺮدم و ﺳﭙﺎھﯿﺎن از آﻧﺎن ﻣﯽ ﺧﻮاھﻨﺪ ﮐﮫ ﭘﺎدﺷﺎه ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﻗﺎطﻌﯿﺖ ﺗﺎج و ﺗﺨﺖ را رد ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﯽ ﮐﻮﺷﻨﺪ ﮐﮫ ﺷﺎه را ﺑﮫ طﺮف ﻋﺪل و ﺧﺮد ھﺪاﯾﺖ ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﺜﻼً وﻗﺘﯽ ﮐﮫ ﺑ ﺨﺎطﺮ ﻧﺎﺑﺨﺮدﯾﮭﺎی ﻣﮑﺮر ﮐﯿﮑﺎوس ﺑﺰرﮔ ﺎن و ﺳﭙﺎھﯿﺎن از او ﻣﯽ ﺧﻮاھﻨﺪ ﮐﮫ ﺷﺎه ﺷﻮد او ﺑﺎ ﺗﻨﺪی اﯾﻦ ﺳﺨﻦ را طﺮد ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. از ﻧﻈﺮ ﺷﺎھﻨﺎﻣ ﮫ اﯾﻦ ﺗﺮﮐﯿﺐ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﺎ ﻋﺪاﻟﺖ ھﻤﺨﻮان ﺑﻮد و ﺑﮫ اﻋﺘﻼی اﯾﺮان ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﯿﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻔ ﺴﯿﻢ ﻗﺪرت ﻣﯿﺎن ﺷﺎھﻨﺸﺎه و ﺑﺰرﮔﺎن ﯾ ﺎ ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن ﺑﮭﻤﺮاھﯽ ﻓﻘﺪان ﻓﺮھﻨﮓ ﺧﻮدﭘﺮﺳﺘﯽ و ﻗﺪرت طﻠﺒﯽ در ﻣﯿﺎن ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن و ﺑﺰرﮔﺎن. ﻧﺘﯿﺠﮫ اﯾﻦ اﻣﺮ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ﺷﺎه از ﺧﺮد و داد ﺗﺠﺎوز ﻣﯽ ﮐﺮد ﺑﺨﺎطﺮ ﻗﺪرت ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن و ﻧﯿﺰ ﺑﻠﻮغ اﺧﻼﻗﯽ و وطﻦ دوﺳﺘﯽ ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن ، ﮐﺸﻮر اﯾﺮان از ﮔﺰﻧﺪ زﻣﺎﻧﮫ و دﺷﻤﻦ در اﻣﺎن ﻣﯽ ﺑﻮد. ﮐﯿﮑﺎوس ﭘﺎدﺷﺎھﯽ اﺳﺖ در اوج ﺑﯽ ﺧﺮدی وﻟﯽ ﺑﺎ وﺟﻮد رﺳﺘﻢ اﯾﺮان ﺣﻔﻆ ﻣﯽ ﺷﻮد. ا ﻣﺎ اﻧﺤﻄﺎط اﯾﺮان زﻣﺎﻧﯽ آﻏﺎز ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﮫ اﯾﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ از ﻣﯿﺎن ﻣﯽ روﻧﺪ. ﭘﯿ ﺶ از ﺣ ﻤﻠﮫ اﺳﮑﻨﺪر ﺑﮫ اﯾﺮان اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﺎر ﺳﯿﺎﺳﯽ از ﻣﯿﺎن ﻣﯽ رود. در زﻣﺎن ﭘﺎدﺷﺎھﯽ ﺑﺪﺗﺮﯾﻦ ﺷﺎه اﯾﺮان ﯾﻌﻨﯽ ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﮐﮫ او ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺑﯿﺪ ﺳﺨﺖ ادﮔﺮ اﺳﺖ ﺑﻠﮑﮫ ﻣﯽ ﺧﻮاھﺪ اﻧﺤﺼﺎر ﻗﺪرت را ھﻢ داﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺴﺮش اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر را ﻣﯽ ﻓﺮﺳﺘﺪ ﮐﮫ زال را ﺑﮑﺸﺪ و رﺳﺘﻢ را دﺳﺖ ﺑﺴﺘﮫ ﺑﮫ ﻧﺰد او ﺑﯿﺎورد. ﻧﺘﯿﺠﮫ اﯾﻦ ﻋﻄﺶ ﺑﮫ اﺳﺘﺒﺪاد ﺳﯿﺎﺳﯽ آﻧﺴﺘﮑﮫ ﺑ ﺰودی رﺳﺘﻢ ﮐﺸﺘﮫ ﻣ ﯽ ﺷﻮد و زال و ﺧﺎﻧﻮاده اش از ﻣﯿﺎن ﻣﯽ ﺑﮭﻤﺮاه اﯾﻦ ﻓﺎﺟﻌﮫ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﮫ اﺧ ﻼق ﺷﺮف و وطﻦ دوﺳﺘﯽ ھﻢ در ﻣﯿﺎن ﺑ ﺰرﮔﺎن و ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن آﯾﻨﺪه ﺑﺘﺪرﯾﺞ از ﻣﯿﺎن ﻣﯽ رود و ﺑﺨﺼﻮص در اواﺧﺮ دوران ﺳﺎﺳﺎﻧﯿﺎن ﺷﺎھﺎن ﺑﮫ ﮐﺸﺘﻦ ﭘﺪر و ﭘﺴﺮ ﺧﻮد ﻣﺸﻐﻮﻟﻨﺪ و ﺑﺰرﮔﺎن و ﭘﮭﻠﻮاﻧﺎن ﻧﯿﺰ ﺗﻨﮭﺎ در ﻓﮑﺮ ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﺗﺎج و ﺗﺨﺖ ﺑﺮای ﺧﻮد ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﮫ ﻧﺘﯿﺠﮫ آن ﺟﻨﮕﮭﺎی ﻣﮑﺮر داﺧﻠﯽ در اﯾﺮان اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﮫ ﺳﻘﻮط اﯾﺮان در ﺣﻤﻠﮫ اﻋﺮاب ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﺪ. دوم: اﻧﺘﻘﺎد از اﺳﺘﺒﺪاد دﯾﻨﯽ ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ در ﺑﺮﺳﯽ ﻋﻠﻞ اﻧﺤﻄﺎط و ﺷﮑﺴﺖ اﯾﺮان ﺑﮫ ﻣﺴﺌﻠﮫ ﻣﮭﻢ دﯾﮕﺮ ﯾﻌﻨﯽ اﺳﺘﺒﺪاد دﯾﻨﯽ ھﻢ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﻣﻨﻈﻮر ﻣﻦ از اﺳﺘﺒﺪاد دﯾﻨﯽ ﺣﺮﮐﺖ در ﺟﮭﺖ ﯾﮑﯽ ﺷﺪن دﯾﻦ و ﺣﮑﻮﻣﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ آﻧﮭﻢ ﺿﺮورﺗ ﺎً ﺑﮫ ﻧﻔﯽ آزادی ﻋﻘﯿﺪه و ﻣﺬھﺐ ﻣﯽ اﻧﺠﺎﻣﺪ. ﺑﻌﻼوه ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ ﺑﺪرﺳﺘﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دھﺪ ﮐﮫ اﺳ ﺘ ﺒﺪاد دﯾﻨﯽ ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺑﺰاری ﺑﺮای اﺳﺘﺒﺪاد ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ دو ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﻮاﻓﻘﺖ دارﻧﺪ. ﻣﮭﻤﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ اﯾﻦ ﺑﺮرﺳﯽ در ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ داﺳﺘﺎن رﺳﺘﻢ و اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر اﺳﺖ ﮐﮫ از ﺑﮭﺘﺮﯾﻦ ﺑﺨﺸﮭﺎی ﺷﺎ اﺳﺖ. ﺧﻼﺻﮫ اﯾﻦ ﺑﺤﺚ اﯾﻨﺴﺘﮑﮫ ﭘﺎدﺷﺎه اﯾﺮان ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ ﺑﮫ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﯾﺮاﻧﯽ زرﺗﺸﺖ اﯾﻤﺎن ﻣﯽ آورد و ﺧﻮد و ﭘﺴ ﺮ ﭘﮭﻠﻮاﻧﺶ اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﺑﺎ ﮐﺎرﺑﺮد ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺑﮫ ﻧﺸﺮ و ﮔﺴﺘﺮش آﺋﯿﻦ زرﺗﺸﺘﯽ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ. اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﮐﮫ ﭘﮭﻠﻮاﻧﯽ ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮ اﺳﺖ و ﻣﺎﻧﻨﺪ رﺳﺘﻢ و ﺳﮭﺮاب دارای ﻗﺪرت ﺧﺎرق اﻟﻌﺎده ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﮫ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺟﮭﺎن از ﺟﻤﻠﮫ روم و ھﻨﺪ ﻟﺸﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﺸﺪ و از طﺮﯾﻖ ﻗﮭﺮ آﺋﯿﻦ زرﺗﺸﺖ را ﺑﺮ ھﻤﮫ ﺟﺎ ﺗﺤﻤﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ ﺗﺤﻤﯿﻞ در ﺧﻮد اﯾﺮان ھﻢ ﺻﺪق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺑﺨﺎطﺮ آﻧﮑﮫ ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ از دادن ﺑﺎج ﺑﮫ ارﺟﺎﺳﺐ ﭘﺎدﺷﺎه ﺗﻮران ﺧﻮدداری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﮫ ﺑﮫ او ﻓﺮﻣﺎن ﻣﯽ دھﺪ ﮐﮫ ﺑﮫ آﺋﯿﻦ زرﺗﺸﺖ ﺑﮕﺮود ا ﯾﺮان و ﺗﻮران اﯾﻦ دو دﺷﻤﻦ دﯾﺮﯾﻦ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﮫ ﺟﻨﮓ ﻣﯽ ﭘﺮدازﻧﺪ. در اﯾﻦ ﭼﻨﮓ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺧﯿﻠﯽ ﺗﻠﻔﺎت دارﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﺨﺎطﺮ دﻻوری اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﺟﻨﮓ ﺑﮫ ﻧﻔﻊ اﯾﺮاﻧﯿ ن ﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪو در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ در ﺟﻠﻮی ﺳﭙﺎھﯿﺎن ﺑﮫ ھﻤﮕﺎن اﻋﻼن ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ اﮔﺮ در اﯾﻦ ﭼﻨﮓ ﭘﯿﺮوز ﺷﻮﻧﺪ ﺗﺎج و ﺗﺨﺖ را ﺑﮫ اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﺧﻮاھﺪ ﺳﭙﺮد. اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﺑﮫ ﭘﯿﺮوزی ﻣﯽ رﺳﺪ اﻣﺎ ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ ﮐﮫ ﺗﺸﻨﮫ ﺗﺎج و ﺗﺨﺖ اﺳﺖ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد ﮐﮫ ﺗﺎج و ﺗﺨﺖ را ﺑﮫ اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﺑﺴﭙﺎرد و ﺑﺮ ﻋﮑﺲ او را ﺑﺎ اﺗﮭﺎم دروﻏﯿﻦ ﺑﮫ زﻧﺪان ﻣﯽ اﻧﺪازد . ارﺟﺎﺳﺐ دوﺑﺎره ﺑﮫ اﯾﺮان ﺣﻤﻠﮫ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و اﯾﻦ ﺑﺎر ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ و ﻟﺸﮑﺮش ﺳﺨﺖ ﺷﮑﺴﺖ ﺧﻮرده و ﻣﺤﺎﺻﺮه ﺷﺪه و در ﻣﻌﺮض ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮ ﻧﺪ . درﺗﯿﯿﺠﮫ ﮔﺸﺘﺎﺳﺐ ﺑﮫ اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﭘﯿﻐﺎم ﻣﯽ دھﺪ ﮐﮫ در ﺻﻮرت ﮐﻤﮏ ﺗﺨﺖ را ﺑﮫ او ﻣﯽ ﺳﭙﺎرد. اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ و ﻣﯽ ﺟ ﻨﮕﺪ و ﺗﻮراﻧﯿﺎن را ﺳﺨﺖ ﺷﮑﺴﺖ ﻣﯽ دھﺪ. اﻣﺎ ﺑﺎز ﮔﺸ ﺘ ﺎﺳﺐ از دادن ﺗﺨﺖ و ﺗﺎج ﺑﮫ ﭘﺴﺮش ﺧﻮدداری ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺷﺮط ﺟﺪﯾﺪی ﻣﯽ ﺑﻨﺪد ﮐﮫ اﮔﺮ او دو ﺧﻮاھﺮ ﺧﻮد را ﮐﮫ اﺳﯿﺮ و ﺑﺮده ارﺟﺎﺳﺐ در ﺗﻮران ﺷﺪه اﻧﺪ ﻧﺠﺎت دھﺪ ﺗﺎج و ﺗﺨﺖ از آن اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد. ﭘﺲ از ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ اﺳﻔﻨﺪﯾﺎر ﺑﺎز ﺷﺎه ﺑﮫ ﻗﻮل ﺧﻮد وﻓﺎ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ و اﯾﻦ ﺑﺎر ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﮫ دﺷﻤﻦ اﯾ ﺮان رﺳﺘﻢ اﺳﺖ زﯾﺮا ﮐﮫ او دﺷﻤﻦ ﺧﺪاﺳﺖ ﭼﮫ ﮐﮫ ﺑﻘﺪر ﮐﺎﻓﯽ ﺑﮫ اﯾﻦ ﺣﮑﻮﻣﺖ دﯾﻨﯽ ﭘﺎﯾﺒﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ ﺗﻨﮭﺎ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﮫ ھﻤﮫ اﻣﻮال زال و رﺳﺘﻢ و دودﻣﺎﻧﺶ را از آﻧﮭﺎ ﺑﮕﯿﺮی و آﻧﺎن را زﻧﺪان ﮐﻨﯽ و رﺳﺘﻢ را دﺳﺖ ﺑﺴﺘﮫ و ﺑﺎ ﺗﺤﻘﯿﺮ ﺑﮫ ﻧﺰد ﻣﻦ ﺑﯿﺎوری ﺛﺎﺑﺖ ﮐﺮده ای ﮐﮫ ﺗﻮ دﻻور راﺳﺘﯿﻨﯽ و ﺗﺎج ﻣﺎ ل ﺗﻮ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد. در اﯾن داﺳﺗﺎن ﮔﺷﺗﺎﺳب ھم ﻣﯽ ﺧواھد ﭘﺳر ﺧود را ﺑﮑﺷد ﺗﺎ ﺗ ﺎ ج و ﺗﺧﺗش ﺣﻔظ ﺷود و ھم ﻣﯽ ﺧواھد ﺗﻧﮭﺎ ﭘﮭﻠواﻧﯽ ﮐﮫ ﺑﺎﻗﯽ ﻣﺎﻧده اﺳت را از ﻣﯾﺎن ﺑﺑرد ﺗﺎ اﺳﺗﺑداد ﻣطﻠق ﺑ ﯾﺎﺑد. اﻣﺎ اﺳﻔﻧدﯾﺎر ﺑﺎ آ ﻧﮑﮫ ﻣوﺟود ﭘﻠﯾدی ﻧﯾﺳت اﻣﺎ ﺑﺧﺎطر اﻧﮑﮫ ﻣﺎﻧﻧد ﭘدرش ﺗﺷﺗﮫ ﻗدرت و ﺗﺎج و ﺗﺧ ت اﺳت و در ﻋﯾن ﺣﺎل ﻧﻣﯽ ﺧواھد ﮐﮫ در ﭘﮭﻠواﻧﯽ رﻗﯾﺑﯽ داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷد ﺑرای دﺳﺗﯾﺎﺑﯽ ﺑﮫ ﻗدرت ﺣﺎﺿر ﻣﯽ ﺷود ﮐﮫ ﺑﮫ ﺑزرﮔﺗرﯾن ﺟﻧﺎﯾت ﯾﻌﻧﯽ ﺟﻧﮓ ﺑﺎ زال و رﺳﺗم، ﺗﺣ ﻘﯾر رﺳﺗم و ﮐﺷﺗن رﺳﺗم ﺑزررﮔﺗرﯾن ﻧ ﺎﺟﯽ اﯾران اﻗدام ﮐﻧد ﺑﺎ

روﻧﺪ.

ھﻨﺎﻣﮫ

آﻧﮑﮫ ﺧودش ھم ﻣﯽ داﻧد ﮐﮫ ﮐﺎر او درﺳت ﻧﯾﺳت. رﺳﺗم ﺑر ﺧﻼف اﺳﻔﻧدﯾ ﺎر اﮐﻧون ﭘﯾرﻣردی ﺷﺷﺻد ﺳﺎﻟﮫ اﺳت. او ﮐﺳﯽ اﺳت ﮐﮫ ﺑزرﮔﺎن اﯾران از او ﺧواﺳﺗﻧد ﮐﮫ ﺷﺎه ﺷود وﻟﯽ او اﯾن درﺧواﺳت را ﺷدﯾداً طرد ﮐرد. ﺑرﺧﻼف اﺳﻔﻧدﯾﺎر و ﮔﺷﺗﺎﺳب ، رﺳﺗم ﻋﺎﺷق اﯾران اﺳت و ﻧﮫ ﻋﺎﺷق ﻗدرت. رﺳﺗم ﺑﺎ ﮔرﻣﯽ و ﺷوق اﺳﻔﻧدﯾﺎر را ﻣﯽ ﭘذﯾرد و ﺣﺎﺿر ﻣﯽ ﺷود ﮐﮫ ﺑﺎ او ﺑﮫ ﭘﯾش ﮔﺷ ﺗﺎﺳب رود و آﻧﺟﺎ ﺑﮫ زﻧدان رود اﻣﺎ ﺣﺎﺿر ﻧﯾﺳت ﮐﮫ ھوﯾت ﭘﮭﻠواﻧﯽ ﺧ ود را اﻧﮑﺎر ﮐﻧد و دﺳت ﺑﺳﺗﮫ ﺑﮫ ﭘﯾش ﺷﺎه ﺑرود . او و زال ﺣﺎﺿر ﻣﯽ ﺷوﻧد ﮐﮫ ھﻣﮫ اﻣوال ﺧود را ﺑﮫ اﺳﻔﻧ دﯾﺎر و ﺷﺎه ﺑﺳﭘﺎرﻧد اﻣﺎ رﺳﺗم ﺣﺎﺿر ﻧﯾﺳت ﮐﮫ آزادی ﺧود را ﻧﻔﯽ ﻧﻣﺎﯾد. او ﻣطﯾﻊ ﺷﺎه و ﻓرﻣﺎن ﺷﺎه اﺳت اﻣﺎ ﺑرای ا و آزادی ﺣﻘﯽ اﺳت ﮐﮫ از ﺷﺎه و ﺑﺎورھﺎی ﺳران ﻣذھﺑﯽ ﻓراﺗر ﻣﯽ رود و او ﻧﻣﯽ ﺗواﻧد ﺑﺧﺎطر ھﯾﭻ ﭼﯾز آن را ﻓدا ﮐﻧد. او ﻣﯽ داﻧد ﮐﮫ ﺑﺎ اﯾن ﮐﺎر ﻣﺟﺑور اﺳت ﺑﺎ اﺳﻔﻧدﯾﺎر ﺑﺟﻧﮕد و ﺣﺗﯽ اﮔر ﭘﯾروز ﺷود ﺧود و دودﻣﺎﻧش ﺑر ﺑﺎد ﺧواھﻧد رﻓت اﻣﺎ ﺣرﻣت آزادی و ﭘﮭﻠواﻧﯽ او ﺑرﺗر از ھر ﮔوﻧﮫ ﻋوا ﻣﻧﻔﯽ اﺳت. اﺳﻔﻧدﯾﺎر ﮐﮫ ﺧود ھم ﻣﯽ داﻧد ﺧواﺳﺗﮫ اش ﺿد اﻧﺳﺎﻧﯽ و ﻧﺎدرﺳت اﺳت ﺑﺧﺎطر ﺷﮭوت ﻗدرت دﺳت ﺑﮫ داﻣﺎن دﯾن ﻣﯽ ﺷود و اﯾن ﺑﺎر آﺋﯾن زرﺗﺷت را از درون ﺑﮫ ﺣد ﯾﮏ اﺑزار ﺳرﮐوب ﺗﺣرﯾف ﻣﯽ ﮐﻧد و ﻣﯽ ﮔوﯾد ﮐﮫ اطﺎﻋت ﺑﯽ ﭼون و ﭼرای ﻓرﻣﺎن ﺷﺎه وظﯾﻔﮫ دﯾﻧﯽ ﯾﮏ زرﺗﺷﺗﯽ اﺳت و ھم او و ھم رﺳﺗم ﺑﺎﯾد اطﺎﻋت ﻧﻣﺎﯾﻧد. اﯾﻧﺟﺎﺳت ﮐﮫ ﺟﻧﮓ در ﻣﯽ ﮔﯾرد و ﻋﻠﯾرﻏم روﺋﯾن ﺗن ﺑودن اﺳﻔﻧدﯾﺎر ﺑﺎ ﮐﻣﮏ ﺳﯾﻣرغ رﺳﺗم ﺗﯾر را ﺑﮫ ﭼﺷم اﺳﻔﻧدﯾﺎر ﮐﮫ ﺗﻧﮭﺎ ﻧﻘطﮫ ﺿﻌف اوﺳت ﻧﺷﺎن ﻣﯽ ﮔﯾرد و اﺳﻔﻧدﯾﺎر ﮐﺷﺗﮫ ﻣﯽ ﺷود. در ﺣﯾن ﻣرگ اﺳﻔﻧ دﯾﺎر ﺑﮫ ﭘدرش ﭘﯾﻐﺎم ﻣﯽ دھد ﮐﮫ رﺳﺗم و ﺳﯾﻣرغ او را ﻧ ﮑﺷﺗﻧد ﺑﻠﮑﮫ ﻗﺎﺗل او ھﻣﺎن ﭘدر ش ﯾﻌﻧﯽ ﮔﺷﺗﺎﺳب اﺳت. و اﻟﺑﺗﮫ ﺑﺎﯾد اﺿﺎﻓﮫ ﮐرد ﮐﮫ ﮔﺷﺗﺎﺳب و آﻧﮕﺎه ﺧود اﺳﻔﻧدﯾﺎر ھردو ﺑﺎ ﺟﻣﻊ ﻣﯾﺎن اﺳﺑداد دﯾﻧﯽ و ﺳﯾﺎﺳﯽ ﻧﮫ ﺗﻧﮭﺎ اﺳﻔﻧدﯾﺎر ﺑﻠﮑﮫ اﯾران را ﺗﺑﺎه ﮐردﻧد و اﯾران ﺑزودی ﺑﮫ ﺗﺳﺧﯾر اﺳﮑﻧد ر در ﻣﯽ آﯾد. اواﺧر دوران ﺳﺎﺳﺎﻧﯽ ﻧﯾز ﺑﺎ ﻧزدﯾﮑﯽ ھرﭼﮫ ﺑﯾﺷﺗر دﯾن و ﺣﮑوﻣت و ﻧﺎﺑردﺑﺎری دﯾﻧﯽ ﻣوﺑدان زﻣﯾﻧﮫ ﺑرای ﺷﮑﺳت از اﻋراب آﻣﺎده ﻣﯽ ﺷود. ﺳوم: اﺳﺗﺑداد ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ ﯾﮑﯽ از ﭼﺷﻣﮕﯾرﺗرﯾن ﭘﯾﺎﻣﮭﺎی ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻧﻔﯽ اﺳﺗﺑداد ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ اﺳت ﯾﻌﻧﯽ اﯾﻧﮑﮫ ﮐﺷورھﺎی ﮔوﻧﺎﮔون ﻧﺑﺎﯾد دﻧﯾﺎی آدﻣﯾﺎن را ﺑﮫ ﻋرﺻﮫ ﺟﻧﮕل ﻣﻧﺣط ﺳﺎﺧﺗﮫ و در ﻧﺗﯾﺟﮫ اوﻻً دﯾﮕران را ﭘﻠﯾد داﻧﺳﺗﮫ و دوم آﻧﮑﮫ ﺑﮫ ﺧود ﺣق دھﻧد ﮐﮫ ﺑﮫ ﮐﺷورھﺎی دﯾﮕر ﺣﻣﻠﮫ ﮐرده و آ ﻧﺎن را ﺑﮫ ﺑردﮔﯽ و اﺳﺎرت ﮐﺷﯾده و از آﻧﺎن ﺑﺎج ﺑﮕﯾرﻧد. اﮔرﭼﮫ ﭘﯾﺎم راﺳﺗﯾن ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ دﻋوت ﺑﮫ ﺻﻠﺢ و دوﺳﺗﯽ ﻣﯾﺎن ﮐﺷورھﺎﺳت اﻣﺎ اﯾن ﻣﻔﮭوم ﭼﻧﺎن ﺑرای ﻣردم دﻧﯾﺎ از ﺟﻣﻠﮫ اﯾراﻧﯾﺎن دﺷوار ﺑوده اﺳت ﮐﮫ اﯾن ﻣطﻠب ﺑﮑﻠﯽ در ﺑررﺳﯽ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺷﻧﺎﺳﺎن ﻣورد ﻏﻔﻠت ﻗرار ﮔرﻓﺗﮫ اﺳت. ﺑر ﻋﮑس ﺑﯾﺷﺗر ﻧوﯾﺳﻧدﮔﺎن ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ را ﺑﻌﻧوان ﺗوﺟﯾﮫ ﯾﺎ ﻧژادﭘرﺳﺗﯽ و ﯾﺎ ﻧﺎﺳﯾوﻧﺎﻟﯾزم اﺳﺗﻌﻣﺎری ﻣﻧﺣط ﺳﺎﺧﺗﮫ اﻧد. ھﻣﺎﻧﻧد اﺳﻔﻧدﯾﺎر ﮐﮫ ﺑﮫ ﺗﺣرﯾف ﻣطﻠق آ ﺋﯾن زرﺗﺷت ﭘرداﺧت و اﻧﺟﺎم ھر ﺟﻧﺎﯾﺗﯽ را ﺻرﻓﺎً ﺑﮫ اﯾن ﻋﻧوان ﮐﮫ ﺑﺎﯾد از ﺷﺎه اطﺎﻋت ﻣطﻠق ﮐرد را ﺑﻌﻧوان ﺗﻌﻠﯾﻣﯽ زرﺗﺷﺗﯽ ﺟﻠوه داد ﺑﺳﯾﺎری از ﻧوﯾﺳﻧدﮔﺎن اﯾراﻧﯽ ﻧوﺷﺗﮫ اﻧد ﮐﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺗﺄﮐﯾد ﺑر ﭼﮭﺎن ﺑﯾﻧﯽ اوﺳﺗﺎﺳت ﮐﮫ ﺗﺎرﯾﺦ را ﻧﺑرد ﻣﯾﺎن ﻧﯾﮑﯽ و ﺑدی ﻣﯽ ﺷﻣﺎرد و ھر ﮐس ﮐﮫ از اﯾن ﻧ ﺑرد ﺧودداری ﮐﻧد در واﻗﻊ ﺑﮫ اھرﯾﻣن ﮐﻣﮏ ﮐرده اﺳت. اﯾن ﻧوﯾﺳﻧدﮔﺎن آﻧﮕﺎه ﻣﯽ ﮔوﯾﻧد ﮐﮫ ﺗوران ﯾﺎ ﺗرﮐﺎن ﺗﺑﻠور ﺑدی و دروغ و اھرﯾﻣن در ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ اﻧد و اﯾران ﻧﻣﺎﯾﻧده ﻧ ﯾﮑﯽ و راﺳﺗﯽ و داد و ﯾزدان اﺳت. در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﻧﺑرد اﯾران ﺑﺎ ﺗوران و ﮐوﺷش ﺑﮫ ﻧﺎﺑود ﺳﺎﺧﺗن ﺗوران و ﺗوراﻧﯾﺎن را ا ﻣری اﺧﻼﻗﯽ ﮔرﻓﺗﮫ و ﭘﯾﺎم ﺷ ﺎھﻧﺎﻣﮫ را ﺗوﺟﯾﮫ اﯾن ﻧﺑردھﺎ و ﺑﺎﺟ ﮕﯾری اﯾراﻧﯾﺎن ﺑزرگ ﺑﮫ اوﺳﺗﺎ و آﺋﯾن زرﺗﺷت و ھم اھﺎﻧﺗﯽ اﺳت ﺳﺗرگ ﺑﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ و ﭘﯾﺎم ﻣﮭر و دوﺳﺗﯽ آن. درﺳت اﺳت ﮐﮫ اوﺳﺗﺎ ﺑر ﻟزوم ﻧﺑرد ﻋﻠﯾﮫ دروغ و اھرﯾﻣن ﺗﮑﯾﮫ ﻣﯽ ﮐﻧد اﻣﺎ دروغ و اھرﯾﻣن ، ﻧﮫ ﯾﮏ ﮐﺷور و ﻧژاد دﯾﮕر ﺑﻠﮑﮫ در اﺻل اﻧدﯾﺷﮫ ﻧﺎﺑراﺑری اﻧﺳ ﺎ ﻧﮭﺎ و اﻧدﯾﺷﮫ ﻧژادﭘرﺳﺗﯽ اﺳت. ﭘﻧدار ﻧﯾﮏ و ﮔﻔﺗﺎر ﻧﯾﮏ و ﮐردار ﻧﯾﮏ ﻧژادﭘرﺳﺗﯽ و اﺳﺗﻌﻣﺎر و ﺗﺟﺎوز ﺑﮫ دﯾﮕران ﻧﯾﺳت. اﻣﺎ ﻋﻼوه ﺑر واژﮔوﻧﯽ آﺋﯾن ﻣﻘدس زرﺗﺷﺗﯽ، اﯾن ﻧوﯾﺳﻧدﮔﺎن ﺑزرﮔﺗرﯾن ﺗ وھﯾن را ﺑﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻧﯾز اﻧﺟﺎم ﻣﯽ دھﻧد ﭼرا ﮐﮫ ﺑر ﺧﻼف ﭘﻧدار ﻣﺗداول، ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺑﯾﺷﺗز ﺳﺗﺎﯾش ﺻﻠﺢ اﺳت ﺗﺎ ﺟﻧﮓ و ﻧﻔﯽ ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭘردازی و دﯾﮕر ﭘردازی اﺳت و ﻧﮫ ﺗوﺟﯾﮫ ددﻣﻧﺷﯽ در ﺳطﺢ ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ. در ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ اﯾن ﻧظﺎم ﮐﯾﻧﮫ و ﺟ ﻧﮓ ﻣﯾﺎن ﮐﺷورھﺎ ﺑﻌﻧوان ﻧظﺎم و ﻓرھﻧﮓ ﮐﯾن ﻣﻌرﻓﯽ ﻣﯽ ﺷود. ﮐﺷورھﺎ ﺗﺑدﯾل ﺑﮫ ﯾﮏ ﻗﺑﯾﻠﮫ ﻣﯽ ﺷوﻧد ﮐﮫ ﺑﺎﯾد اﻧﺗﻘﺎم ﻗﺗل ﯾﮑﯽ از اﻓراد ﺧود را از ﻗﺑﯾﻠ ﮫ دﯾﮕر ﺑﮕﯾرﻧد و اﯾن اﻧﺗﻘﺎم ﮔﯾری و ﮐﯾن ﺧواھﯽ ، ﻋداﻟت و راﺳﺗﯽ ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﮔردد. وﯾژﮔﯽ اﯾن ﻓرھﻧﮓ ﮐﯾن اﯾﻧﺳﺗﮑﮫ دﯾﮕران را ﻣ وﺟوداﺗﯽ ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ و ﭘﻠﯾد ﻣﯽ ﺑﯾﻧد و آﻧﺎن را ﮐﺎﻣﻼً از ﺧود ﺟدا ﻣﯽ ﺳﺎزد. اﯾن ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭘردازی ﯾﺎ دﮔر ﺳﺎزی ﺗوﺟﯾﮫ ﮐﻧﻧده ددﻣﻧﺷﯽ و ﺟﻧﮓ و اﺳﺗﻌﻣﺎر و ﺑﺎﺟﮕ ﯾری از دﯾﮕر ﮐﺷورھﺎﺳت. اﻣﺎ واﺿﺢ اﺳت ﮐﮫ ھر ﺧﺷوﻧﺗﯽ ﺑﮫ ﯾﮏ ﮐﺷور ﺑﺎﻋث آن ﻣﯽ ﺷود ﮐﮫ آﻧﮭﺎ ﻧﯾز ﺣق ﮐﯾن ﺧواھﯽ داﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷﻧد و آﻧﺎن ﻧﯾز ﻋﯾﻧﺎً ھﻣﯾن از ﺳ ر ﺗﺎﺳر دﻧﯾﺎ ﻣﯽ داﻧﻧد. اﻣﺎ اﯾن ﺗﻔﺳﯾر ھم ﺗوھﯾﻧﯽ اﺳت

ﻗب

ﮐﺎر را ﻣﯽ ﮐﻧﻧد. ﻧﺗﯾﺟﮫ اﯾن اﻣر ﻧظ ﺎﻣﯽ اﺳت ﮐﮫ آدﻣ ﯾﺎن را از ﯾﮑدﯾﮕر ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﺳ ﺎﺧﺗﮫ و ھﻣﮫ ﻣﺎ را ﺑﮫ ﺣﯾواﻧﺎﺗﯽ ﺧوﻧ ﺧوار ﻣﺑدل ﻣﯽ ﮐﻧد.

اﻣﺎ ﺑﺎ آﻧﮑﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻓردوﺳﯽ ﺑﺧﺎطر ﻣﺣدودﯾﺗﮭﺎی زﻣﺎن و ﻓرھﻧﮓ ﺧود ﻧﻣﯽ ﺗواﻧد از ﺑﯾﻣﺎری ﻓرھﻧﮓ ﮔﯾن ﮐﺎﻣﻼً در اﻣﺎن ﺑﺎﺷد و ﺑﺧﺎطر اﯾران دوﺳﺗﯾش اﮔر ﺟﻧﺎﯾﺗﯽ ﺗوﺳط اﯾراﻧ ﯾﺎن اﻧﺟﺎم ﺷود آن را ﮐﻣﺗر ﻣو رد ﺗﺄ ﮐﯾد ﻗرار ﻣﯽ دھد اﻣﺎ در ﻣﺟﻣوع ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ از اﺑﺗدا ﺗﺎ ﺑﮫ اﻧﺗﮭﺎ ﻧﻔﯽ ﻧظﺎم ﮐﯾن و دﯾﮕر ﭘردازی اﺳت. ﺑرای ﺗوﺿﯾﺢ اﯾن ﻣطﻠب ﺑﮫ ﺳﮫ ﻣﺛﺎل ﻋﻣده اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻧم. اوﻟﯾن ﻣﺛﺎل ﻣرﺑوط ﺑﮫ داﺳﺗﺎن ﻓرﯾدون و ﺳﮫ ﭘﺳر اوﺳت. ﻓرﯾدون ﮐﮫ ﯾﮑﯽ از ﺷﺎھﺎن دادﮔر اﺳت ﮐﺳﯽ اﺳت ﮐﮫ ﺑﺎ ھﻣﮑﺎری ﮐﺎوه و ا ﻧﻘﻼب ﻣردم ﺿﺣﺎک اھرﯾﻣﻧﯽ را ﺷﮑﺳت داد و ﭘﺎدﺷﺎه اﯾران ﺷد. اﻣﺎ ﻧﮑﺗﮫ ﺑﺳﯾﺎر ﻣﮭﻣﯽ ﮐﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺑر آن ﺗﺄﮐﯾد ﻣﯽ ﮐﻧد اﯾن اﺳت ﮐﮫ ﺗﺎ اﯾن زﻣﺎن اﯾران و ﺟﮭﺎن در ﺣ ﻘﯾﻘت ﯾﮑﯽ ھﺳﺗﻧد ﯾﻌﻧﯽ ﭘﺎدﺷﺎه اﯾران ﭘﺎدﺷﺎه دﻧﯾﺎﺳ ت. اﻣﺎ ﻓرﯾدون ﺗﺻﻣﯾم ﻣﯽ ﮔﯾرد ﮐﮫ ﺟ ﮭﺎن را ﻣﯾﺎن ﺳﮫ ﭘﺳرش ﺗﻘﺳﯾم ﮐﻧد. ﺑﮫ ﭘﺳر ﮐ وﭼﮑﺗرش ﮐﮫ ھم ﺷﺟﺎﻋت دارد و ھم ﺧرد ﯾﻌﻧﯽ اﯾرج اﯾران را ﮐﮫ در وﺳط اﯾن دﻧﯾﺎﺳت ﻣﯽ دھد و ﻧﺎم اﯾران و اﯾرج ﯾﮑﯽ اﺳت. ﺑﮫ ﭘﺳر ﺑزرﮔﺗر ﮐﮫ زﯾرک و ھوﺷﻣﻧد اﺳت وﻟﯽ ﺷﺟﺎع ﻧﯾﺳت ﻌﻧﯾ ﯽ ﺳﻠم ﯾوﻧﺎن و اروﭘﺎ را ﻣﯽ دھد. ﺑﮫ رﭘﺳ ﻣﯾﺎﻧﮫ اش ﮐﮫ ﻣﺗﮭور وﻟﯽ ﺗﻧد و اﺣﺳﺎﺳﺎﺗﯽ اﺳت ﯾﻌﻧﯽ ﺗور ﺗو ران و ﭼﯾن را ﻣﯽ

دھد. اﻣﺎ ﺳﻠم و ﺗور ﺑﺎ ھم ﻋﻠﯾﮫ اﯾرج ﺗﺑﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻧﻧد وﺑﺎ ﻟﺷﮕر ﮐﺷﯽ ﺑﮫ ﻣرز اﯾران ﺧواﺳﺗﺎر اﯾران ﻣﯽ ﺷوﻧد. ﺑر ﺧﻼف اﻧدرز ﻓرﯾدون ، اﯾرج ﮐﮫ ﺳﻣﺑل اﻧﺳﺎﻧﯾت و ﻣﮭر و ﺑرادری اﺳت ﺣﺎﺿر ﻧﯾﺳت ﺑرادران ﺧود را ﭼﯾزی ﺟز ﺑرادر ﺑﺑﯾﻧد و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﻣﻌﺗﻘد اﺳت ﮐﮫ اﯾن اﺧﺗﻼف ﺣﺎﺻل ﺳوء ﺗﻔﺎھم اﺳت و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﺗﻧﮭﺎ و ﺑدون ﺳﭘﺎه ﺑﮫ ﻟﺷﮑر ﺑردراﻧش ﻣﯽ رود ووﻗﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﯾﻧد آﻧﺎن اﺻرار ﺑر ﺣﮑوﻣت ﺑر اﯾران دارد او ﺑﺎ ﺻداﻗت ﺗﻣﺎم ﺣﺎﺿر ﻣﯽ ﺷود ﮐﮫ دﺳت از ﺗﺎج و ﺗﺧت ﺑﮑﺷد ﺑﺟﺎی اﻧﮑﮫ دﺳت ﺑﮫ ﺑرادرﮐﺷﯽ ﺑزﻧد. ﺑﺎ اﯾن ﺣﺎل دو ﺑرادر دﯾﮕر در ﺣﺳد و ﻧﺎﺟواﻧﻣردی او را ﻣﯽ ﮐﺷﻧد. ﭘس از ﺿﺣﺎک ﮐﮫ اﺧﻼق اھرﯾﻣﻧﯽ را ﺑﺎ ﮐﺷﺗن ﭘدرش دروﻧﯽ ﻧﻣود ﺣﺎل ﺗور و ﺳﻠم ﺑﺎ ﺑرادر ﮐﺷﯽ ﻧظﺎم ﮐﯾن را در ﻣﯾﺎن ﻣردم ﺑرﻗرار ﻣﯽ ﮐﻧﻧد. از اﯾ ن ﺑﮫ ﺑﻌد اﻧﺗﻘﺎم ﮔﯾری ﯾﻌﻧﯽ ﺑرادرﮐ ﺷﯽ داﺳﺗﺎن ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﯽ ﮔردد. ﻧوه اﯾرج ﯾﻌﻧﯽ ﻣﻧوﭼﮭر ا ﯾن ا ﻧﺗﻘﺎم ﻣﯽ ﮔﯾرد و ﺗور و ﺳﻠم را ﻣﯽ ﮐﺷد آﻧﮕﺎه ﻧوه ﺗور ﯾﻌﻧﯽ ﭘﺷﻧ ﮓ و ﭘﺳرش اﻓراﺳﯾﺎب ﺑرای اﻧﺗﻘﺎم ا ز ﻗﺗل ﺗور ﺧواھﺎن ﺟﻧﮓ ﺑﺎ اﯾران ﻣﯽ ﮔردﻧد و اﯾن داﺳﺗﺎن اداﻣﮫ ﻣﯽ ﯾﺎﺑد. ﻧﮑﺗﮫ ای ﮐﮫ در اﯾن داﺳ ﺗﺎ ن ﻓردوﺳﯽ دارد ﺗﺄﮐﯾد ﻣﯽ ﮐﻧد اﯾﻧﺳﺗﮑﮫ ﺗﻌرﯾف ﺗوران ﺑﻌﻧوان ﺑ ﯾﮕﺎﻧﮫ و دﺷﻣن از اول ﻧﺎدرﺳت اﺳت ﭼ را ﮐﮫ اﯾﻧﮭﺎ ھﻣﮫ ﺑرادر ھﺳﺗﻧ د و اﯾران و ﺗوران و روم ھﻣﮫ در اﺻل ﯾﮑﯽ ھﺳﺗﻧد. اﯾن ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭼﯾزی ﻧﯾﺳت ﺟز ﺧود و اﯾن ﻧطﺎم ﮐﯾن ﭼﯾزی ﻧﯾﺳت ﺟز ﺑرادر ﮐﺷﯽ. ﺗ ﺎرﯾﺦ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ﺑراد رﮐﺷﯽ اﺳت و اﯾن ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺂ ﮐﯾد ﺑر ﺑﯾدادﮔری اﯾن ﻧظﺎم ﮐﯾن اﺳت . اﯾرج در ﮔﻔﺗﺎرش ﺑﺎ ﺑرادراﻧش آﻧﺎن را از ﻧظﺎم ﺑرادرﮐﺷﯽ و ﮐﯾن ﺑرﺣذر ﻣﯽ دارد و ﻧظﺎم ﮐﯾن را درﺳت ﻧﻘطﮫ ﻣﻘﺎﺑل ﻧظﺎم دﯾن ﻣﯽ ﮔذارد. اﻣﺎ ﺑرادر ﮐﺷﮭﺎ ﻧظﺎم دﯾن را ﺑﮫ ﻧظﺎم ﮐﯾن ﻣﻧﺣط ﺳﺎﺧﺗﻧد و ﺗﺎ ﮐﻧون اﯾن ﺑرادرﮐﺷﮭﺎ ﺑوده اﻧد ﮐﮫ ﺗواﻧﺳﺗﮫ اﻧد ﻓرھﻧﮓ ﺑﺷر را ﺗﻌرﯾف ﻧﻣﺎﯾﻧد. دوﻣﯾن ﻣﺛﺎل داﺳﺗ ﺎ ن ﻣﺷﮭور رﺳﺗم و ﺳﮭراب اﺳت.در اﯾن داﺳﺗﺎن ﻏم اﻧﮕﯾز ﺳﮭراب ﭘﺳر رﺳﺗم ﮐﮫ از ﻣﺎدری ﺗوراﻧﯽ ﺑدﻧﯾﺎ آﻣده و ھر ﮔز ﭘدر ﺧود را ﻧدﯾده و د ر زور و دﻻوری ھﻣﺎﻧﻧد رﺳﺗم اﺳت ﺑرای آﻧﮑﮫ ﭘدرش را ﺑﯾﺎﺑد و او را ﺷﺎه اﯾران و ﺳﭘس ﺗوران ﮐ ﻧد ﺑﺎ ﻟﺷﮑر ﺗوران ﺑﮫ اﯾران ﺣﻣﻠﮫ ﻣﯽ ﮐﻧد. رﺳﺗم ﺑرای ﻧﺟﺎت اﯾران ﺑﮫ ﺟﻧﮓ ﺳﮭراب ﻣﯽ رود اﻣﺎ ﺧود را ﻣﻌرﻓﯽ ﻧﻣﯽ ﮐﻧد ﮐﮫ در ﺻورت ﮐﺷﺗﮫ ﺷدﻧش ﺗوراﻧﯾﺎن ﻧﻔﮭﻣﻧد ﮐﮫ ﺑزرﮔﺗرﯾن ﭘﮭﻠوان اﯾران ﮐﺷﺗﮫ ﺷده اﺳت. ﺳﮭراب ﺣس ﻣﯽ ﮐﻧد ﮐﮫ رﺳﺗم ﭘدرش اﺳت و ھﻣﮫ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻧد ﮐﮫ ﺑﺎ او ﻧﺟﻧﮕد و از او ﻣﯽ ﭘرﺳد ﮐﮫ آﯾﺎ او رﺳﺗم اﺳت ﯾﺎ ﻧﮫ ﮐﮫ رﺳﺗم اﻧﮑﺎر ﻣﯽ ﮐﻧد و وﻗﺗﯽ ﺳﮭراب دﻋ و ت ﺑﮫ ﺻﻠﺢ ﻣﯽ ﮐﻧد رﺳﺗم آﻧرا رد ﻣﯽ ﮐﻧد و ﺑﺎ ﯾﮑد ﯾﮕر ﻣﯽ ﺟﻧﮕﻧد و ﺑﺎﻻﺧره رﺳﺗم ﮐﮫ اول ﺷﮑﺳت ﻣﯽ ﺧورد ﺑﺎ ﺣﯾﻠﮫ ﺳﮭراب را ﻣﯽ ﮐﺷد و در آن ھﻧﮕﺎم اﺳت ﮐﮫ ﺗﺎزه ﻣﯽ ﻓﮭﻣد ﭘﺳر ﺧود را ﮐﺷﺗﮫ اﺳت و ﺷﺎه اﯾران ھم ﺣﺎﺿر ﺑﮫ دادن ﻧوﺷدارو ﻧﻣﯽ ﺷود و ﺳﮭراب ﻣﯽ ﻣﯾ رد. اﮔر ﭼﮫ در ﺑﺎره اﯾن داﺳﺗﺎن ﺳﺧن ﺑﺳﯾﺎر زده ﺷده اﺳت ﻧﮑﺗﮫ آﺷﮑﺎری ﮐﮫ ﭘﯾﺎم ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ اﺳت ﻣورد ﻏﻔﻠت ﻗرار ﻣﯽ ﮔ ﯾرد ﯾﻌﻧﯽ اﯾﻧﮑﮫ ﭘدر ﭘﺳر ﺧود را ﻣﯽ ﮐﺷد ﭼرا ﮐﮫ او را ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ و دﺷﻣن ﻣﯽ ﺑﯾﻧد و ﻧﻣﯽ داﻧد ﮐﮫ اﯾن ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ و دﺷﻣن ﮐﺳﯽ ﻧﯾﺳت ﺟز ﺧودش و ﭘﺳرش. ﻓردوﺳﯽ در اﯾن داﺳﺗﺎن ﺑﮫ رﺳﺗم ﻣﯽ ﺗﺎزد و آز او را ﻋﻠت ﭘﺳر ﮐﺷﯽ ﻏﯾر ﻋ ﻣدی او ﻣﯽ ﯾﺎﺑد. اﻣﺎ اﯾن آز ﻗﺑل از ھر ﭼﯾز ﻧظﺎم ﺑرﺗری طﻠﺑﯽ ﺑﮫ دﯾﮕر ﮐﺷورھﺎﺳت و ﻧﮫ ﺻرﻓﺎً ﺑرﺗری طﻠﺑﯽ ﻣﯾﺎن ﭘﮭﻠواﻧﺎن. از اﯾن دو ﯾﮑﯽ را ﻧﺟﻧﺑﯾد ﻣﮭر ﺧرد دورﺑد، ﻣﮭر ﻧﻧﻣود ﭼﮭر ھﻣﯽ ﺑﭼﮫ را ﺑﺎزداﻧد ﺳﺗور ﭼﮫ ﻣﺎھﯽ ﺑﮫ درﯾﺎ، ﭼﮫ در دﺷت ﮔور

ﻧداﻧد ھﻣﯽ ﻣردم از رﻧﺞ آز ﯾﮑﯽ دﺷﻣﻧﯽ را زﻓرزﻧد ﺑﺎز ﻣﺛﺎل ﺳوم ﻣرﺑوط ﺑﮫ ﺗراژدی رﺳﺗم اﺳت. ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺑرای ﻧﺷﺎن دادن ﭘوﭼﯽ و دروغ ﺑودن ﻧطﺎم ﮐﯾن و ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭘردازی ﻧﺷﺎن ﻣﯽ دھد ﮐﮫ اﮔر ﭼﮫ ﻧظﺎم ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭘردازی ﺑﮫ ﺑرادر ﮐﺷﯽ ﻣﯾﺎن اﯾراﻧﯾﺎن و ﺑرادران ﺗوراﻧﯾﺷﺎن اﻧﺟﺎﻣﯾد اﻣﺎ در آﺧر ھﻣﯾن ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﺳﺎزی دروﻏﯾن ﺑﺎﻋث ﻣﯽ ﺷود ﮐﮫ ﺧود ھم ﺑﯾﮕ ﺎﻧﮫ ﺗﻠﻘﯽ ﺷود. ﭼ ﻧﺎﻧﮑﮫ دﯾدﯾم اﻧﺣطﺎط اﯾران ﺑدﯾن ﺳﺑب روی داد ﮐﮫ ﮔﺷﺗﺎﺳب و اﺳﻔﻧدﯾﺎر ، زال و رﺳﺗم ﯾﻌﻧ ﯽ ﺑزرﮔﺗرﯾن دوﺳﺗ و ﺑزرﮔﺗرﯾن ﭘﺎﺳدار اﯾران را ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ و دﺷﻣن اﯾران ﺟﻠوه دادﻧد و اﺳ ﻔﻧدﯾﺎر وطﯾﻔﮫ دﯾﻧﯽ و ﻣﻠﯽ ﺧود را ﻧ ﺎﺑودی زال و رﺳﺗم داﻧﺳت اﻣﺎ ﭼون اﺳﻔﻧدﯾﺎر ﮐﺷﺗﮫ ﺷد ﭘﺳر ش ﺑﮭﻣن ﮐﮫ ﺗوﺳط رﺳﺗم ھم ﺑزرگ ﻣ ﯽ ﺷود ﭘس از آﻧﮑﮫ ﺷﺎه ﻣﯽ ﺷود ﺣﺎل ﺑﮫ اﻗﺗﺿﺎی ﻧظﺎم ﮐﯾن ﺑﺎﯾد اﻧﺗ ﻘﺎم اﯾران را از دﺷﻣن اﯾران ﺑﮕﯾر د و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﺑﮫ زاوﻟﺳﺗﺎن ﺣﻣﻠﮫ ﻣﯽ ﮐﻧد و ﭼون اﻧدﮐﯽ ﻗﺑل رﺳﺗم ﺗوﺳط ﺑرادر ﺣﺳودش ﺷﻐﺎد ﺑﺎ ﻧ ﺎﺟواﻧﻣردی ﮐﺷﺗﮫ ﺷده اﺳت ﺑﮫ ﮐﺷﺗﺎر ﻣردم ﺳﯾﺳﺗﺎن ﻣﯽ ﭘردازد، ﭘﺳر دﻻور رﺳﺗم ﻓراﻣرز را ﻣﯽ ﮐﺷد و ﺑزرﮔﺗرﯾن ﺟ ﻧﺎﯾت را ﻋ ﻠ ﯾﮫ اﯾراﻧﯾﺎن ﺑﺎﺳم دﻓﺎع از اﯾران اﻧ ﺟﺎم ﻣﯽ دھد. ﭘﯾﺎم ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﭘﯾﺎم ﮐور ی و ﻧﺎﺑﺧردی اﯾن ﻧطﺎم ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭘردازی اﺳت ﮐﮫ ﻧﮫ ﺗﻧﮭﺎ ھﻣوار ﺑرادر را ﺑﮫ ﮐﺷﺗن ﺑرادر ﻣﯽ ﮐﺷﺎﻧد ﺑﻠﮑﮫ ﺑزرﮔﺗرﯾن ﻗﮭرﻣﺎن و ﻧﺟﺎت د ھﻧده اﯾران را در آ ن ﻣﻧطق ﺿد اﻧﺳﺎﻧﯽ ﺑﮫ ﺻورت ﺑزرﮔﺗرﯾن دﺷﻣن و ﺧ ﺎﺋن اﯾران ﺟﻠوه ﻣﯽ دھد. ﭘﯾﺎم ﺷﺎھ ﻧﺎﻣﮫ اﯾﻧﺳﺗﮑ ﮫ ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ای در ﮐﺎر ﻧﯾﺳت ﺟز اﯾن ﻓرھﻧﮓ ددﻣﻧﺷﯽ و ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭘردازی. ﺑﺧش دوم: ﺑﮭﺎءﷲ و ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن اﮔر ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺑﺎ زﻧده داﺷﺗن ﺷﮑوه اﯾران ﺑﺎﺳﺗﺎن ﺑﮫ اﺣﯾﺎء اﯾرا ن ﮐوﺷﯾد آﺛﺎر ﭘﯾﺎﻣﺑر اﯾراﻧﯽ ﺑﮭﺎءﷲ ﻧﯾز در اوج اﻧﺣطﺎط اﯾران اﯾﺷﺎن را ﺑﮫ ﯾﺎدآوری ﺷﮑوھﻣﻧدی ﮔذﺷﺗﮫ ﺧود ھم ﮔذﺷﺗﮫ اﯾران ﭘﯾش از اﺳﻼم و ھﻣﮫ دوران طﻼﺋﯽ رﻧﺳﺎﻧس ﻓرھﻧﮕﯽ اﯾران ﭘس از اﺳﻼم دﻋوت ﻧﻣود و ﮐوﺷﯾد ﮐﮫ ﻏﯾرت و ھﻣت و اﯾراﻧدوﺳﺗﯽ اﯾراﻧﯾﺎن را زﻧده ﮐﻧد ﺗﺎ ﺳراﻓراز و ﭘﯾﺷﮕﺎم ﺑﮫ ﺑﺎزﺳﺎزی اﯾران و ﭘﯾﺷرﻓت آن ﻣوﻓق ﺷوﻧد. از ﻣﮭﻣﺗرﯾن ﻧﻣوﻧﮫ ھﺎی اﯾن طرز ﻓﮑر رﺳﺎل ﻣدﻧﯾﮫ ﻋﺑداﻟﺑﮭﺎء ﭘﺳر ﺑﮭﺎء ﷲ اﺳت ﮐﮫ ﺑدﺳﺗور ﭘدرش ﺑرای ﺑﯾدار ﺳﺎﺧﺗن اﯾراﻧﯾﺎن و ﯾﺎدآوری ﮔذﺷﺗﮫ ﭘر ﺷﮑوه ﺧود ﻧﮕﺎﺷﺗﮫ ﺷد. آﺛﺎر ﺑﮭﺎﺋﯽ ﺑﮫ ﮔوﻧﮫ ھﺎی ﻣﺳﺗﻘﯾم و ﻏﯾر ﻣﺳﺗﻘﯾم ﺑﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ و ﯾﺎ ﻣﻧدر ﺟﺎت و ﭘﯾﺎم آن اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻧد. ﺑﮭﺎء ﭼﻧﺎﻧﮑﮫ ﺧواھﯾم دﯾد اﺻل ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ را ﺑﮫ ﮐﻣﺎل ﺧود ﻣﯽ رﺳﺎﻧد و در ﻧوﺷﺗﮫ ھﺎﯾش از اﻧﻘطﺎع ﮐﯾﺧﺳرو ﮐﮫ در اوج ﻗدرﺗش داوطﻠﺑﺎﻧﮫ ﺗﺎج و ﺗﺧت را ﮐﺗﺎر ﮔذارد ﺳﺗﺎﯾش ﻣﯽ ﮐﻧد. ﻋﺑداﻟﺑﮭﺎء ﺑﺎرھﺎ از ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻧﻘل ﻗول ﻣﯽ ﮐﻧد و از داﺳﺗﺎن ﻗرﯾدون و ﺗﻘﺳﯾم ﺟﮭﺎن ﻣﯾﺎن ﺳﮫ ﭘﺳرش ﺳﺧن ﻣﯽ ﮔوﯾد. اﻣﺎ ﻣطﻠب ﻣﮭﻣﺗر اﯾﻧﺳﺗﮑﮫ ﭘﯾﺎم و ﻓﻠﺳﻔﮫ ﺳﯾﺎﺳﯽ اﯾن ﭘﯾﺎﻣﺑر اﯾراﻧﯽ ﺑﺎ ﭘﯾﺎم ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ھﻣدﻟﯽ دارد و ﻓﻠﺳﻔﮫ ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ را ﺑﮫ ﮐﻣﺎل ﺧود ﻣﯽ رﺳﺎﻧد. از ﻣﮭﻣﺗرﯾن ﻧوﺷﺗﮫ ھﺎی ﺑﮭﺎءﷲ ﭘﯾﺎﻣﮭﺎی او ﺧطﺎب ﺑﮫ زﻣﺎﻣداران ﺟﮭﺎن اﺳت ﮐﮫ در آن ﭘﺎدﺷﺎھﺎ ﻋداﻟت و ﺻﻠﺢ دﻋوت ﻣﯽ ﮐﻧد. در اﯾن ﻣﺧﺗﺻر ﻧظرﯾﮫ ﺑﮭﺎءﷲ را در ﻧﺎﻣﮫ اش ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن در ﺑﺎره ﺳﮫ اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ، دﯾﻧﯽ، و ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ ﻣورد ﺑﺣث ﻗرار ﻣﯽ دھﯾم. اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ اوﻟﯾن ﻧﮑﺗﮫ ای ﮐﮫ ﺑﺎﯾد ﺑﮫ آن ﺗوﺟﮫ ﮐرد آﻧﺳﺗﮑ ﮫ ﻟﻘب ﭘﯾﺎﻣﺑر اﯾراﻧﯽ ﯾﻌﻧﯽ ﺑﮭﺎءﷲ دﻗﯾﻘﺎً ھﻣﺎن واژه ﻓرّ ه اﯾزدی اﺳت. ﺑﮭﺎء دﻗﯾﻘﺎً ﺑﮫ ﻣﻌﻧﺎی ﻓرّ ،ه و ﷲ ھﻣﺎن ﯾزدان اﺳت. ﺣﺎل ﻓره اﯾزدی ﺧود ﺑﮫ زﺑﺎ ن آﻣده و ﭘﺎدﺷﺎھﺎن را ﻣﺳﺗﻘﯾﻣﺎً ﻣورد ﺧطﺎب ﻗرار ﻣﯽ دھد و آﻧﺎﻧرا ﺑﮫ دادﮔری و ﺻﻠﺞ ﻓرا ﻣﯾﺧواﻧد. در ﻧﺎﻣﮫ اش ﺑﮫ ﺳﻠطﺎن اﯾران ﻧﺎﺻراﻟدﯾن ﺷﺎه ﺑﮭﺎءﷲ ﻣﯽ ﮔوﯾد ﮐﮫ ﺳ ﻠطﺎن راﺳﺗﯾ ن ﻣظﮭر ﺻﻔﺎت ﺧداﺳت ﭼرا ﮐﮫ ﺳﻠطﻠن ﺣﻘﯾﻘﯽ ﺧداﺳت. ﺑﻧﺎﺑراﯾن زﻣﺎﻣداری راﺳﺗﯾن اﺳت ﮐﮫ ﺳﯾﺎﺳﺗش ﻣﺎﻧﻧد ﺳﯾﺎﺳت ﺧدا ﺑﺎﺷد ﯾﻌﻧﯽ ھﻣﺎﻧطور ﮐﮫ آﻓﺗﺎب و ﺑﺎران ﺧدا ﺑﮫ ھﻣﮫ ﻣﯽ ﺗﺎﺑد و ﺑﮫ ھﻣﮫ ﻣﯽ ﺑﺎرد و در اﯾن ﻣورد ﺗﺑﻌﯾﺿﯽ ﻣﯾﺎن ﻣردم ﺑر اﺳﺎس دﯾن آﻧﺎن ﯾﺎ ﺛروت آ ﻧﺎن ﯾﺎ ﺟﻧﺳﯾت آﻧﺎن ﻗﺎﺋل ﻧﻣﯽ ﺷو د ﺣ ﮑﻣران راﺳﺗﯾن ھم ﺑﺎﯾد ھﻣﺎﻧﮕوﻧﮫ ﺑﺎﺷد. اﮔر ﭼﮫ ﭼﻧﺎﻧﮑﮫ دﯾدﯾم ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺑﺎ اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ ﻣﺧﺎﻟف اﺳت وﻟﯽ اﯾن ﻣﻔﮭوم ﺑﮫ دﻓﺎع ﻣﺳﺗﻘﯾم از دﻣﮑراﺳﯽ و ﯾﺎ ﺑراﺑری ﺳﯾﺎﺳﯽ ھﻣﮫ ﻣردم ﺻرﻓﻧظر از ﺧون و ﻧژادﺷﺎن ﻣﻧﺟر ﻧﻣﯽ ﺷود ﭼرا ﮐﮫ در آن زﻣﺎن ﭼﻧﯾن اﻧدﯾﺷﮫ ای ﻣﺣﺎل ﺑود. اﻣﺎ ﺑﮭﺎءﷲ ﻣﻔ ﮭوم ﻓره اﯾزدی را دﮔر ﮔون ﻣﯽ ﮐﻧد و اﻋﻼن ﻣﯽ ﮐﻧد ﮐﮫ ھﻣﮫ آدﻣﯾﺎن ﺑﺎ ظﮭور او دارای ﻓره اﯾزدی ﺷده اﻧد و دﯾﮕر ﻓره اﯾزدی ﻣﻧﺣﺻر ﺑﮫ دودﻣﺎن ﯾﺎ ﻧژاد ﺧﺎﺻﯽ ﻧﯾﺳت. ﻧﺗﯾﺟﮫ اﯾن دﮔر ﮔوﻧﯽ ، اﺻل دﻣﮑراﺳﯽ ﺳﯾﺎﺳﯽ اﺳت ﯾﻌﻧﯽ ﭼون ھﻣﮫ ﺑراﺑرﻧد و ھﻣﮫ ﺑطور ﻣﺳﺎوی ذاﺗﺎً و ﺑﺎﻟﻘو ه دارای ﻓره اﯾز در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﺷﮑل آﯾﻧده ﺗﺻﻣﯾم ﮔﯾری ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺑﺎﯾد دﻣﮑراﺳﯽ ﺑﺎﺷد. ﺑﮫ ھﻣﯾن ﻋﻠت اﺳت ﮐﮫ ﺑﺧﻼف ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﮐﮫ ھرﮔز ﺑرده داری را ﻣور د ﺳؤ ال ﻗرار ﻧﻣﯽ دھد ﺑﮭﺎءﷲ ﺳﺎﻟﮭﺎ ﻗﺑل از دھﮫ 1860

دار دی

ن را ﺑﮫ

ھﺳﺗﻧد

ﺑ رده داری را ﺧﻼف ﻗﺎﻧون ھﺳﺗﯽ ﻣﯽ ﺷﻣﺎرد و در ﻧﺎﻣﮫ اش ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن ﻧﯾز در دھﮫ 1860 ﻟﻐو ﺑرده داری را ﻓرﻣﺎن ﺧدا ﻣﯽ ﺷﻣﺎرد. در ھﻣﯾن ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن ، ﺑﮭﺎءﷲ از ﻟزوم ﺳﭘردن زﻣﺎم اﻣور ﻣﻠت ﺑﮫ ﻣﺷورت ﺟﻣﮭور ﻣردم ﯾﻌﻧﯽ دﻣﮑراﺳﯽ ﺳﺧن ﻣﯽ ﮔوﯾد اﻣﺎ در ﻋﯾن ﺗﺄﮐﯾد ﺑر آزادی ﺳﯾﺎﺳﯽ و دﻣﮑراﺳ ﯽ ﺑر ﻟزوم وﻓﺎق اﺧﻼﻗﯽ ﺟﺎﻣﻌﮫ ھم ﺗﺄﮐﯾد ﻣﯽ ﮐﻧد ﺗﺎ دﻣﮑراﺳﯽ ﺑﮫ ﻧوع ﻧوﯾﻧﯽ از ﺣ زب ﭘرﺳﺗﯽ و دﯾﮕر ﭘردازی ﺗﺑدﯾل ﻧﺷود. ﻟﻐو اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ در ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن ﺑﻌﻧوان ﺗﺄﮐﯾد ﺑر ﺧرد ﻧﯾز ﺟﻠوه ﻣﯽ ﻧﻣﺎﯾد. ﺑﮭﺎءﷲ در ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن ھﻣﺎﻧﻧد ﺳﺧﻧﺎن اﯾرج و ھﻣﺎﻧﻧد ﺳﺧﻧﺎن ﺧود ﻓردوﺳﯽ ﺑر ﻓﻧﺎی دﻧﯾﺎ و ﻧﺎﭘﺎﯾداری ﺛروت و ﻗدرت ﺗﺄﮐﯾد ﻣﯽ ﮐﻧد و ظﮭور ﺧرد را ﻋﺑور از ﻣرﺣﻠﮫ ﻋطش ﺑﮫ ﻗد رت و رﺳﯾدن ﺑﮫ ﻣرﺣﻠﮫ ﻣﯾل ﺑﮫ ﺧدﻣت ﺑﺎزﮔو ﻣﯽ ﮐﻧد. در ﻧوﺷﺗﮫ ھﺎﯾش ﺑﮭﺎءﷲ ﯾﮑﯽ از ﻋﻼﺋم ﺑﻠوغ ﻋﺎﻟم را اﯾن ﻣﯽ داﻧد ﮐﮫ ھﯾﭼﮑس ﺗﻣﺎﯾل ﺑﮫ اﯾﻧﮑﮫ ﭘﺎدﺷﺎه ﺑﺷود ﻧداﺷﺗﮫ ﺑﺎﺷد و ﺗﻧﮭﺎ ﺑﺧﺎطر ﺧدﻣت ﺑﮫ دﯾﮕران ﺣﺎﺿر ﺷود ﮐﮫ در ﭼﺎرﭼوﺑﯽ دﻣﮑراﺗﯾﮏ ﺑﮫ ﻣﺷورت ﭘردازد. از اﯾن ﻧظر ﺑﮭﺎءﷲ ﻣﯽ ﺧ واھد ﮐﮫ ﻓرھﻧﮓ رﺳﺗم و زال و ﺳﺎم و ﮐﯾﺧﺳرو را در روح آ دﻣﯾﺎن و ﻓرھﻧﮓ ﻧﮭﺎدﯾﻧﮫ ﮐﻧد و ﺑدون اﯾن روﺣﯾﮫ اﺧﻼﻗﯽ دﻣﮑراﺳﯽ راﺳﺗﯾن ھم ﻣﻣﮑن ﻧﯾﺳت. اﻣﺎ اﮔر ﭼﮫ ﺧرد در ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻧﯾز ﺑﺎرھﺎ ﺳﺗوده ﺷده اﺳت ﺑﮭﺎءﷲ ﯾﮏ ﻗدم ﻓراﺗر ﻣﯽ رود و ﻣﯽ ﮔوﯾد: آﺳﻣﺎن ﺣﮑﻣت اﻟﮭﯽ ﺑﮫ دو ﻧﯾر روﺷن و ﻣﻧﯾر ﻣﺷورت و ﺷﻔﻘت ... از ﺑرای ھر اﻣری ﻣﻘﺎم ﮐﻣﺎل و ﺑﻠوغ ﺑوده و ﺧواھد ﺑود و ﺑﻠوغ و ظﮭور ﺧرد ﺑﮫ ﻣﺷورت ظﺎھر و ھوﯾدا. ﭘس ﺑﻠوغ ﺧرد ﺑﮫ ﻣﺷورت اﺳ ت و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ظﮭور ﺧرد ﻧﯾﺎزﻣﻧد ﺗﺣ ﻘق دﻣﮑراﺳﯽ اﺳت. در اﯾﻧﺟﺎ ﺑﺎﯾد ﺑﮫ ﯾﮏ ﻧﮑﺗﮫ ﻣﮭم دﯾﮕر ﻧﯾز ﺗوﺟﮫ ﮐﻧﯾم. دﯾدﯾم ﮐﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ در داﺳ ﺗﺎن ﺟﻣﺷﯾد از ﻏرور و اﺳﺗﺑداد ﺟﻣﺷﯾد اﻧﺗﻘﺎد ﻧﻣود. ﭼﻧﺎﻧﮑﮫ دﯾدﯾم ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻋﺻﺎره اﻧدﯾﺷﮫ اﺳﺗﺑدادی ﺟﻣﺷﯾد را ﺑﮫ اﯾن ﺷﮑل ﺑﯾﺎن ﮐرد ﮐﮫ ﺧﻮر و ﺧﻮاب و آراﻣﺘﺎن از ﻣﻨﺴﺖ ﭘ ھﻤﺎن ﻮﺷﺶ و ﮐﺎﻣﺘﺎن از ﻣﻨﺴﺖ ﺑﺰرﮔﯽ و دﯾﮭﯿﻢ ﺷﺎھﯽ ﻣﺮاﺳﺖ ﮐﮫ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﮫ ﺟﺰ ﻣﻦ ﮐﺴﯽ ﭘﺎدﺷﺎﺳﺖ اﮐﻨﻮن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﭼﮕﻮﻧﮫ ﺑﮭﺎءﷲ در ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن ھﻤﯿﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺑﮫ ﮔﻮﻧﮫ ای ﺣﯿﺮت اﻧﮕﯿﺰ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارد و از آن ﻟﺰوم دﻣﮑﺮاﺳﯽ را ﻧﺘﯿﺠﮫ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. در ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن در واﻗﻊ ﺑﮭﺎءﷲ آﻧوﻗت ﺷﻣﺎ ﺧود را ﺑزرﮔﺗر از آﻧﺎن ﻣﯽ ﺷﻣﺎرﯾد. اﯾن ﻧﯾﺳت ﻣﮕر اﻣری ﻋﺟﯾب. ﯾﻌﻧﯽ درﺳت ﻋﮑس ﻓﻠﺳﻔﮫ ﺟﻣﺷﯾد ﮐﮫ ﺛروت و ﻗدرت را ﻣﺣﺻول ﭘﺎدﺷﺎه داﻧﺳﺗﮫ ﮐﮫ ﺑﺧﺎطر ﻟطﻔش ﻗدری ھم ﺑﮫ ﻣردم ﮐﻣﮏ ﻣﯽ ﮐﻧد ﺑﮭﺎءﷲ ﻣﯽ ﮔوﯾد ﮐﮫ ﺛروت و ﻗدرت ھﻣواره از آن ﻣردم اﺳت و آﻧﺎن ھﺳﺗﻧد ﮐﮫ ﺛروت و ﻗدرت را ﺑوﺟود ﻣﯽ آورﻧد و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﻧظﺎم دﯾﮑﺗﺎﺗوری و اﺳﺗﺑدادی ﮐﮫ اﯾن واﻗﻌﯾت را واژﮔون ﺟﻠوه ﻣﯽ دھد ﻧظﺎﻣﯽ اﺳت در ﺗﺿﺎد ﺑﺎ ﺣﻘﯾﻘت ﺟﺎﻣﻌﮫ. آﺷﮑﺎر اﺳت ﮐﮫ ﺑﮭﺎء ﷲ در اﯾﻧﺟﺎ ﺳﺧن ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ را ﺑﮫ ﮐ ﻣﺎل ﺧود ﻣﯽ رﺳﺎﻧد و ﻣﻔﮭوﻣﯽ ﻧوﯾن ﯾﻌﻧﯽ دﻣﮑراﺳﯽ را ﺗﺄ ﮐﯾد ﻣﯽ ﻧﻣﺎﯾد. اﺳﺗﺑداد دﯾﻧﯽ اﮔر ﭼﮫ ﺑﮭﺎء ﷲ ﻓره اﯾزدی اﺳت اﻣﺎ ﺷﺎﯾد ﻣﮭﻣﺗرﯾن و ﻣﺣوری ﺗرﯾن اﺻل آﺋﯾن ﺑﮭﺎﺋﯽ اﯾﻧﺳﺗﮑﮫ دﯾن و ﺣﮑوﻣت ﺑﺎﯾد از ﯾﮑدﯾﮕر ﺟدا ﺑﺎﺷﻧد. ﺑﮭﺎء ﷲ ﻧﮫ ﺗﻧﮭﺎ ﮐﺎرﺑرد ﺷﻣﺷﯾر و زور را ﺑرای ﺗروﯾﺞ دﯾﺎﻧﺗش ﺣرام ﻧﻣود ﺑﻠﮑﮫ ﻗواﻧﯾﻧﯽ ﻣﺎﻧﻧد ﻗﺎﻧون ﺿد اﻧﺳﺎﻧﯽ ارﺗداد را ھم ﻟﻐو ﻧﻣود. ﺗﺄﮐﯾد ﺑر آزادی وﺟدان و دﯾن ﺑﮫ ﺻدھﺎ ﺷﮑل در آﺛﺎر ﺑﮭﺎء ﷲ ﺟﻠوﮔر ﻣﯽ ﮔرد د. او ﺑﯾﺎن ﻣﯽ دارد ﮐﮫ ﺧداوﻧد ﺗﻧﮭﺎ ﻋرﺻﮫ دﻟﮭﺎ را ﺑرای ﺧود ﻣﯽ ﺧواھد و ھﻣﮫ ﭼﯾز دﯾﮕر از ﺟﻣﻠﮫ را ﺑﮫ ﻣردم ﺳﭘرده اﺳت. ﭼون ﺧداوﻧد ﺗﻧﮭﺎ ﺑﮫ ﺗﺳﺧﯾر ﻗﻠﺑﮭﺎ ﻧظر دارد ﺑﻧﺎﺑراﯾن ﺗروﯾﺞ آﺋﯾن ﺧدا ﺗﻧﮭﺎ از طرﯾق ﻗﻠم و ﺑﯾﺎن و اﺧﻼق ﭘﺳﻧدﯾده اﻣﮑﺎن ﭘذﯾر ﻣﯽ ﺷود. در ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﻧﺎﺻراﻟدﯾن ﺷﺎه ﺑﮭﺎءﷲ ﻣﻔﮭوم ﻧﺻرت ﯾﻌﻧﯽ ﮐﻣﮏ ﮐردن ﺑرای ﭘﯾروزی ﺧدا را ﺗﻌﺑﯾر ﻧوﯾن ﻣﯽ ﮐﻧد. آﺋﯾن ﺑﮭﺎﺋﯽ آﺋﯾﻧﯽ اﺳت ﮐﮫ ﻧﺻرت آن ﺑﺎ ﺷﻣﺷﯾر ﻧﯾﺳت ﺑﻠﮑ ﮫ ﺑﮫ ﻗﻠم اﺳت:

زﻣﺎﻣﺪاران را ﻧﻮﻋﯽ ﺟﻤﺸﯿﺪ ﺑﮫ ﺷﻤﺎر ﻣﯽ آورد و ﻓﺮھﻨﮓ آﻧﺎن را ﺑﮫ ﺑﺎد اﻧﺘﻘﺎد ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و آﻧﻮﻗﺖ ﻋﮑﺲ ﺳﺨﻦ ﺟﻤﺸﯿﺪ را ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارد. ﻋﯿﻦ ﺑﯿﺎن ﺑﮭﺎءﷲ اﯾﻦ اﺳﺖ: ﺑﮭم ﺗﺣﮑﻣون و ﺗﺄﮐﻠون و ﺗﻐﻠﺑون و ﻋﻠﯾﮭم ﺗﺳﺗﮑﺑرون ان ھذا اﻻ اﻣر ﻋﺟﯾب. در اﯾن ﮔﻔﺗﮫ ﺑﮭﺎء ﷲ ﺧطﺎب ﺑﮫ زﻣﺎﻣداران دﻧﯾﺎ ﯾﺎ ﺟﻣﺷﯾد ھﺎ ﻣﯾﮕوﯾد ﮐﮫ ﺑزرﮔﯽ و ﺧور و ﭘﺎدﺷﺎھﯽ ﺷﻣﺎ از ﻣردم اﺳت و

ھﻤﮫ اﯾﻦ

ﺣﮑﻣراﻧﯽ ﺳﯾﺎﺳﯽ

آﻧﭼﮫ ﺣق ﺟل ذﮐره از ﺑرای ﺧود ﺧواﺳﺗﮫ ﻗﻠوب ﻋﺑﺎد اوﺳت...ﺗﺎ دوﺳت ﯾﮕﺎﻧﮫ ﺑﮫ ﻣﻘر ﺧود آﯾد ﯾﻌﻧﯽ ﺗﺟﻠﯽ اﺳﻣﺎء و ﺻﻔﺎﺗش...ﭘس ﻧﺻرت اﻟﯾوم اﻋﺗراض ﺑر اﺣدی و ﻣﺟﺎدﻟﮫ ﺑﺎ ﻧﻔﺳﯽ ﻧﺑوده و ﻧﺧواھد ﺑود ﺑﻠﮑﮫ ﻣﺣﺑوب آن اﺳت ﮐﮫ ﻣداﺋن ﻗﻠوب ﮐﮫ در ﺗﺻرف ﺟﻧود ﻧﻔس و ھوی اﺳت ﺑﮫ ﺳﯾف ﺑﯾﺎن و ﺣﮑﻣت و ﺗﺑﯾﺎن ﻣﻔﺗوح ﺷود. اﺳﺎﺳﺎً اﯾن ﻣطﻠب آﻧﻘدر ﻣﮭم اﺳت ﮐﮫ اوﻟﯾن ﺗﺟرﺑﮫ وﺣﯽ ﺗوﺳط ﭘﯾﺎﻣﺑر اﯾراﻧﯽ ﺑﯾﺎن ﻣﯽ دارد ﮐﮫ ﺧداوﻧد ﺑﮭﺎء ﷲ را ﺗﻧﮭﺎ ﺗوﺳط ﺷﺧﺻﯾت ﺑﮭﺎءﷲ و ﻗﻠم او ﻧﺻرت ﺧواھد ﮐرد. از ﻣﮭﻣﺗرﯾن ﺟﻠوه ھﺎی ﻧﻔﯽ ﻣطﻠق اﺳﺗﺑداد دﯾﻧﯽ در ﻧوﺷت ھﺎی ﺑﮭﺎء ﷲ اﯾن اﺳت ﮐﮫ او ﺑﺳﺎط آﺧوﻧد و ﮐﺷﯾش را در دﯾﺎﻧت ﺧود ﺑر ﭼﯾد و ﺗﻘﻠﯾد را ﺣرام ﻧﻣود و از ﻟزوم اﺳﺗﻘﻼل ﻓﮑری ھﻣﮕﺎن ﺳﺧن ﮔﻔت. در واﻗﻎ ﺑﮭﺎء ﷲ ﺑﺎ ﻧوﺷﺗﮫ ھﺎﯾش در دھﮫ 1850 و ﺗﺄﮐﯾد ﺑر ﺑراﺑری و اﺳﺗﻘﻼل ﻓﮑری ﻣردم ﺷﺎﻟوده دﻣﮑراﺳﯽ ﺳﯾﺎﺳﯽ را ﻧﯾز ﺑﻧﺎ ﻧﮭﺎد ﭼرا ﮐﮫ ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﻣردم ﻓﮑر ﮐﻧﻧد ﮐﮫ ﺧود ﻧﻣﯽ ﺗواﻧﻧد ﻓﮑر ﮐﻧﻧد و ﺑﺎﯾد از ﻣﻼﯾﺎن ﺗﻘﻠﯾد ﮐﻧﻧد اﻣﮑﺎن ﺑﻠوغ ﻓﮑری، ﻓرھﻧﮓ دﻣﮑراﺗﯾﮏ ، ﺑراﺑری ﺣﻘوق و آزادی ﺳﯾﺎﺳﯽ وﺟود ﻧﺧواھد داﺷت. اﺳﺗﺑداد ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ

اﮔر ﭼﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ در واﻗﻌﯾت ﺑﮫ ﻧﻔﯽ اﺳﺑداد ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ ﻣﯽ ﭘردازد اﻣﺎ اﯾن ﻣطﻠب در ﻋﯾن ﺣﺎل ﺑﺎ ﻣطﺎﻟﺑﯽ ﺿد آن ﻧﯾز ھﻣراه اﺳت ﭼرا ﮐﮫ در آن زﻣﺎن ھ ﻧوز اﻣﮑﺎن ﻧﻔﯽ اﺳﺗﻌﻣﺎر و ددﻣﻧﺷﯽ ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ اﻣﮑﺎن ﭘذﯾر ﻧﺑود. اﯾﻧﺳﺗﮑﮫ در ﺑﺳﯾﺎری از اوﻗﺎت ﺟﮭﺎﻧﮕﯾری و ﺑﺎﺟﮕﯾری و ﺑﮫ ﺑرده ﮔرﻓﺗن ﻣردم دﯾﮕر ﮐﺷورھﺎ ﺗوﺳط اﯾراﻧﯾﺎن ﺑﮫ ﺷﮑﻠﯽ ﻣﻧ ﻔﯽ ﻗﻠﻣداد ﻧﻣﯽ ﺷود. ﺑﺎ اﯾن وﺻف ﭘﯾﺎم راﺳﺗﯾن ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﭘﯾﺎم ﺻﻠﺢ و آﺷﺗﯽ و ﻧﻔﯽ ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭘردازی اﺳت. اﯾن ﻣطﻠب ھدف ھﻣﮫ ﺗﻌﺎﻟﯾم ﭘﯾﺎﻣﺑر اﯾراﻧﯽ اﺳت. ﺑﮭﺎءﷲ ﻣﯽ ﺧواھد ﮐﮫ ﻧظﺎم دروﻏﯾن ﺑﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭘردازی را ﺑﮫ ﻓرھﻧﮓ ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و ﺑرادری ﻣﺑدل ﺳﺎزد. ﺑﮫ ﮔﻔﺗﮫ ﺑﮭﺎءﷲ: اي اھل ﻋﺎﻟم! ﺳراﭘرده ﯾﮕﺎﻧﮕﻲ ﺑﻠﻧد ﺷد. ﺑﮫ ﭼﺷم ﺑﯾﮕﺎﻧﮕﺎن ﯾﮑدﯾﮕر را ﻣﺑﯾﻧﯾد. ھﻣﮫ ﺑﺎر ﯾﮏ دارﯾد و ﺑرگ ﯾﮏ ﺷﺎﺧﺳﺎر. از ﻧظر ﺑﮭﺎءﷲ ھﻣﮫ آدﻣﮭﺎ ﺑراﺑرﻧد و ﯾﮑﯽ ھﺳ ﺗﻧد ﭼرا ﮐﮫ اوﻻً ھﻣﮫ از ﯾﮏ ﺧﺎک ﺧ ﻠق ﺷده اﻧد و در ﻧﺗﯾﭼﮫ ھﯾﭼﮑس و ھﯾﺞ ﻗوم و ﻧژادی ﻧﻣﯽ ﺗواﻧد دﻋوی ﺑرﺗری ﺑر دﯾﮕران ﻧﻣﺎﯾد و دوم آﻧﮑﮫ ھﻣﮫ دارای ﺟوھر روﺣﺎﻧﯽ ھﺳﺗﻧد ﯾﻌﻧﯽ ھوﯾت و ﺣﻘﯾﻘت راﺳﺗﯾن آدﻣﯾﺎن اﯾﻧﺳﺗﮑﮫ ھﻣﮕﯽ آﯾﻧﮫ ﺻﻔﺎت ﺧدا و ﻋرش ﯾزدان ھﺳﺗﻧد و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ھﻣﮫ ﭘﺎک و ﻣﻘدس و ﺑراﺑرﻧد. در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﺗﻔﺎوت ﻣﯾﺎن آدﻣﯾﺎن ﺑﺎﯾد ﺑﮫ ﺷﮑل ﺗﻧوع و زﯾﺑﺎﺋﯽ ﺗﻧوع در ﺑﯾﺎﯾد و ﻧﮫ ﺑﮫ ﺷﮑل ﺑﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و ﺑرﺗری و ﻓرھ ﻧﮓ ﻧﻔرت و

ﺣﺎﺻل از

اﺳﺗﻌﻣﺎر. ﺑﮫ ھﻣﯾن دﻟﯾل ﺑﮭﺎءﷲ ﻣﯽ ﺧواھد ﮐﮫ ﻧظﺎم ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ را از ﻧظﺎم ﺟﻧﮓ و ﺟﻧﮕل و ﮐﯾن ﺑﮫ ﻧظﺎم ﻣﮭر و ﻣﺷورت و ﺣﻘوق ﺑﺷر ﻣﺑدل ﺳﺎزد. ھﻣﮫ آدﻣﮭﺎ ﺑرادر و ﺧواھر ﯾﮑدﯾﮕرﻧد و اﮐﻧون زﻣﺎن آن ﻓرا رﺳﯾده اﺳت ﮐﮫ ﺣﺟﺎﺑﮭﺎ و دﯾوارھﺎﺋﯽ را ﮐﮫ ﺧود ﻣﺎ ﮐرده اﯾم ﺗﺎ ﺑرا در ﺧود، ﺧواھر ﺧود، ﭘدر ﺧود، ﻣﺎدرﺧود، دﺧﺗر ﺧود و ﭘﺳر ﺧود را دﺷﻣن ﺑﭘﻧدارﯾم در ھم ﺷﮑﻧﯾم و از ﺗﻧﮕﻧﺎی ﻧﻔرت و دﺷﻣﻧﯽ ﺑﮫ ﻋرﺿﮫ آزادی و روح و ﺧرد ﯾﻌﻧﯽ ﺑﮫ ﻋرﺻﮫ ﻣﮭر و ﻣﺷورت ﮔﺎم ﺑردارﯾم. در واﻗﻊ ھﻣﺎﻧطور ﮐﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻣﺗذﮐر ﻣﯽ ﺷود در اﺑﺗدا اﯾران و ﺟﮭﺎن ﯾﮑﯽ اﺳت ﺑوده . اﮐﻧون ﭘﯾﺎﻣﺑر اﯾراﻧﯽ آﻣده اﺳت ﮐﮫ اﯾران را ﻣرﮐز ﺻﻠﺢ و اﺗﺣﺎد ﻧوع اﻧﺳﺎن ﻧﻣﺎﯾد و ﺑرادرﮐﺷﯽ ﺟﺎی ﺧود را ﺑﮫ اﺧوت و ﻣﺷورت ﺑﺳﭘﺎرد. ﻓرھﻧﮓ ﺑﮭﺎءﷲ ﻓرھﻧﮓ اﯾرج اﺳت وﻧﮫ ﻓرھﻧﮓ ﺗور ﯾﺎ ﺳﻠم. در ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن ، ﺑﮭﺎءﷲ ﭼﻧد ﺑﺎر اﻋﻼن ﻣﯽ ﮐﻧد ﮐﮫ اﮐﻧ ون ﺑﺷر وارد ﻣرﺣﻠﮫ ﻧوﯾﻧﯽ از ﺗﮑﺎﻣل ﺷده ﺧود اﺳت ﺑدﯾن ﺗرﺗﯾب ﮐﮫ اﮐﻧون ﻧﮫ ﻓﻘط ﻣردم ﯾﮏ ﮐﺷو ر ﺑﻠﮑﮫ ھﻣﮫ ﻧوع اﻧﺳﺎن ﯾﮏ ھﯾﮑل واﺣد ﺷده اﻧد و ﺑﺎﯾد ﮐﮫ زﻣﺎﻣداران ﺟ ﮭﺎن ﺑﻔﮭﻣﻧد ﮐﮫ ﭘﺎﯾﺎن دادن ﺑﮫ ﻣﺳﺎﺑﻘﮫ ﺗﺳﻠﯾﺣﺎﺗﯽ، و ﺻﻠﺢ ﺣرﮐت ﻧ ﻣﺎﺋﯾم . ﺑﭼﺎی ﻧظﺎم ﮐﯾن و ﺑﺎﺟﮕﯾری و اﺳﺗﻌﻣﺎر ، ﺑﮭﺎء ﷲ ﻣﯾﺧواھد ﻧظﺎﻣﯽ را ﺟﺎﯾﮕزﯾ ن ﻧﻣﺎﯾد ﮐﮫ در آن ﻣردم ھر ﮐﺷوری ﻋﺎﺷق ﻣ ﯾﮭن ﺧود ھﺳﺗﻧد اﻣﺎ اﯾن ﻋﺷق در ﭼﺎرﭼوب ﻧﮫ ﻧﻔرت ﺑﮫ دﯾﮕر اﻧﺳﺎﻧﮭﺎ ﺑﻠﮑﮫ ﺑﺎ ﻋﺷق ﺑﮫ ﻧوع اﻧﺳﺎن و اﺣﺗرام ﺑﮫ ﺣﻘو ق ھﻣﮫ ﻧوع ﺑﺷر ھﻣراه ﺑﺎﺷد. ﺑﮫ ﻋﺑﺎرت دﯾﮕر ﻣﯾﮭن دوﺳﺗﯽ اﮔر ﺑﺎ اﺳﺗﻌﻣﺎر و ﻧژادﭘرﺳﺗﯽ و ﺑﺎﺟﮕﯾری از دﯾﮕر ﮐﺷورھﺎ ھﻣرا ه ﻧﺑﺎﺷد ﻣﻘدس و اﺧﻼﻗﯽ اﺳت اﻣﺎ آن ﻧوع ﻣﯾﮭن دوﺳﺗﯽ ﮐﮫ ﺗوﺟﯾﮫ اﺳﺗﻌﻣﺎر و ﻧژادﭘرﺳﺗﯽ و ﺑﺎﺟﮕﯾری و ﺗﺑﻌﯾض ﻋﻠﯾﮫ دﯾﮕران اﺳت ﯾﻌﻧﯽ ﺑﺎ ﻧوﻋدوﺳﺗﯽ ھﻣراه ﻧﯾﺳت ﭼﯾزی ﻧﯾﺳت ﺟز ﻧظﺎم ﺑرادرﮐﺷﯽ و ﭘدر ﮐﺷﯽ و ﭘﺳرﮐﺷﯽ. ﭘس ﺣرﮐت از ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ طرف ﻧﺎﻣﮫ ﺑﮫ ﺷﺎھﺎن ﺳﻠوک روﺣﺎﻧﯽ و ﻓرھﻧﮕﯽ اﯾران اﺳت و ﭘﯾﺎم ﭘﯾﺎﻣﺑر اﯾراﻧﯽ ﺷﮑوھﻣﻧدﺗرﯾن ﺟﻠوه ﻧﺑوغ ﻓرھﻧﮓ راﺳﺗﯾن اﯾراﻧﯽ اﺳت. اﮐﻧون ھﻣﮫ دﻧﯾﺎ در واﺑﺳﺗﮕﯽ و ارﺗﺑﺎط ﻣﺗﻘﺎﺑل ﺑﺳر ﻣﯽ ﺑرد و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﺑﺎ ﻣﺷورت ﺟﮭﺎﻧﯽ، ﺑطرف اﻣﻧﯾت دﺳﺗﮫ

ﺑرﭘﺎ

و ﭘﯾﮑر

ﺟﻣﻌﯽ و

ﯾد ﺑﺎ

Made with FlippingBook Annual report