سیمای انسان در آثار حضرت بهاءالله

ﺳﻮﻣﯿﻦ ﺑﻌﺪ ﺗﻌﺮﯾﻒ اﻧﺴﺎن در اﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﺗﻌﺒﯿﺮی ﺟﮭﺎﻧﯽ، ﻧﻮﻋﺪوﺳﺖ، ﻋﺎﻟﻢ ﺑﯿﻦ، و ﺟﮭﺎﻧﺸﻤﻮل از اﻧﺴﺎن اﺳﺖ. اﮔﺮﭼﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﻧﺴﺎن ﺑﻨﺎ ﺑﮫ آﻧ ﮑﮫ ﺻﻮرت و ﻣﺜﺎل ﺧﺪاﺳﺖ در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﺠ ﻠﯽ اﺻﻞ وﺣﺪت و ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ اﺳﺖ اﻣﺎ ظﮭﻮر اﯾﻦ ودﯾﻌﮫ اﻟﮭﯽ در وﺟﻮد آدﻣﯿﺎن ﯾﻌﻨﯽ ﻓﻌﻠﯿﺖ ﯾﺎﻓﺘﻦ ﺟﻨﺒﮫ روﺣﺎﻧﯽ وﺟﻮد اﻧﺴﺎن ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺗﮑﺎﻣﻠﯽ ﺗﺪرﯾﺠﯽ و ﺳﯿﺮی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ ﺗﺎ آﻧﮑﮫ آدﻣﯿﺎن ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ اﻧﺴﺎن را ﺑﻌﻨﻮان اﻧﺴﺎن و ﻧﮫ ﺑﻌﻨﻮان وﯾﮋﮔﯿﮭﺎی ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ و ﮔﺮوھﯽ او ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و از ﺣﻘﻮق اﻧﺴﺎن ﺑﻤﺜﺎﺑﮫ اﻧﺴﺎن دﻓﺎع ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. آﺷﮑﺎرﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻮع - ﻣﺤﻮر و ﺟﮭﺎﻧﺸﻤﻮل از اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ھﺮ ﻧﻮع ﻧﻈﺎم اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻓﺮھﻨﮕﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﮫ ﺑﺮده داری و زن ﺳﺘﯿﺰی و اﺳﺘﻌﻤﺎر و ﻧﮋادﭘﺮﺳﺘﯽ و اﺳﺘﺒﺪاد و ﮐﯿﻨﮫ و ﺑﻐﻀﺎی ﻣﺬھﺒﯽ را ﻗﺒﻮل ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﻣﺘﻌﺎرض اﺳﺖ. ﺑﺪﯾﻦ ﺳﺒﺐ اﺳﺖ ﮐﮫ ظﮭﻮر ﺣﻘﯿﻘ ﺖ روﺣ ﺎﻧﯽ اﻧﺴﺎن ﺑﻌﻨﻮان روح و ﺧﺮد، ﺗﺤﻮﻟﯽ ﺑﻨﯿﺎدی در ھﻤﮫ ﺟﻮاﻧﺐ زﻧﺪﮔﯽ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ آدﻣﯿﺎن را ﺿﺮوری ﻣﯽ ﺳﺎزد. از اﯾﻦ روﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑ ﮭﺎءﷲ ظﮭﻮر ﻓﺮھﻨﮓ و ھﻮﯾ ﺖ ﻧﻮﻋﺪوﺳﺖ و ﺟﮭﺎن ﺑﯿﻦ را ﺑﮫ ﻣﻌﻨﺎی ظﮭﻮر و ﺗﺤﻘﻖ آزادی راﺳﺘﯿﻦ ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. اﯾﻦ ﺑﯿﻨﺶ ژرف و ﺧﻼق ﺑﮑﻠﯽ ﻣﻔﮭﻮم آزادی و ﺣﺮﯾﺖ را دﮔﺮﮔﻮن ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮫ ﯾﺎد ﺑﯿﺎورﯾﻢ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ در ﮐﺘﺎب اﻗﺪس از ﻣﻔﮭﻮم آزادی ﺣﻘﯿﻘﯽ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ و ھﺮ ﻧﮫ ﮔﻮ ﺗﻌﺮﯾﻒ از آزادی ﮐﮫ ﺑﺮ طﺒﻖ آن اﻧﺴﺎن ﺑﮫ ﺣﺪ ﯾﮏ ﺣﯿﻮان و ﻣﻨﻄﻖ ﺗﻮﺣﺶ ﺗﻨﺰل ﯾﺎﺑﺪ را ﻣﻮرد اﻧﺘﻘﺎد ﻗﺮار ﻣﯽ دھﻨﺪ. در ﻧﻈﺮ اﯾﺸﺎن آزادی راﺳﺘﯿﻦ ﺑﮫ ﻣﻌﻨﺎی ظﮭﻮر و ﺷﮑﻮﻓﺎﺋﯽ ﮐﻤﺎﻻت روﺣﺎﻧﯽ اﻧﺴﺎن و رھﺎﺋﯽ او از زﻧﺪان ﻧﻔﺲ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻨﻄﻖ ﺧﻮد ﭘﺮﺳﺘﯽ، ﺗﻘﻠﯿﺪ، ﺗﻌﺼﺐ، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺗﺒﻌﯿﺾ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﺣﺎل ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ ﺑﯿﺎن دﯾﮕﺮ اﯾﺸﺎن ﻣﻌﻨﺎ ی آزادی راﺳﺘﯿﻦ آﺷﮑﺎرﺗﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. آدﻣﯽ ھﻨﮕﺎﻣﯽ ﺑﮫ آزادی رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﺧﻮد را از ورطﮫ ﺗﻘﻠﯿﺪ و ﺗﻌﺼﺐ ﻧﺠﺎت داده و در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﻣﺴﺘﻘﻼﻧﮫ و ﻣﻨﺼﻔﺎﻧﮫ ﺑﺒﯿﻨﺪ و ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﺪ، ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و ﭘﯿﻮﻧﺪ اﺻﻠﯿﮫ و ﺑﺪﯾﮭﯽ ﻧﻮع اﻧﺴﺎن را ﺑﮫ ﺟﺎن و دل ﺑﺎز ﯾﺎﺑﺪ ، و اراد ه و آرﻣﺎن زﻧﺪﮔﯿﺶ ﺑﮫرا ﺷﮑﻞ ﺧﺪﻣﺖ ﺑﮫ ﻧﻮع اﻧﺴﺎن ﺗﻠﻄﯿﻒ دھ ﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﻧﻤﺎﯾﺪ. " و ﭼﻮن ﺣﻘﯿﻘﺖ آدﻣﯽ را ﻣﻌﻄﻮف ﺑﮫ ﺧﺪﻣﺖ و وداد ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ ھﻤﮫ ﻧﻮع اﻧﺴﺎن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﮫ در ھﻤﺎن ﺑﯿﺎن ﻣﻔﮭﻮم آزادی راﺳﺘﯿﻦ ﯾﻌﻨﯽ ظﮭﻮر ھﻤﺎ ن ﻧﻮع ھﻮﯾﺖ ا ﺑﺪﯾ ر ﻦ ﺻﻮرت ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ: "ﻟﯿﺲ اﻟﻔ ﺨﺮ ﻟﻤﻦ ﯾﺤﺐ ا ﻟﻮطﻦ ﺑﻞ ﻟﻤﻦ ﯾﺤﺐ اﻟﻌﺎﻟﻢ." ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻀ ﻤﻮن ﮐﮫ ﻓﺨﺮ در دوﺳﺖ داﺷﺘﻦ ھﻤﮫ ﻣﺮدم ﺟﮭﺎن اﺳﺖ و ﻧﮫ در دوﺳﺘ ﯽ اﻧﺤﺼﺎری ھﻤ ﻮطﻦ ﺧﻮد. ﮭﺎنﺟ ﺑﯿﻨﯽ ﺑﮭﺎﺋﯽ ﻣﯿﺎن اﻧﺪﯾﺸﮫ و ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﺟﻨﮕﻞ - ﻣﺤﻮر ﮐﮫ وﯾﮋﮔﯽ ﻋﻤﺪۀ آن ھﻮﯾﺘﯽ آﮐﻨﺪه از ﺗﻌﺼّﺐ اﺳﺖ و اﻧﺪﯾﺸﮫ و ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﻣﻌﻨﻮی و روﺣﺎﻧﯽ ﮐﮫ روﯾﮑﺮدی ﻋﻤﻮﻣﯽ و ﺟﮭﺎﻧﯽ را ﺗﺸﻮﯾ ﮐﻨﺪ ﺗﻔﮑﯿﮏ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ. واژه ﺗﻌﺼّﺐ ﻣﻔﮭﻮﻣﯽ ﺑﺴﯿﺎر وﺳﯿﻊ دارد. اﮔﺮ ﭼﮫ ﻏﺮض و ﺑﯽ اﻧﺼﺎﻓﯽ ﺟﻠﻮه ای از ﺗﻌﺼّﺐ اﺳﺖ اﻣّﺎ ﺗﻌﺼّﺐ ﺧﻮد ﻋﺒﺎرت از ﺗﻘﻠﯿﻞ ھﻮﯾّﺖ ﺑﮫ ﯾﮏ ﮔﺮوه ﻣﺤﺪود و ﺑﺨﺼﻮص اﺳﺖ. اﯾﻦ ھﻮﯾّﺖ ﺗﮏ ﺑﻌﺪی و اﻧﺤﺼﺎری و ﺗﺒﻌﯿﻀﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻓﺮد را ﺑﮫ داوری ھﺎی ﻏﺮض آﻟﻮد وا ﻣﯽ اﻧﺼﺎف را در او ﻣﯽ ﮐﺸﺪ، و او را ﺑﮫ رﻓﺘﺎر و اﺧﻼﻗﯽ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ درﺑﺎرۀ آﺷﻨﺎ و ﺑﯿﮕﺎﻧﮫ دﻻﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ھﺮ ﻧﻮع ظﻠﻢ و ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻓﺠﯿﻊ ﺑﮫ دﯾﮕﺮان ﺑﮫ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﮫ در ﺗﺨﯿﻞ آﮐﻨﺪه از ﺗﻌﺼّﺐ ، دﯾﮕﺮان ﺑﮫ ﺣﺪّ ﯾﮏ درّﻧﺪه ای ﺧﻄﺮﻧﺎک ﯾﺎ ﻣﺮﺿﯽ ﻣﮭﻠﮏ و ﺳﺎری ﺗﺒﺪﯾﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ و اﯾﻦ اﺣﺘﺮاز از دﯾﮕﺮان ﻣﻘﺪﻣﮥ آزار ﻋﻤﻠﯽ ﺑﺮ آﻧﺎن ﻣﯽ ﺗﺎ ﮔﺮدد. ﮐﻨﻮن و در طﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﻌﻤﻮﻻً ھﻮﯾّﺖ اﻓﺮاد ﺑﺮ اﺳﺎس آﻧﭽﮫ ﮐﮫ ﻣﺎ را از دﯾﮕﺮان ﺟﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه و در ﻧﺘﯿﺠﮫ ھﻮﯾّﺖ آدﻣﯽ اﺳﺎﺳﺎً از طﺮﯾ ﻖ ﻧﻔﯽ دﯾﮕﺮان ﯾﺎ ﺗ ﻀﺎدّ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان و در ﺗ ﻘﺎﺑﻞ ﺑﺎ آﻧﺎن ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﻌﺮﯾﻒ ھﻮﯾّﺖ آدﻣﯿﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس رﻧﮓ ﭘﻮﺳﺖ ﯾﺎ ﻗﻮﻣﯿّﺖ ﯾﺎ ﻣﺬھﺐ ﯾﺎ ﻧﮋاد و زﺑﺎن و طﺒﻘﮥ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﻠّﯿّﺖ و ﻣﻘﻮﻻﺗﯽ ﻣﺸﺎﺑﮫ آن از ھﻤﯿﻦ دﺳﺘﮫ اﺳﺖ. اﻣّﺎ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻌﺮﯾﻔﯽ از ھﻮﯾّﺖ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﮫ آدﻣﯿﺎن را در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﯾﮑﺪﯾ ﮕﺮ ﻣﯽ ﮔﺬارد، ﮔﺮوھﮭﺎ را از ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﺑﯿﮕﺎﻧﮫ و ﯾﺎ دﺷﻤﻦ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ، و از واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده و ﺑﺪﯾﮭﯽ ﯾﻌﻨﯽ واﺑﺴﺘﮕﯽ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ و ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ و ھﻤﮫ ﮐﺲ ﻏﻔﻠﺖ ﻣﯽ . ﮐﻨﺪ در اﯾﻨﮕﻮﻧﮫ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺧﺼﻮﺻﯽ از ھﻮﯾّﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻧﯿﺎز ھﺎ و ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺧﻮاﺳﺘﮫ ھﺎی ﮔﺮوه ﺧﻮد، اﺧﻼﻗﯽ و اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﻋﺪاﻟﺖ ﺗﻠﻘّ ﺷﻮد در ﺣﺎﻟﯿﮑﮫ ﻧﯿﺎزھﺎ، ﻣﻨﺎﻓﻊ و ﺧﻮاﺳﺘﮫ ھﺎی ﮔﺮوه دﯾﮕﺮ ﻧﻔﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد. اﻣّﺎ از ﻧﻘﻄﮫ ﻧﻈﺮ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ وﻗﺖ آن آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺸﺮﯾّﺖ ﺑﮫ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻮﯾﻨﯽ از ھﻮﯾّﺖ دﺳﺖ ﺑﺰﻧﺪ. در اﯾﻦ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻮﯾﻦ، ھﻮﯾّﺖ راﺳﺘﯿﻦ ھﺮ ﮐﺲ ﺟﻠﻮه و ﻧﺸﺎن و ﺻﻮرت ﺧﺪاﺳﺖ ﮐﮫ در ھﻤﮥ آدﻣﯿﺎن و در ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﺑﮕﻮﻧﮫ ای ﺑﺎز ﺗﺎب دارد. آﻧﭽﮫ ﮐﮫ ھﻮﯾّﺖ راﺳﺘﯿﻦ اﻧﺴﺎن را ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ دھﺪ ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﮫ آﻧﮭﺎ را ﺑﮫ ھﻢ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽ دھﺪ، ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ آﻧﺎن را ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ، ﺗﻘﺪّس و ﺷﺮاﻓﺖ ذاﺗﯽ ھﺮ ﯾﮏ را ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﺻﻮرت و ﻣﺜﺎل ﺧﺪا ﺑﺎز ﻣﯽ ﺷﻤﺎرد، و آدﻣﯿﺎن را از ﭼﻨﮕﺎل ﺟﮭﻞ و ﺗﻌﺼّﺐ ﺑﮫ ﻓﻀﺎی روﺷﻦ آزادی را ﺑﮫ ظﮭﻮر ﻣﻔﮭﻮم ﻧﻮﯾﻨﯽ از ﻓﺨﺮ و ﺷﺮف و ﻋﺰت ﺑﺮ ﻣﯽ ﮔﺮداﻧﻨﺪ : ﻟﯿﺲ اﻟﻔﺨﺮ ﻟﻤﻦ ﯾﺤﺐ اﻟﻮطﻦ ﺑﻞ ﻟﻤﻦ ﯾﺤﺐ اﻟﻌﺎﻟﻢ. اﮔﺮ ﻧﻔﺴﯽ ﺻﻔﯿﺮ اﯾﻦ طﯿﺮ ﻣﻌﺎﻧﯽ را ﮐﮫ در اﯾﻦ ھﻮای ﺑﺎ ﻓ ﻀﺎی ﻧﻮراﻧﯽ طﯿﺮان ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ 3:472 ( ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ ﺟﮭﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ در ﻟﻮح ﻣﻘﺼ ﻮد ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ در ﺑﯿﺎﻧﯽ اﺑﺘﺪا ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻮﯾﻨﯽ از ھﻮﯾﺖ اﻧﺴﺎن ﺗﻨﮭﺎ ﮐﮫ را اﺻﻐﺎء ﮐﻨﺪ ﺑﮫ طﺮاز ﻓﺮاﻏﺖ ﮐﺒﺮی ﻣﺰﯾﻦ ﺷﻮد اﯾﻨﺴﺖ ﻣﻌﻨﯽ ﺣﺮﯾﺖ ﺣﻘﯿﻘﯽ. )اﻣﺮو ﺧﻠﻖ در اﯾﻦ زﻣﺎن ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮫ ظﮭﻮر آﯾﺪ ﺑﺪﺳﺖ را داده و ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ " اﻣﺮوز اﻧﺴﺎن ﮐﺴ ﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﮫ ﺧﺪﻣﺖ ﺟﻤﯿﻊ ﻣﻦ ﻋﻠﯽ اﻻرض ﻗﯿﺎم

و ﺷﺮف

ﻖ ﻣﯽ

دارد،

ﯽ ﻣﯽ