رساله مدنیه عبدالبهاء

ﭘﯾﺷر ﻓت اﻗﺗﺻﺎدی و اﺟﺗﻣﺎﻋﯽ در اﯾران را دﮔرﮔوﻧﯽ در ارزﺷﮭﺎ و اﺧﻼق اﯾراﻧﯾﺎن ﻣﯽ ﯾﺎﺑد و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﻣﯽ ﮐوﺷد ﮐﮫ اﯾن ﻓرھﻧﮓ ﻧوﯾن را در اﯾران ﺗﺷوﯾ ﻖ ﻧﻣﺎﯾد. از اﯾن ﻧظر اﻧدﯾﺷﮫ ﻋﺑداﻟﺑﮭﺎء ﺑﯾﺷﺗر ﺑﮫ ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺷﻧﺎﺳﯽ ﻣﺎﮐس وﺑر )ﮐﮫ 30 ﺳﺎل ﭘس از رﺳﺎﻟﮫ ﻣدﻧﯾﮫ ا وﻟﯾن ﺛا رش در ﺑﺎره راﺑطﮫ ﺳرﻣﺎﯾﮫ داری و ﭘروﺗﺳﺗﺎﻧﯾزم را ﮐﻧ طﺑﻊ ﻣﯽ د( ﻧزدﯾﮏ اﺳت ﺗﺎ ﺑﮫ ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺷﻧﺎﺳﯽ ﻣﺎرﮐس. ﻣﺧﺗﺻر آ ﻧﮑﮫ از ﻧظر ﻣﺎرﮐس ظﮭور ﺗﺟدد و ﺳرﻣﺎﯾﮫ داری در ﻏرب ﻣﺣﺻول ﺧودﺧواھﯽ و ﺳودﺟوﺋﯽ و ﻧﻔﻊ ﭘرﺳﺗﯽ طﺑﻘﮫ ﻧوظﮭور ﻣﺗوﺳط در اﯾن ﮐﺷورھﺎ ﺑود. اﻣﺎ ﻣﺎﮐس وﺑر ﻧﺷﺎن داد ﮐﮫ اﮔر ﭼﮫ اﯾن اﻧﮕﯾزه در دوران ﺑﻌدی در ﺟﮭﺎن ﻏرب و ﺳرﻣﺎﯾﮫ داری آ ن ﭼﯾره ﮔردﯾد وﻟﯽ ﺳرآﻏﺎز ﻧوآوری اﻗﺗﺻﺎدی و در ھم ﺷﮑﺳﺗن رﺳوم ﻓﺋوداﻟﯽ و ﭼﯾرﮔﯽ ﺳرﻣﺎﯾﮫ داری ﮐﮫ ﺑﮫ رﺷد و ﺗﺟدد ﻏرب اﻧﺟﺎﻣﯾد ﺑﺎ ﺗﺣوﻟﯽ در ﺻﺣﻧﮫ ارزﺷﮭﺎ ﯾﻌﻧﯽ اﻧﻘﻼﺑﯽ دﯾﻧﯽ و اﺧﻼﻗﯽ ﺑظﮭور ﭘﯾوﺳﺗﮫ ﺑود . ﺑﮫ ﮔﻔﺗﮫ ﻣﺎﮐس وﺑر ﺑﺎﻧﯾﺎن ﺳرﻣﺎﯾﮫ داری ﺑﯾﺷﺗر از ﻓرﻗﮫ ﻧوظﮭور ﭘروﺗﺳﺗﺎن ﺑودﻧد و ﭼون ﻓﮑر ﻣﯽ ﮐردﻧد ﮐﮫ ﮐﺎر ﻋﺑﺎدت ﺑوده و ﭘﯾﺷرﻓت و ﻋﻘﻼﻧﯾت اﻗﺗﺻﺎدی رﻣزی از رﺳﺗﮕﺎری روﺣﺎﻧﯽ اﺳت ﺑﺎ ﺗﻣﺎم وﺟود و ﺑﺎ اﺧﻼﻗﯽ ﮐﮫ در آن راﺳﺗﮕوﯾﯽ و اﻣﺎﻧت و اﻧﺿﺑﺎط ﻧﻔس ﺣﺎﮐم ﺑود ﺑﮫ ﺑﺎزﺳﺎزی ﻣدﻧﯾت ﻏرب ﻣوﻓﻖ ﺷدﻧد. 34 ﻧﮕﺎھﯽ ﺑﮫ رﺳﺎﻟﮫ ﻣدﻧﯾﮫ ﻧﯾز ﻧﺷﺎن ﻣﯽ دھد ﮐﮫ ھﻣﮫ اﯾن رﺳﺎﻟﮫ از آﻏﺎز ﺗﺎ ﺑﮫ ﻓرﺟﺎم ﮐوﺷﺷﯽ اﺳت ﮐﮫ اﻧﻘﻼﺑﯽ اﺧﻼﻗﯽ و ﻣﻌﻧوی را در اﯾران ﺗﺷوﯾﻖ ﻧﻣﺎﯾد و رﺷد و ﭘﯾﺷرﻓت اﯾران را ﺗﻧﮭﺎ از اﯾن طرﯾﻖ اﻣﮑﺎن ﭘذﯾر ﻣﯽ ﯾﺎﺑد. ﭘﯾﺷرﻓت اﯾران ﻧﯾﺎزﻣﻧد ﺑﺎزﺳﺎزی ﻧﮭﺎدھﺎی ﺳﯾﺎﺳﯽ و اﻗﺗﺻﺎدی و ﻗﺎﻧوﻧﯽ و ﻓﻧﯽ ھﻣﮫ ﺟﺎﻧﺑﮫ اﺳت اﻣﺎ ﺳرﭼﺷﻣ ﮫ اﯾن ﺗﺣوﻻت ﭘﯾش از ھر ﭼﯾز ﯾﮏ دﮔرﮔوﻧﯽ اﺧﻼﻗﯽ و دﯾﻧﯽ و ﻓﮑری اﺳت. آﻧﭼﮫ ﮐﮫ اﯾران ﻻزم دارد ﻧﮫ ﺳود ﺟ وﺋﯽ ﺑﯾﺷﺗر، ﻓ ﺳﺎد ﺑﯾﺷﺗر، و ا ﻏرا ض ﺷﺧﺻﯽ ﺑﯾﺷﺗر در ﺟﺎﻣﻌﮫ اﯾراﻧﯽ اﺳت. ﺑرﻋﮑس، آﻧﭼﮫ ﮐﮫ اﯾران ﻻ زم دارد ﻏﯾرت، ھﻣت، ﻋﻠو طﺑﻊ ، ﻣﯾﮭن دوﺳﺗﯽ، ﻋﺷﻖ ﺑﮫ اﯾران، اﻧﺳﺎﻧﯾت، ﻧﯾت ﭘﺎک، روﺣﯾﮫ ﺧدﻣت ﺑﮫ ﺟﺎﻣﻌﮫ، ﻓداﮐﺎری، ازﺧود ﮔذﺷﺗﮕﯽ، ﺗدﯾن ﺣﻘﯾﻘﯽ، ﺗﻌﮭد ﺑﮫ ﻣﻧﺎﻓﻊ ﻋﻣوﻣﯽ، و ﺧدﻣت ﺑﮫ ﺧﻠﻖ اﺳت. ھﻣﮫ رﺳﺎﻟﮫ ﻣدﻧﯾﮫ ﺗﺷوﯾﻖ ھﻣﯾن ﻣطﻠب و اﺛﺑﺎت اﯾن ﻧﮑﺗﮫ اﺳت ﮐﮫ ﺷرف راﺳﺗﯾن و ﺗدﯾن راﺳﺗﯾن و ﺳﻌﺎدت راﺳﺗﯾن اﻓراد در ﺑﺳﯾﺞ اﻓﮑﺎر و ﻓﻌﺎﻟﯾﺗﮭﺎ در ﺟﮭت ﻧﻔﻊ ﺟﻣﮭور ﻣردم، ﭘﯾﺷرﻓت اﯾران، و ﺑﺎزﮔﺷت ﺷﮑوه اﯾران ﮔذﺷﺗﮫ ﺗﺣﻘﻖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑد. اﯾن ﺑﺎزﺳﺎزی اﺧﻼﻗﯽ از دو ﺑﻌد ﺗﺷﮑﯾل ﻣﯽ ﮔردد. ﺑﻌد اول ﻏﯾرت ﻣﻠﯽ، اﯾران دوﺳﺗﯽ وﻋﺷﻖ ﺑﮫ ﻣﯾﮭن اﺳت و ﺑﻌد دوم ﺗدﯾن ﺣﻘﯾﻘﯽ، اﺳﻼم راﺳﺗﯾن و ﺧداﭘرﺳﺗﯽ اﺳت ﮐﮫ ﻧﺷﺎن داده ﺷود ﮐﮫ اﺳﻼم ﻧﮫ ﻓرھﻧﮓ ﺗﻌﺻب و ﺧﺷوﻧت و ﻧﺎﺑردﺑﺎری ﺑﻠﮑﮫ ﻓرھﻧﮓ ﻣﮭر و آزادی و ﺑردﺑﺎری و ﺑراﺑری ﺣﻘوق اﺳت . ﺑﮫ اﯾن ﺗرﺗﯾب در رﺳﺎﻟﮫ ﻣدﻧﯾﮫ ﺑﻌد ﻣﻠﯽ و ﺑﻌد اﺻﻼح ﻣذھﺑﯽ ھردو ﺑرای ﺑﯾداری اﯾراﻧﯾﺎن ﺗﺄﮐﯾد ﻣﯽ ﮔرد د.ﻧ از ﻣﮭﻣﺗرﯾن ﻧﻣوﻧﮫ ھﺎی ﺗﺄﮐﯾد ﺑر ﻏﯾرت ﻣﻠﯽ ﺑرای ﺗﺷوﯾﻖ ﺑﺎزﺳﺎزی اﯾران اﯾﺟﺎد ھﺷﯾ ﺎری ﺗﺎرﯾﺧﯽ در ﻣﯾﺎن اﯾراﻧﯾﺎن اﺳت. از اﯾن ﻧظر رﺳﺎﻟﮫ ﻣدﻧﯾﮫ ﺑﺎ روﺣﯾﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻓردوﺳﯽ ھﻣدﻟﯽ ﻧزدﯾﮑﯽ دارد. ﯾﺎد آوری ﺷﮑوه اﯾران در ﮔذﺷﺗﮫ و اﯾﻧﮑﮫ اﯾراﻧﯾﺎن در ﻓرھﻧﮓ و ﺻﻧﻌت و داﻧﺎﺋﯽ ﺳرﻣﺷﻖ ﺟﮭﺎﻧﯾﺎن ﺑوده اﻧد و ﻣﻘﺎﯾﺳﮫ آن ﻓرھﻧﮓ ﺧﻼق ﺑﺎ رو ﯾﮫ ﺧوار ﺣ ی و ﻧﺎﺗواﻧﯽ و ﺑﯾﭼﺎرﮔﯽ آن زﻣ ﺎن از ﻣﮭﻣﺗرﯾن اﺑزاری اﺳت ﮐﮫ رﺳﺎﻟﮫ ﻣدﻧﯾﮫ ﻣﯽ ﮐوﺷد ﺗﺎ ﺑﮫ ﮐﻣﮏ آن ﮐﺳﺎﻟت و ﺑﯾﮑﺎری و ﺧودﭘرﺳﺗﯽ و ﻓﺳﺎد ﻓرھﻧﮕﯽ را در ھم ﺷﮑﻧد و ﻏﯾرت و طﺑﻊ ﺑﻠﻧد و ﻓﻌﺎﻟﯾت و ﺗﺣ رک و ﺟوش و ﺧروش و آﯾﻧده ﻧﮕری و اﻋﺗﻣﺎد ﺑﻧﻔس و رﺳﺗﺎﺧﯾز ﻓرھﻧﮕﯽ را ﺟﺎﯾﮕزﯾن آن ﻧﻣﺎﯾد. ﭘﯾﺷرﻓت اﯾران ﻧﯾﺎزﻣﻧد آزادی ﻣر دم، آﻣوزش ﻋﻣوﻣﯽ، اﺷﺗﯾﺎق ﺑﮫ ﮐﺎر و ﺧﻼﻗﯾت و ﻋﺷﻖ ﺑﮫ ﺧدﻣت ﺑرای ﺳرﺑﻠﻧدی اﯾران و اﯾراﻧﯾﺎن اﺳت. ﺑرای ﺑوﺟود آﻣدن اﯾن ﻓرھﻧﮓ اﺻﻼح ﻧظﺎم آﻣوزش و ﭘرورش از اھﻣﯾت وﯾژه ای ﺑر ﺧوردار اﺳت و اﯾن ﻧﮑﺗﮫ ای اﺳت ﮐﮫ ﺑﺎرھﺎ در ﮐﺗﺎب ﺑﮫ آن اﺷﺎره ﻣﯽ ﮔردد. آﻣوزش ﻧوﯾن ﺑﮫ اﺳﺗﻘﻼل ﻓﮑری اﻓراد ﮐﻣﮏ ﮐرده و آﻧﺎن را ﺑﺎ ﻧﯾﺎزھﺎی ﺗﻣدن ﮐﻧوﻧﯽ آﺷﻧﺎ ﻣﯽ ﮐﻧد. 35 در ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺧن و ﺑرای ﻧﻣوﻧﮫ ﺑﮫ ذﮐرﭼﻧد ﻣﺛﺎل از اﯾﻧﮕوﻧﮫ ﻣطﺎﻟب در رﺳﺎﻟﮫ ﻣدﻧﯾﮫ ﺑﺳﻧده ﻣﯽ ﺷود: ھﻣّت را ﺑﻠﻧد ﮐﻧ دﯾ و ﻣﻘﺎﺻد را ارﺟﻣﻧد ﮐﺳﺎﻟت ﺗﺎ ﮐ ﯽ ﻏو ﻔﻠت ﺗﺎ ﭼﻧد از ﺗن ﭘرور ی یدﯾ ﺟز ﻧوﻣ نﯾ دار دﯾﺎﺑﯾﻧ و از ﺗﻌﺻّب ﺟﺎھﻠ ﯽ و اﺳﺗﻣﺎع اﻗوال ﺑ ﻓﮑران ﯽ ﺧردان ﯽو ﺑ ﺟز ﻧﮑﺑت و ذﻟّت ﻧﺑ دﯾ ﻧﯾ ﻘﺎتﯾ ﺗوﻓ ﮫﯾّ اﻟﮭ دﯾّ ﻣؤ داتﯾﯾ ﺷﻣﺎ و ﺗﺄ ﮫ ﯾّ رﺑّﺎﻧ ﻣوﻓّﻖ از ﭼﮫ ﺑﺟﺎن ﻧﺧروﺷ دﯾ و ﺑﺗن . ﻧﮑوﺷﯾد 36 ھﯾﭻ اﻣری در وﺟود ﻣﻣﺗﻧﻊ و ﻣﺣﺎل ﻧﺑوده و ﻧﯾﺳت ھﻣّت ھﻣّت ﻏﯾرت ﻏﯾرت ﻻزم اﺳت ﭼﮫ ﺑﺳﯾﺎر اﻣور ﮐﮫ در ازﻣﻧ ٴ ٴ ﺳﺎﺑﻘﮫ از ﻣﻘوﻟﮫ ﮫ . ﻣﻣﺗﻧﻌﺎت ﺷﻣرده ﻣﯾﺷد ﮐﮫ اﺑداً ﻋﻘول ﺗﺻوّر وﻗوع آن را ﻧﻣﯾﻧﻣود ﺣﺎل ﻣﻼﺣظﮫ ﻣﯾﻧﻣﺎﺋﯾم ﮐﮫ ﺑﺳﯾﺎر ﺳﮭل و آﺳﺎن ﮔﺷﺗﮫ 37 ٴ ﺧﻣول ﺧزﯾده ای اھل اﯾران ﺗﮑﺎﺳل و ﺗراﺧﯽ ﺗﺎ ﮐﯽ ﻣﺗﺑوع و ﻣطﺎع ﮐلّ آﻓﺎق ﺑودﯾد ﺣﺎل ﭼﮕوﻧﮫ از ﻋزّ ﻗﺑول ﺑﺎزﻣﺎﻧده در زاوﯾﮫ اﯾد ﻣﻧﺷﺄ ﻣﻌﺎرف و ﻣ ﺑدأ ﺗﻣدّن ﺟﮭﺎﻧﯾﺎن ﺑودﯾد اﮐﻧون ﭼﮕوﻧﮫ اﻓﺳرده و ﻣﺧﻣود و ﭘژﻣرده ﮔﺷﺗﮫ اﯾد ﺳﺑب ﻧوراﻧﯾّت آﻓﺎق ﺑوده اﯾد ﺣﺎل ﭼﮕوﻧﮫ در ظﻠﻣﺎت ﻏﻔﻠت و ﮐﺳﺎﻟت ﺑﺎزﻣﺎﻧده ٴ ﺧود را ادراک ﻧﻣﺎﺋﯾد ﮐﻣر ھﻣّت و ﻏﯾرت ﺑرﺑﻧدﯾد و در ﺗدارک اﯾد ﭼﺷم ﺑﺻﯾرت را ﺑﺎز و اﺣﺗﯾﺎﺟﺎت ﺣﺎﻟﯾّﮫ

34 ﻧﮕﺎه ﮐﻧﯾد ﺑﮫ Weber, Max, The Protestant Ethic and the Spirit of Capitalism. Los Angeles: Roxbury Publishing Company, 1996. 35 ﻋﺑداﻟﺑﮭﺎء، رﺳﺎﻟﮫ ﻣدﻧﯾﮫ ﺻص. 124 - 126 ، 132 . 36 ﻋﺑداﻟﺑﮭﺎء، رﺳﺎﻟﮫ ﻣدﻧﯾﮫ ص. 124 . 37 ھﻣﺎﻧﺟﺎص. 78 .