از شاهنامه تا نامه به شاهان

ﮐﮫ از ﻧزاد ﺿﺣ ﺎک ﺗﺎزی اﺳت ﺑﺎ ازدواج ﺑﺎ زال ﮐﮫ ﺑﻘول ﺣﺗﯽ ﭘدرش ﻣرغ ﭘرورده اﺳت ﺑﺎﻋث ﺑوﺟود آﻣدن ﺑزرﮔﺗرﯾن ﻗﮭرﻣﺎن اﯾران و ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﯾﻌﻧﯽ رﺳﺗم ﻣﯽ ﺷود. ﺑﮫ ﻧظر ﻣن ﻓﻠﺳﻔﮫ ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ را ﻣﯽ ﺗوان ﺑﺎﻋﺗﺑﺎری ﺑﻌﻧوان ﻧﻘد وی از ﺳﮫ ﻧوع اﺳﺗﺑداد ﺗﻠﻘﯽ ﻧﻣود. اول اﻧﺗ ﻘﺎد او از اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ ﯾﻌﻧﯽ آﺳﯾب ﺷﻧﺎﺳﯽ راﺑط ﮫ ﺷﺎه ﺑﺎ ﻣردم اﺳت. دوم ا ﻧﺗﻘﺎد او از اﺳﺗﺑداد دﯾﻧﯽ ﯾﻌﻧﯽ ﻧﻘد او از ﯾﮑﯽ ﺷدن دﯾن و ﺣﮑوﻣت اﺳت و ﺳوم ﻧ ﻘد او از اﺳﺗﺑداد ﺑﯾن اﻟﻣﻠﻠﯽ ﯾﻌﻧﯽ اھرﯾﻣ ﻧﻘد ن ﭘردازی اﻗوام و ﻣﻠل دﯾﮕر و ﺗوﺟﯾﮫ اﺳﺗﻌﻣﺎر و ﺑﺎﺟﮕﯾری از دﯾﮕر ﮐﺷورھﺎﺳت. اول: اﻧﺗﻘﺎد از اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ

ﺑر ﺧﻼف آﻧ ﭼﮫ ﮐﮫ ﺑﺳﯾﺎری ﮔﻔﺗﮫ و ﻣﯽ ﮔوﯾﻧد ﺷﺎھﻧ ﺎﻣﮫ از اﺑﺗدا اﻧﺗﻘﺎد از اﺳ ﺗ ﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ اﺳت. ﺷﺎه ﺑر طﺑق ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ دارای ﻓرّ ه اﯾزدی اﺳت و ﻓرّ ه اﯾزدی ﺷرط ﻣﺷر وﻋﯾت ﺷﺎه اﺳت. اﻣﺎ اﯾن ﻓره اﯾزدی ﺑﺎﻋث ﻋدل و ﺧردﻣﻧدی ﻣﯽ ﺷود و در ﻧﺗﯾﺟﮫ اﮔر ﺷﺎه از دادﮔری و ﺧرد ﺗﺟﺎوز ﻧﻣﺎﯾد ﻓره اﯾزدی از او ﺳﻠب ﻣﯽ ﺷود و دﯾﮕر ﺷﺎه راﺳﺗﯾن ﻧﯾﺳت . در ﭼﻧﯾن وﻗﺗﯽ اﺳت ﮐﮫ ﮐﺷور دﺳﺗﺧوش ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ و دﺷواری ﻣﯽ ﺷود. ﻣﮭﻣﺗرﯾن ﻋﺎﻣﻠﯽ ﮐﮫ در ﺗﺿﺎد ﺑﺎ ﻋدل و ﻓره اﯾزدی اﺳت اﯾﻧﺳﺗﮑﮫ ﺷﺎه ﻣردم را ﺣﻘﯾر ﺑﭘﻧدارد و ﺑﮕوﻧﮫ ای اﺳﺗﺑدادی ﻋﻣل ﮐﻧد. در واﻗﻊ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺑﺎ اﯾن ﺑﺣث آﻏﺎز ﻣﯽ ﮔردد و اﯾن ﻣطﻠب ﺑﮫ ﺷﮑل داﺳﺗﺎن ﺟذاب ﺟﻣﺷﯾد و ﺿﺣﺎک در ﻣﯽ آﯾد.

ﺟﻣﺷﯾد ﺑزرﮔﺗرﯾن ﭘﺎدﺷﺎه اﯾران در دوران اﺳﺎطﯾری اﺳت ﮐ ﮫ ﮐﺎر اﯾن ﭘﺎدﺷﺎھﺎن اوﻟﯾﮫ اﯾﺟﺎد ﺗ ﻣدن در اﯾران و اﺳﺗﻘﻼل از ﻧﯾروھﺎی طﺑﯾﻌت اﺳت و ﻣﺛﻼً ﺟﻣﺷﯾد اﺳت ﮐﮫ ﺑﮑﺎر ﺑردن آھن و اﯾﺟﺎد اﺳﻠﺣﮫ ﻓﻠزی و ﻧﺳﺎﺟﯽ و ﺧﺎﻧﮫ ﺳﺎزی و ﭘزﺷﮑﯽ را ﺑوﺟود ﻣﯽ آورد. ﺗﺎ آن زﻣﺎن ﺑﮫ ﮔﻔﺗﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻧﺑرد اﻧﺳﺎن ﺑﺎ دﯾوان اﺳت و ﻧﮫ ﻧﺑرد اﻧﺳﺎن ﺑﺎ اﻧﺳﺎن. اﯾن دﯾوان ﺑﮫ ﻣﻌﻧﺎی ﻧﯾروھﺎی طﺑﯾﻌﺗﻧد ﮐﮫ زﻧدﮔﯽ را ﺑرای اﻧﺳﺎﻧﮭﺎ دﺷوار ﻣﯽ ﺳﺎزﻧد و ﺑﮫ ﻣرگ زودرس ادﻣﯾﺎن ﻣﻧﺟر ﻣﯽ ﺷوﻧد. اﻣﺎ ﺑﺎ ﭘﯾﺷرﻓت اﯾران در اﯾن زﻣﺎن ﻧﯾروھﺎی طﺑﯾﻌت در ﮐﻧﺗرل آدﻣﮭﺎ در ﻣﯽ آ ﯾﻧد و ﺑﻧﺎﺑراﯾن در زﻣﺎن ﺟﻣﺷﯾد ﺑرای اول ﺑﺎر دﯾوان در ﺧدﻣت ﺟﻣﺷﯾد ﻗرار ﻣﯽ ﮐﯾرﻧد و ﻧﮫ دﺷﻣن اﻧﺳﺎن ﺑﻠﮑﮫ دوﺳت او ﻣﯽ ﮔردﻧد. اﻣﺎ اﮔر ﭼﮫ ﺟﻣﺷﯾد ﺧدﻣﺎت ﺑﯽ ﻧظﯾری ﺑﮫ اﯾ راﻧﯾ ﺎن اﻧﺟﺎم ﻣﯽ دھد و ﺗﻣدﻧﯽ ﺑزرگ را ﺑوﺟود ﻣﯽ آورد اﻣﺎ ﻧﻔس ھﻣﯾن ﻣوﻓﻘﯾت ﺑﺎﻋث ﻏرور او ﻣﯽ ﺷود و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﻣردم را ھﯾﭻ و ﺧود را ھﻣﮫ ﭼﯾز ﻣﯽ ﺑﯾﻧد و ﺑﺟﺎی آﻧﮑﮫ ﻣﺎﻧﻧد ﺳﺎﺑق رھﺑر ﻣردم وﻟﯽ ﻣﺳﺎوی ﺑﺎ ﻣردم ﺑﺎﺷد ﻣردم را اﮐﻧون ﺑرده و ﺑﻧده ﺧود ﻣﯽ ﺷﻣﺎرد. در ﺑرداﺷﺗﮭﺎی از داﺳ ﺎﺗ ن ﺟﻣﺷﯾد ﺗﻘرﯾﺑﺎً ھﻣﮕﯽ اﯾن ﺗﻐﯾﯾر ﺟﻣ ﺷﯾد را ﺑﮫ ﻣﻌﻧﺎی ادﻋﺎی ﺧداﺋﯽ ﺟﻣﺷﯾد ﮔ رﻓﺗﮫ اﻧد و اﺷﻌﺎری ﺟﻌﻠﯽ ھم در اﯾن ﻣورد ﺑﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ اﻓزوده اﻧد. اﻣﺎ ﺑﺣث اﺻﻠﯽ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ادﻋﺎی ﺧداﺋﯽ ﺟﻣﺷﯾد ﻧﯾﺳت ﺑﻠﮑﮫ ﺣرﮐت در ﺟﮭت اﺳﺗﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ و ﻧﺎﭼﯾز ﮔرﻓﺗن ﻣردن اﺳت. اﻟﺑﺗﮫ ھر ﻧوع اﺳﺗﺑدادی ﺑﺷﮑ ﻠ ﯽ ﺧود را ﺷرﯾﮏ ﺧدا داﻧﺳﺗن ھم ھﺳت اﻣﺎ ﻧﮑﺗﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ اﻧﺗﻘﺎد از اﺳﺑداد ﺳﯾﺎﺳﯽ ﺟﻣﺷﯾد اﺳت. ﺑﮫ ﮔﻔﺗﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺟﻣﺷﯾد ﺳران ﮐﺷور را ﺟﻣﻊ ﻣﯽ ﮐﻧد و ﺑﮫ آﻧﮭﺎ از ﺧودﮐﺎﻣﮕﯽ ﺧود ﺳﺧن ﻣﯽ ﮔوﯾد. اوج ﻓﻠﺳﻘﯽ ﺳﺧ ن ﺟ ﻣﺷﯾد اﯾن ﭼﻧد ﺑﯾت اﺳت: ﺧﻮر و ﺧﻮاب و آراﻣﺘﺎن از ﻣﻨﺴﺖ ﭘن ھﻤﺎ ﻮﺷﺶ و ﮐﺎﻣﺘﺎن از ﻣﻨﺴﺖ ﺑﺰرﮔﯽ و دﯾﮭﯿﻢ ﺷﺎھﯽ ﻣﺮاﺳﺖ ﮐﮫ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﮫ ﺟﺰ ﻣﻦ ﮐﺴﯽ ﭘﺎدﺷﺎﺳﺖ ؟ ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ در اﯾﻦ ﻣﻮﻗﻊ اﻧﺘﻘﺎل از طﺒﯿﻌﺖ ﺑﮫ ﻧﻤﺪن اﺳﺖ ﮐﮫ ﻧﺒﺮد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ دﯾﻮان ﮐﮫ ﻧﺒﺮد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ طﺒﯿﻌﺖ ﺑﻮد ﺣﺎل ﺑﮫ ﻧﺒﺮد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ اﻧﺴﺎن ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺪﯾﻦ ﺟﮭﺖ ﻣﻌﻨﺎی دﯾﻮ ھﻢ ﻋﻮض ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺣﺎل دﯾﻮ طﺒﯿﻌﺖ ﺧ ﺎرﺟﯽ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠ ﮑ ﮫ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ طﺒﯿﻌﺖ دروﻧﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﭼﯿﺮه ﺷﺪن ﻓﺮھﻨﮓ آز و ﻏﺮور و ﺧﻮدﮐﺎﻣﮕﯽ ظﺎھﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد. ھﻤﺰﻣﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﺒﺪاد ﺟﻤﺸﯿﺪ اﺳ ﺖ ﮐﮫ اوج اﯾﻦ دروﻧﯽ ﺷﺪن دﯾﻮ در ﺷﺨﺼﯿﺖ ﺷﺎه ﺗ ﺎزی ﯾﻌﻨﯽ ﺿﺤﺎک ﭘﺪﯾﺪار ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺿﺤ ﺎک ﮐﮫ اﺻﻞ آن اژﯾﺪھﺎک ﯾﻌﻨﯽ اژدھﺎ و اھﺮﯾﻤﻦ و دﯾﻮ اﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ اﺑﻠﯿﺲ ﻓﺮﯾﻔﺘﮫ ﺷﺪه و اول ﭘﺪرش را ﻣﯽ ﮐﺸﺪ ﺗﺎ ﺗﺎج و ﺗﺨ ﺖ ﭘﺪر را ﺗﺼﺎﺣﺐ ﮐﻨﺪ. ﺑﺮ ﺧﻼف داﺳ ﺘ ﺎن ﺗﻮرات و ﮐﮫ ﻗﺮان آﻧﮕﺎه ﺿﺠﺎک ﺑﺮای ﭘﺎداش ﺑﮫ اﯾﻦ ﻏﺬاھﺎی ﺧﻮﺷﻤﺰه ﺑﮫ او اﺟﺎزه ﻣﯽ دھﺪ ﮐﮫ ﺑﺮ ﮐﺘﻒ او ﺑﻮﺳﮫ زﻧﺪ و در ﻧﯿﺠﮫ دو ﻣﺎر از دو ﺷﺎﻧﮫ او ﻣﯽ روﯾﻨﺪ و ھﺮ وﻗﺖ آﻧﮭﺎ را ﻣﯽ ﺑﺮد ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﮫ ﻣﯽ روﯾﻨﺪ. آﻧﮕﺎه اﺑﻠﯿﺲ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﮫ او ﻣﯽ ﻮﻣآ زد ﮐﮫ دو ﻣﻐﺰ دو ﭘﺴﺮ ﺟﻮان را ﺑﺎﯾﺪ ھﺮوز ﺑﮫ ﻣﺎرھﺎ ﺑﺪھﺪ ﺗﺎ ﻣﺎرھﺎ آرام ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ. واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﮫ داﺳﺘﺎن ﺿﺤﺎک داﺳﺘﺎن دروﻧﯽ ﺷﺪن دﯾﻮ اﺳﺖ ﮐﮫ از درون ﺿﺤﺎک ﻣﯽ روﯾﻨﺪ و ﭼ ﻮن دروﻧﯽ ﺷﺪه اﻧﺪ ﺗﻤﯽ ﺷﻮد آﻧﺎن را از ﺧﺎرج ﺑﺮﯾﺪ. ﮐﺸﺘﻦ ﭘﺴﺮان ﺟﻮان ھﻢ اﺷﺎره ﺑﮫ اﺳﺘﺒﺪاد ﻣﻄﻠﻖ ﺿﺤﺎک اﺳﺖ ﮐﮫ ھﻢ زﻧﺪﮔﯽ او ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﻣﺮگ ﻣﺮدم اﺳﺖ و ھﻢ اﺷﺎره ﺑﮫ ﮐﻨﺘﺮل ﻓﮑﺮ آدﻣﮭﺎ و ﺷﺴﺘﺸﻮی ﻣﻐﺰی

ﻣﺗداول

ﻧﺒﺮد اﻧﺴﺎن ﺑﺎ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺑﺮادرﮐﺸﯽ آﻏﺎز ﻣﯽ ﮔﺮدد در ﺷﺎھﻨﺎﻣﮫ ﺷﺮوع اﯾﻦ ﺳﻘﻮط ﺑﺎ ﭘﺪر ﮐﺸﯽ اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﻌﺪ اﺑﻠﯿﺲ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ آﺷﭙﺰی در ﻣﯽ آﯾﺪ و ﮔﻮﺷﺘﺨﻮاری را ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آورد ﺗﺎ ﺑﺪﯾﻨﻮﺳﯿﻠﮫ ﺿﺤﺎک را ﺑﮫ ﮐﺸﺘﻦ و ﺑﯿﺮﺣﻤﯽ ﻋﺎدت دھﺪ.

در ان

Made with FlippingBook Annual report