از شاهنامه تا نامه به شاهان

ﮐﺎر را ﻣﯽ ﮐﻧﻧد. ﻧﺗﯾﺟﮫ اﯾن اﻣر ﻧظ ﺎﻣﯽ اﺳت ﮐﮫ آدﻣ ﯾﺎن را از ﯾﮑدﯾﮕر ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﺳ ﺎﺧﺗﮫ و ھﻣﮫ ﻣﺎ را ﺑﮫ ﺣﯾواﻧﺎﺗﯽ ﺧوﻧ ﺧوار ﻣﺑدل ﻣﯽ ﮐﻧد.

اﻣﺎ ﺑﺎ آﻧﮑﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﻓردوﺳﯽ ﺑﺧﺎطر ﻣﺣدودﯾﺗﮭﺎی زﻣﺎن و ﻓرھﻧﮓ ﺧود ﻧﻣﯽ ﺗواﻧد از ﺑﯾﻣﺎری ﻓرھﻧﮓ ﮔﯾن ﮐﺎﻣﻼً در اﻣﺎن ﺑﺎﺷد و ﺑﺧﺎطر اﯾران دوﺳﺗﯾش اﮔر ﺟﻧﺎﯾﺗﯽ ﺗوﺳط اﯾراﻧ ﯾﺎن اﻧﺟﺎم ﺷود آن را ﮐﻣﺗر ﻣو رد ﺗﺄ ﮐﯾد ﻗرار ﻣﯽ دھد اﻣﺎ در ﻣﺟﻣوع ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ از اﺑﺗدا ﺗﺎ ﺑﮫ اﻧﺗﮭﺎ ﻧﻔﯽ ﻧظﺎم ﮐﯾن و دﯾﮕر ﭘردازی اﺳت. ﺑرای ﺗوﺿﯾﺢ اﯾن ﻣطﻠب ﺑﮫ ﺳﮫ ﻣﺛﺎل ﻋﻣده اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻧم. اوﻟﯾن ﻣﺛﺎل ﻣرﺑوط ﺑﮫ داﺳﺗﺎن ﻓرﯾدون و ﺳﮫ ﭘﺳر اوﺳت. ﻓرﯾدون ﮐﮫ ﯾﮑﯽ از ﺷﺎھﺎن دادﮔر اﺳت ﮐﺳﯽ اﺳت ﮐﮫ ﺑﺎ ھﻣﮑﺎری ﮐﺎوه و ا ﻧﻘﻼب ﻣردم ﺿﺣﺎک اھرﯾﻣﻧﯽ را ﺷﮑﺳت داد و ﭘﺎدﺷﺎه اﯾران ﺷد. اﻣﺎ ﻧﮑﺗﮫ ﺑﺳﯾﺎر ﻣﮭﻣﯽ ﮐﮫ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺑر آن ﺗﺄﮐﯾد ﻣﯽ ﮐﻧد اﯾن اﺳت ﮐﮫ ﺗﺎ اﯾن زﻣﺎن اﯾران و ﺟﮭﺎن در ﺣ ﻘﯾﻘت ﯾﮑﯽ ھﺳﺗﻧد ﯾﻌﻧﯽ ﭘﺎدﺷﺎه اﯾران ﭘﺎدﺷﺎه دﻧﯾﺎﺳ ت. اﻣﺎ ﻓرﯾدون ﺗﺻﻣﯾم ﻣﯽ ﮔﯾرد ﮐﮫ ﺟ ﮭﺎن را ﻣﯾﺎن ﺳﮫ ﭘﺳرش ﺗﻘﺳﯾم ﮐﻧد. ﺑﮫ ﭘﺳر ﮐ وﭼﮑﺗرش ﮐﮫ ھم ﺷﺟﺎﻋت دارد و ھم ﺧرد ﯾﻌﻧﯽ اﯾرج اﯾران را ﮐﮫ در وﺳط اﯾن دﻧﯾﺎﺳت ﻣﯽ دھد و ﻧﺎم اﯾران و اﯾرج ﯾﮑﯽ اﺳت. ﺑﮫ ﭘﺳر ﺑزرﮔﺗر ﮐﮫ زﯾرک و ھوﺷﻣﻧد اﺳت وﻟﯽ ﺷﺟﺎع ﻧﯾﺳت ﻌﻧﯾ ﯽ ﺳﻠم ﯾوﻧﺎن و اروﭘﺎ را ﻣﯽ دھد. ﺑﮫ رﭘﺳ ﻣﯾﺎﻧﮫ اش ﮐﮫ ﻣﺗﮭور وﻟﯽ ﺗﻧد و اﺣﺳﺎﺳﺎﺗﯽ اﺳت ﯾﻌﻧﯽ ﺗور ﺗو ران و ﭼﯾن را ﻣﯽ

دھد. اﻣﺎ ﺳﻠم و ﺗور ﺑﺎ ھم ﻋﻠﯾﮫ اﯾرج ﺗﺑﺎﻧﯽ ﻣﯽ ﮐﻧﻧد وﺑﺎ ﻟﺷﮕر ﮐﺷﯽ ﺑﮫ ﻣرز اﯾران ﺧواﺳﺗﺎر اﯾران ﻣﯽ ﺷوﻧد. ﺑر ﺧﻼف اﻧدرز ﻓرﯾدون ، اﯾرج ﮐﮫ ﺳﻣﺑل اﻧﺳﺎﻧﯾت و ﻣﮭر و ﺑرادری اﺳت ﺣﺎﺿر ﻧﯾﺳت ﺑرادران ﺧود را ﭼﯾزی ﺟز ﺑرادر ﺑﺑﯾﻧد و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﻣﻌﺗﻘد اﺳت ﮐﮫ اﯾن اﺧﺗﻼف ﺣﺎﺻل ﺳوء ﺗﻔﺎھم اﺳت و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﺗﻧﮭﺎ و ﺑدون ﺳﭘﺎه ﺑﮫ ﻟﺷﮑر ﺑردراﻧش ﻣﯽ رود ووﻗﺗﯽ ﻣﯽ ﺑﯾﻧد آﻧﺎن اﺻرار ﺑر ﺣﮑوﻣت ﺑر اﯾران دارد او ﺑﺎ ﺻداﻗت ﺗﻣﺎم ﺣﺎﺿر ﻣﯽ ﺷود ﮐﮫ دﺳت از ﺗﺎج و ﺗﺧت ﺑﮑﺷد ﺑﺟﺎی اﻧﮑﮫ دﺳت ﺑﮫ ﺑرادرﮐﺷﯽ ﺑزﻧد. ﺑﺎ اﯾن ﺣﺎل دو ﺑرادر دﯾﮕر در ﺣﺳد و ﻧﺎﺟواﻧﻣردی او را ﻣﯽ ﮐﺷﻧد. ﭘس از ﺿﺣﺎک ﮐﮫ اﺧﻼق اھرﯾﻣﻧﯽ را ﺑﺎ ﮐﺷﺗن ﭘدرش دروﻧﯽ ﻧﻣود ﺣﺎل ﺗور و ﺳﻠم ﺑﺎ ﺑرادر ﮐﺷﯽ ﻧظﺎم ﮐﯾن را در ﻣﯾﺎن ﻣردم ﺑرﻗرار ﻣﯽ ﮐﻧﻧد. از اﯾ ن ﺑﮫ ﺑﻌد اﻧﺗﻘﺎم ﮔﯾری ﯾﻌﻧﯽ ﺑرادرﮐ ﺷﯽ داﺳﺗﺎن ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﯽ ﮔردد. ﻧوه اﯾرج ﯾﻌﻧﯽ ﻣﻧوﭼﮭر ا ﯾن ا ﻧﺗﻘﺎم ﻣﯽ ﮔﯾرد و ﺗور و ﺳﻠم را ﻣﯽ ﮐﺷد آﻧﮕﺎه ﻧوه ﺗور ﯾﻌﻧﯽ ﭘﺷﻧ ﮓ و ﭘﺳرش اﻓراﺳﯾﺎب ﺑرای اﻧﺗﻘﺎم ا ز ﻗﺗل ﺗور ﺧواھﺎن ﺟﻧﮓ ﺑﺎ اﯾران ﻣﯽ ﮔردﻧد و اﯾن داﺳﺗﺎن اداﻣﮫ ﻣﯽ ﯾﺎﺑد. ﻧﮑﺗﮫ ای ﮐﮫ در اﯾن داﺳ ﺗﺎ ن ﻓردوﺳﯽ دارد ﺗﺄﮐﯾد ﻣﯽ ﮐﻧد اﯾﻧﺳﺗﮑﮫ ﺗﻌرﯾف ﺗوران ﺑﻌﻧوان ﺑ ﯾﮕﺎﻧﮫ و دﺷﻣن از اول ﻧﺎدرﺳت اﺳت ﭼ را ﮐﮫ اﯾﻧﮭﺎ ھﻣﮫ ﺑرادر ھﺳﺗﻧ د و اﯾران و ﺗوران و روم ھﻣﮫ در اﺻل ﯾﮑﯽ ھﺳﺗﻧد. اﯾن ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ ﭼﯾزی ﻧﯾﺳت ﺟز ﺧود و اﯾن ﻧطﺎم ﮐﯾن ﭼﯾزی ﻧﯾﺳت ﺟز ﺑرادر ﮐﺷﯽ. ﺗ ﺎرﯾﺦ ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ﺑراد رﮐﺷﯽ اﺳت و اﯾن ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﺂ ﮐﯾد ﺑر ﺑﯾدادﮔری اﯾن ﻧظﺎم ﮐﯾن اﺳت . اﯾرج در ﮔﻔﺗﺎرش ﺑﺎ ﺑرادراﻧش آﻧﺎن را از ﻧظﺎم ﺑرادرﮐﺷﯽ و ﮐﯾن ﺑرﺣذر ﻣﯽ دارد و ﻧظﺎم ﮐﯾن را درﺳت ﻧﻘطﮫ ﻣﻘﺎﺑل ﻧظﺎم دﯾن ﻣﯽ ﮔذارد. اﻣﺎ ﺑرادر ﮐﺷﮭﺎ ﻧظﺎم دﯾن را ﺑﮫ ﻧظﺎم ﮐﯾن ﻣﻧﺣط ﺳﺎﺧﺗﻧد و ﺗﺎ ﮐﻧون اﯾن ﺑرادرﮐﺷﮭﺎ ﺑوده اﻧد ﮐﮫ ﺗواﻧﺳﺗﮫ اﻧد ﻓرھﻧﮓ ﺑﺷر را ﺗﻌرﯾف ﻧﻣﺎﯾﻧد. دوﻣﯾن ﻣﺛﺎل داﺳﺗ ﺎ ن ﻣﺷﮭور رﺳﺗم و ﺳﮭراب اﺳت.در اﯾن داﺳﺗﺎن ﻏم اﻧﮕﯾز ﺳﮭراب ﭘﺳر رﺳﺗم ﮐﮫ از ﻣﺎدری ﺗوراﻧﯽ ﺑدﻧﯾﺎ آﻣده و ھر ﮔز ﭘدر ﺧود را ﻧدﯾده و د ر زور و دﻻوری ھﻣﺎﻧﻧد رﺳﺗم اﺳت ﺑرای آﻧﮑﮫ ﭘدرش را ﺑﯾﺎﺑد و او را ﺷﺎه اﯾران و ﺳﭘس ﺗوران ﮐ ﻧد ﺑﺎ ﻟﺷﮑر ﺗوران ﺑﮫ اﯾران ﺣﻣﻠﮫ ﻣﯽ ﮐﻧد. رﺳﺗم ﺑرای ﻧﺟﺎت اﯾران ﺑﮫ ﺟﻧﮓ ﺳﮭراب ﻣﯽ رود اﻣﺎ ﺧود را ﻣﻌرﻓﯽ ﻧﻣﯽ ﮐﻧد ﮐﮫ در ﺻورت ﮐﺷﺗﮫ ﺷدﻧش ﺗوراﻧﯾﺎن ﻧﻔﮭﻣﻧد ﮐﮫ ﺑزرﮔﺗرﯾن ﭘﮭﻠوان اﯾران ﮐﺷﺗﮫ ﺷده اﺳت. ﺳﮭراب ﺣس ﻣﯽ ﮐﻧد ﮐﮫ رﺳﺗم ﭘدرش اﺳت و ھﻣﮫ ﮐﺎر ﻣﯽ ﮐﻧد ﮐﮫ ﺑﺎ او ﻧﺟﻧﮕد و از او ﻣﯽ ﭘرﺳد ﮐﮫ آﯾﺎ او رﺳﺗم اﺳت ﯾﺎ ﻧﮫ ﮐﮫ رﺳﺗم اﻧﮑﺎر ﻣﯽ ﮐﻧد و وﻗﺗﯽ ﺳﮭراب دﻋ و ت ﺑﮫ ﺻﻠﺢ ﻣﯽ ﮐﻧد رﺳﺗم آﻧرا رد ﻣﯽ ﮐﻧد و ﺑﺎ ﯾﮑد ﯾﮕر ﻣﯽ ﺟﻧﮕﻧد و ﺑﺎﻻﺧره رﺳﺗم ﮐﮫ اول ﺷﮑﺳت ﻣﯽ ﺧورد ﺑﺎ ﺣﯾﻠﮫ ﺳﮭراب را ﻣﯽ ﮐﺷد و در آن ھﻧﮕﺎم اﺳت ﮐﮫ ﺗﺎزه ﻣﯽ ﻓﮭﻣد ﭘﺳر ﺧود را ﮐﺷﺗﮫ اﺳت و ﺷﺎه اﯾران ھم ﺣﺎﺿر ﺑﮫ دادن ﻧوﺷدارو ﻧﻣﯽ ﺷود و ﺳﮭراب ﻣﯽ ﻣﯾ رد. اﮔر ﭼﮫ در ﺑﺎره اﯾن داﺳﺗﺎن ﺳﺧن ﺑﺳﯾﺎر زده ﺷده اﺳت ﻧﮑﺗﮫ آﺷﮑﺎری ﮐﮫ ﭘﯾﺎم ﺷﺎھﻧﺎﻣﮫ اﺳت ﻣورد ﻏﻔﻠت ﻗرار ﻣﯽ ﮔ ﯾرد ﯾﻌﻧﯽ اﯾﻧﮑﮫ ﭘدر ﭘﺳر ﺧود را ﻣﯽ ﮐﺷد ﭼرا ﮐﮫ او را ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ و دﺷﻣن ﻣﯽ ﺑﯾﻧد و ﻧﻣﯽ داﻧد ﮐﮫ اﯾن ﺑﯾﮕﺎﻧﮫ و دﺷﻣن ﮐﺳﯽ ﻧﯾﺳت ﺟز ﺧودش و ﭘﺳرش. ﻓردوﺳﯽ در اﯾن داﺳﺗﺎن ﺑﮫ رﺳﺗم ﻣﯽ ﺗﺎزد و آز او را ﻋﻠت ﭘﺳر ﮐﺷﯽ ﻏﯾر ﻋ ﻣدی او ﻣﯽ ﯾﺎﺑد. اﻣﺎ اﯾن آز ﻗﺑل از ھر ﭼﯾز ﻧظﺎم ﺑرﺗری طﻠﺑﯽ ﺑﮫ دﯾﮕر ﮐﺷورھﺎﺳت و ﻧﮫ ﺻرﻓﺎً ﺑرﺗری طﻠﺑﯽ ﻣﯾﺎن ﭘﮭﻠواﻧﺎن. از اﯾن دو ﯾﮑﯽ را ﻧﺟﻧﺑﯾد ﻣﮭر ﺧرد دورﺑد، ﻣﮭر ﻧﻧﻣود ﭼﮭر ھﻣﯽ ﺑﭼﮫ را ﺑﺎزداﻧد ﺳﺗور ﭼﮫ ﻣﺎھﯽ ﺑﮫ درﯾﺎ، ﭼﮫ در دﺷت ﮔور