عقل، دین و جامعه در اندیشه بهایی
ﻣﯽ ﻧﻣﺎﻳﺩ. ﺗﻧﻬﺎ ﺩﺭ ﻣﺭﺍﺣﻝ ﻋﺎﻟﯽ ﺭﺷﺩ ﺍﺧﻼﻗﯽ ﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﺁﺩﻣﯽ ﺧﻭﺩ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﺎﺩﺭ ﺟﺩﺍ ﻧﻣﻭﺩﻩ ﻭ ﺍﺳﺗﻘﻼﻝ ﻭ ﺗﺷﺧﺹ ﻳﺎﺑﺩ. ﺩﺭ ﺍﻳﻥ ﻣﺭﺣﻠﻪ ﺍﻧﺳﺎﻥ ﺳﺎﻟﻡ ﻭ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺎﻳﺩ ﺩﺳﺕ ﺑﺩﺍﻭﺭی ﻋﻘﻼﻧﯽ ﺯﻧﺩ ﻭ ﻣﺳﺗﻘﻼً ﺗﺷﺧﻳﺹ ﺩﺍﺩﻩ ﻭ ﺍﻧﺗﺧﺎﺏ ﻧﻣﺎﻳﺩ. ﻫﻧﺟﺎﺭﻫﺎی ﺍﺧﻼﻗﯽ ﻧﻳﺯ ﺩﺭ ﺍﻳﻥ ﻣﺭﺣﻠﻪ ﻣﻭﺭﺩ ﮐﻧﮑﺎﺵ ﻭ ﺗﺣﺭّی ﻗﺭﺍﺭ ﻣﻳﮕﻳﺭﺩ ﻭ ﺑﺎﻻﺧﺭﻩ ﺭﻓﺗﺎﺭ ﻓﺭﺩ ﺩﺭ ﻭﺍﻻﺗﺭﻳﻥ ﺩﺭﺟﮥ ﺗﮑﺎﻣﻝ ﺷﺧﺻﻳّﺗﯽ ﻣ ﺍﻋﺗﻘﺎﺩ ﻭ ﺍﻳﻣﺎﻥ ﺑﺎﺻﻭﻟﯽ ﮐﻠّﯽ ﻣﯽ ﺷ ﻭﺩ ﮐﻪ ﻣﻭﺭﺩ ﺍﻧﺗﺧﺎﺏ ﻭ ﭘﺫﻳﺭﺵ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎی ﮔﻭﻧﺎﮔﻭﻥ ﺍﻗ ﺗﺻﺎﺩی، ﺍﺟﺗﻣﺎﻋﯽ، ﺗﺭﺑﻳﺗﯽ ﻭ ﺳﻳﺎﺳﯽ ﺍﻣﮑﺎﻥ ﺗﺷﺧﺹ ﻭ ﺗﻔﺭ ﺩ ﺍﻧﺳﺎﻥ ﺭﺍ ﻣﻳﺳّﺭ ﻧﺳﺎﺧﺗﻪ ﻭ ﺑﺎﻟﻌﮑﺱ ﻓﺭﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺟﻣﻭﻋﮥ ﻗﺎﻧﻭ ﻧﯽ ﻭ ﺍﺧﻼﻗﯽ ﺟﺎﺯﻣﯽ ﺣﻝ ﻣﯽ ﻧﻣﺎﻳﻧﺩ. ﺩﺭ ﺍﻳﻥ ﻣﺭﺣ ﻠﻪ ﺁﺩﻣﻬﺎ ﺍﺳﺎﺳﺎً ﻫﻣﺎﻧﻧﺩ ﻳﮑﺩﻳﮕﺭ ﻧﺩ ﻭ ﺍﻧﺗﺧﺎﺏ ﻭ ﺩﺍﻭﺭی ﻣﺳﺗﻘﻝ ﻋﻘﻠﯽ ﭼﻧﺩﺍﻥ ﻭ ﻣﺭﺳﻭﻡ ﻧﻳﺳﺕ. ﺍﻳﻥ ﻣﻁﻠﺏ ﺩﺭ ﺁﺛﺎﺭ ﻧﻭﻳﺳﻧﺩﮔﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻧﺩ ﺩﻭﺭﮐﻬﺎﻳﻡ، ﻫﺎﺑﺭﻣﺎﺱ، ﻣﻳﺩ ﻭ ﮐﻠﺑﺭگ ﺑﻪ ﺗﻔﺻﻳﻝ ﺑﻳﺎﻥ ﺷﺩﻩ ﺍﺳﺕ. ﺩﺭ ﻫﻣﻳﻥ ﻣﺭﺣﻠﻪ ﺍﺯ ﺭﺷﺩ ﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﺍﺩﻳﺎﻥ ﺍﻟﻬﯽ ﻧﻳﺯ ﺑﺭ ﺟﻧﺑﮥ ﻋﻘﻠﯽ ﺍﻧﺳﺎﻥ ﻭ ﺍﺧﺗﻳﺎﺭ ﺍﻭ ﺗﺄﮐﻳﺩ ﭼﻧﺩﺍﻧﯽ ﻧﻣﯽ ﻧﻣﺎﻳﻧﺩ ﻭ ﺑﺎﻟﻌﮑﺱ ﺑﺭ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎﺋﯽ ﺍﺯ ﻗﺑﻳﻝ ﺗﻘﻠﻳﺩ ﻭ ﺍﺟﺗﻬﺎﺩ ﻭ ﺿﺭﻭﺭﺕ ﺗﻭﺑﻪ ﺍﺯ ﺩﺭ ﻧﺯﺩ ﮐﺷﻳﺵ ﻭ ﻏﻳﺭﻩ ﺍﺻﺭﺍﺭ ﻣﻳﻭﺭﺯﻧﺩ. ﺍﻣّﺎ ﺍﮐﻧﻭﻥ ﺭﺷﺩ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻝ ﻧﻬﺎﺩﻫﺎی ﺍﻧﺳﺎﻧﯽ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺧﯽ ﺑﺩﺭﺟﻪ ﺍی ﺭﺳﻳﺩﻩ ﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﺗﻔﺭﺩ ﻭ ﺍﺳﺗﻘﻼﻝ ﻭ ﻋﻘﻼﻧﻳّﺕ ﻓﺭﺩ ﻓﺭﺩ ﺍﻧﺳﺎﻧﻬﺎ ﺑﻧﺣﻭی ﺁﺯﺍﺩﺍﻧﻪ ﻭ ﻣﺳ ﻝﺋﻭ ، ﺿﺭﻭﺭﺗﯽ ﺗﺎﺭﻳﺧﯽ ﺍﺳﺕ. ﺩﺭ ﭼﻧﻳﻥ ﺯﻣﺎﻧﯽ ﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﻭﺣﯽ ﻭ ﺍﻟﻬﺎﻡ ﺍﻟﻬﯽ ﻧﻳﺯ ﺑﺎﻳﺩ ﺑﺎ ﻣﻘﺗﺿﻳﺎﺕ ﺭﺷﺩ ﺗﺎﺭﻳﺧﯽ ﺍﻧﺳﺎﻥ ﻣﻁﺎﺑﻘﺕ ﮐﻧﺩ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻝ ﺍﻭ ﺭﺍ ﺗﺳﺭﻳﻊ ﻧﻣﺎﻳﺩ. ﺩﺭ ﺁﺛﺎﺭ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺑﺎﺭﻫﺎ ﺗﺻﺭﻳﺢ ﺷﺩﻩ ﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﺑﺷﺭﻳّﺕ ﻫﻡ ﺍﮐﻧﻭﻥ ﺩﺭ ﺁﺳﺗﺎﻧﮥ ﺑﻠﻭﻍ ﻗﺭﺍﺭ ﻳﺎﻓﺗﻪ ﺍﺳﺕ. ﺷﮕﻔﺕ ﻧﻳﺳﺕ ﮐﻪ ﺑﻧﻳﺎﻥ ﺗﻔﮑﺭ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺑﺭ ﺿﺭﻭﺭﺕ ﻭ ﺍﻋﺗﺑﺎﺭ ﺍﺳﺗﻔﺎﺩۀ ﺍﺯ ﺩﺭ ﺧﺭﺩ ﻣﺳﺗﻘﻝ ﻋﻘﻠﯽ ﺍﻭ ﻗﺭﺍﺭ ﮔﺭﻓﺗﻪ ﺍﺳﺕ. ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻭ ﺗﺎﺭﻳﺦ ﻧﻳﺯ ﺑﻬﻣﻳﻥ ﺳﺎﻥ ﺣﺭﮐﺕ ﻣﯽ ﻧﻣﺎﻳﺩ. ﺩﺭ ﻣﺭﺍﺣﻝ ﺍﻭّﻟﻳّﮥ ﺭﺷﺩ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻝ ﺣﺎﻝ ﻣﯽ ﺗﻭﺍﻥ ﺑﻧﺣﻭ ﮔﺳﺗﺭﺩﻩ ﺗﺭی ﻣ ﻭﺿﻊ ﺩﻳﺎﻧﺕ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺧ ﺑﺎﺭﻩ ﺭﺩ ﻣﻭﺭﺩ ﺑﺭﺭﺳﯽ ﻗﺭﺍﺭ ﺩﺍﺩ . ﻓﻠﺳﻔﮥ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺩﺭ ﺯﻣﻳﻧﮥ ﻋﻘﻝ ﻭ ﺩﻳﻥ ﺗﺄﺛﻳﺭ ﻣﺳﺗﻘﻳﻣﯽ ﺑﺭ ﻓﻠﺳﻔﮥ ﺍﺟﺗﻣﺎﻋﯽ ﻭ ﻣﻔﻬﻭﻡ ﻣﺩﻧﻳّﺕ ﻣﻁﻠﻭﺏ ﻭ ﻁﻼﺋﯽ ﺩﺭ ﺍﻧﺩﻳﺷﮥ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺩ ﺍﺭﺩ. ﺟﻧﺑﮥ ﭼﻧﺩ ﺑﻌﺩی ﺩﻳﺎﻧﺕ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﻣﺎﻧﻊ ﺁﻥ ﻣﯽ ﺷﻭﺩ ﮐﻪ ﻓﻠﺳﻔﮥ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺩﺭ ﻧﻘﺵ ﻭ ﺍﻫﻣﻳّﺕ ﺑﺎﻓﺭﺍﻁ ﻭ ﻳﺎ ﺗﻔﺭﻳﻁ ﺑﻳﺎﻧﺟﺎﻣﺩ. ﺩﺭ ﺣﻘﻳﻘﺕ ﻫﺭ ﻧﻅﺭﻳﻪ ﺍی ﮐﻪ ﺗﻣﺎﻣﯽ ﻭﺍﻗﻌﻳّﺕ ﻭ ﺣﻘﻳﻘﺕ ﺭﺍ ﺑ ﻪ ﺩﻭ ﺑﻌﺩ ﺳﻳﺎﻩ ﻭ ﺳﻔﻳﺩ ﺗﺄﻭﻳﻝ ﻧﻣﺎﻳﺩ ﻧﻅﺭﻳﻪ ﺍی ﺑﺎﺭﻳﮏ ﺑﻳﻥ ﻭ ﻏﻳﺭ ﺣﻘﻳﻘﯽ ﺍﺳﺕ. ﭼﻪ ﮐﻪ ﻭﺍﻗﻌﻳﺕ ﻫﻣﻭﺍﺭﻩ ﺩﺍﺭﺍی ﺟﻧﺑﻪ ﻫﺎ ﻭ ﺍﺑﻌﺎﺩ ﭘﻳﭼﻳﺩﻩ ﮔﻭﻧﺎﮔ ﻭ ﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﻫﺭﮔﺯ ﺩﺭ ﻗﺎﻟﺑﻬﺎی ﺳﺎﻩ ﻭ ﺳﻔﻳﺩ ﺍﻓﺭﺍﻁ ﻭ ﺗﻔﺭﻳﻁ ﻗﺭﺍﺭ ﻧﻣﯽ ﮔﻳﺭﺩ. ﻓﻠﺳﻔﮥ ﺍﻣﺭ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺩﺭ ﺧﺻﻭﺹ ﻋﻘﻝ، ﻳﮑﯽ ﺍﺯﻭﺍﻻﺗﺭﻳﻥ ﻣﺭﺍﺣﻝ ﺭﺷﺩ ﻭ ﺗﮑﺎﻣﻝ ﻓﻠﺳﻔﯽ ﻭ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺷﻧﺎﺳﯽ ﺭﺍ ﻣﺗﺟﻠّﯽ ﻭ ﻣﺗﺑﻠﻭﺭ ﻣﯽ ﺳﺎﺯﺩ. ﺩﻳﺎﻧﺕ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺩﺭ ﺯﻣﻳﻧﮥ ﺍﻋﺗﺑﺎﺭ ﻋﻘﻝ ﺩﻭ ﻧﻅﺭﻳﮥ ﺑﻧﻳﺎﺩی ﻭ ﺍﺳﺎﺳﯽ ﺭﺍ ﭘﻳﺷﻧﻬﺎﺩ ﻣﯽ ﮐﻧﺩ: ﺍﻭّ ﻝ ﺁﻧﮑﻪ ﺍﻣﺭ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺍﻋﺗﺑﺎﺭ ﻋﻘﻝ ﻭ ﺧﺭﺩ ﺍﻧﺳﺎﻥ ﺭﺍ ﺑﻌﻧﻭﺍﻥ ﻳﮏ ﻣﻼک ﺷﻧﺎﺳﺎﺋﯽ ﻣﻭﺭﺩ ﻗﺑﻭﻝ ﻗﺭﺍﺭ ﺩﺍﺩﻩ، ﺩﺭ ﺷﻧﺎﺧﺕ ﺭﻭﺣﺎﻧﯽ ﻧﻳﺯ ﺿﺭﻭﺭﺕ ﺍﺳﺗﻔﺎﺩﻩ ﺍﺯ ﻋﻘﻝ ﺭﺍ ﺗﺄﮐﻳﺩ ﻣﯽ ﻧﻣﺎﻳﺩ. ﺩﺭ ﻭﺍﻗﻊ ﺍﻫﻣﻳّﺕ ﺗﺎ ﺑﺣﺩّی ﺍﺳﺕ ﮐﻪ ﺷﻧﺎﺧﺕ ﺭﻭﺣﺎﻧﯽ ﻭ ﺍﻳﺟﺎﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍی ﺳﺎﻟﻡ ﻭ ﺭﻫﺭﻭ ﺩﺭ ﻁﺭﻳﻕ ﮐﻣﺎﻝ ﻣﺑﺗﻧﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺩ. ﺗﻁﺎﺑﻕ ﺩﻳﻥ ﻭ ﻧﻔﯽ ﺑﻧﻳﺎﺩﮔﺭﺍﺋﯽ ﻣﺫﻫﺑﯽ ﻭ ﺍﺳﻁﻭﺭۀ ﺧﺭﺩ ﺗﺎﻡ
ﻣﯽ
ﺣﺻﻭﻝ
ﺟﺎﻣﻌﻪ،
ﭼﻳﺭﻩ
ﮔﻧﺎﻫﺎﻥ
ﭘﺱ
ﺧﺭﺩ:
ﺁﺋﻳﻥ
ﺧﺭﺩ
ﺑﺎﺭﻩ
ﻭﻧﯽ
ﺧﺭﺩ
ﺷﺎﺭﻉ ﺑﻬﺎﺋﯽ ﺍﺯ ﺿﺭﻭﺭﺕ ﺗﻁﺎﺑﻕ ﺩﻳﻥ ﻭ ﻋﻘﻝ ﺳﺧﻥ ﮔﻔﺗﻪ ﺍﺳﺕ.
ﺍﺯ ﺣﺿﺭﺕ ﺑﻬﺎءﷲ ﺩﺭ ﺍ ﻳﻥ ﺑﺎﺭﻩ ﺍﺳﺕ:
"ﺑﺣﺟﺎﺏ ﻧﻔﺱ ﺧﻭﺩ ﺭﺍ ﻣﺣﺗﺟﺏ ﻣﺳﺎﺯﻳﺩ ﭼﻪ ﮐﻪ ﻫﺭ ﻧﻔﺳﯽ ﺭﺍ ﮐﺎﻣﻝ ﺧﻠﻕ ﻧﻣﻭﺩﻡ ﺗﺎ ﮐﻣﺎﻝ ﺻﻧﻌﻡ ﻣﺷﻬﻭﺩ ﺁﻳﺩ ﭘﺱ ﺩﺭ ﺍﻳﻥ ﺻﻭﺭﺕ ﻫﺭ ﻧﻔﺳﯽ ﺑﻧﻔﺳﻪ ﻗﺎﺑﻝ ﺍﺩﺭﺍک ﺟﻣﺎﻝ ﺳﺑﺣﺎﻥ ﺑﻭﺩﻩ ﻭ ﺧﻭﺍﻫﺩ ﺑﻭﺩ ﭼﻪ ﺍﮔﺭ ﻗﺎﺑﻝ ﺍﻳﻥ ﻣﻘﺎﻡ ﻧﺑﺎﺷﺩ
Made with FlippingBook