رساله مدنیه عبدالبهاء

رھﺑر ﻣﺷروع ﺣﮑوﻣت ﻗﻠﻣداد ﮐرد و ﭘﯾروان او او را ﻧﻣﺎﯾﻧده ﻣطﻠﻖ ﺧدا و ﺳﺧﻧﮕو و ﻓرﺳﺗﺎده اﻣﺎم ﻏﺎﺋب ﻣﯽ داﻧﺳﺗﻧد. ﺻﻔوﯾﮫ ﺑﺎ ﺗﺣﻣﯾل ﻣذھب ﺷﯾﻌﮫ ﺑﻌﻧوان دﯾن رﺳﻣﯽ اﯾران ﺧود را از ﺣﮑوﻣﺗﮭﺎی ﻣﺳﻠﻣﺎن ﺳﻧﯽ ﺟدا ﮐرده، دﻋوی ﺧﻼﻓت اﺳﻼﻣﯽ ﻋﺛﻣﺎﻧﯾﺎن را د وطر ﻣ ، ﺳﺎﺧﺗﮫ ﺧود را در ﻣﻘﺎﺑل اﻣ ﭘراطوری اﺳﻼﻣﯽ ﻋﺛﻣﺎﻧﯽ ﻗرار داده و وﺣدت اﺳﻼم را ﻧﺎﺑود ﮐردﻧد. ﺑﺎ اﯾﻧﮑﮫ در اﺑﺗدا ﺷﺎه ﺻﻔوی ﻧﻣﺎﯾﻧده اﻣﺎم ﻏﺎﺋب ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯽ ﺷد اﻣﺎ ﺻﻔوﯾﮫ ﺑرای ﮔﺳﺗرش ﺗﺷﯾﻊ ﻣﯾﺎن اﯾراﻧﯾﺎن ﺑﮫ آوردن ﻋﻠﻣﺎی ﺷﯾﻌﮫ از ﺧﺎرج اﯾران و دادن اﻣﺗﯾﺎزات ﻓراوا ن ﺑﮫ آﻧﺎن ﭘرداﺧﺗﻧد و ﺑزودی رھﺑری و اﻗﺗدار دﯾﻧﯽ ﺷﺎه ﮐﺎھش ﯾﺎﻓﺗﮫ و در آﺧوﻧدھﺎ ﻣﺗﻣرﮐز ﺷد. ﺑﺎ ﭼﯾرﮔﯽ ﮐﺎﻣل آﺧوﻧدھﺎ ﺑر ﺳﻠطﺎن ﺣﺳﯾن و ﺳﯾﺎﺳﺗﮭﺎی ﺧﺷن و ﻧﺎﺑردﺑﺎر ﻧﺳﺑت ﺑﮫ ﺳﻧﯾﺎن اﻓﻐﺎﻧﺳﺎان ﺷﺎﻟوده ﺳﻘوط ﺻﻔوﯾﮫ ﭘﯽ رﯾزی ﺷد . ﭘس از اﻏﺗﺷﺎش و ﺟﻧﮕﮭﺎی داﺧﻠﯽ در ﻗرن ، ھﺟدھم ﺳﻠﺳﻠﮫ ﻗﺎﺟﺎر در ﻗرن ﻧوزدھم ﺑ ﮫ ﺳﻠطﻧت رﺳﯾد اﻣﺎ اﯾن ﺑﺎر ﺷﺎه ﻗﺎﺟﺎر از ھر ﻧوع رھﺑری دﯾﻧﯽ ﻋﺎری ﺷده و ﻣﺷروﻋﯾت ﺧوﯾش ﻣدﯾون را ﻋﻠﻣﺎی ﺷﯾﻌﮫ ﺑود. در اﯾن ﻣﯾﺎن ﻗدرت دﯾﻧﯽ، اﻗﺗﺻﺎدی، ﻓرھﻧﮕﯽ، اﺟﺗﻣﺎﻋﯽ و ﺳﯾﺎﺳﯽ آﺧوﻧدھﺎ در طول ﻗرن ﻧوزدھم ﭘﯾوﺳﺗﮫ رو ﺑﮫ اﻓزاﯾش ﺑود و زﻣزﻣﮫ ﻏﺎﺻب ﺑودن ﺷﺎھﺎن ﻗﺎﺟﺎر و ﺗﻌرﯾف آ ﺧوﻧدھﺎ ﺑﻌﻧوان ﻧﻣﺎﯾﻧده اﻣﺎم ﻏﺎﺋب در ﭘﮭﻧﮫ دﯾﻧﯽ و ﺣﺗﯽ ﻏﯾر دﯾﻧﯽ ﺷدت ﯾﺎﻓت. ﺳراﻧﺟﺎم در ﻗرن ﺑﯾﺳﺗم ﭘس از آﻧﮑﮫ روﺷﻧﻔﮑران دﯾﻧﯽ و ﻏﯾر دﯾﻧﯽ از ﻣﺑﺎرز ﺑودن و ﻣﺗرﻗﯽ ﺑودن آﺧوﻧدھﺎ در ﻣﻘﺎﺑل اﺳﺗﺑداد ﻣﺣﻣد رﺿﺎ ﺷﺎه ﭘﮭﻠوی ﺳﺧن ﮔﻔﺗﻧد و آﺧوﻧدھﺎ ﺑﻌﻧوان ﻧﻣﺎﯾﻧده دﻣﮑراﺳﯽ و آزا دی و ﺣﻘوق ﺑﺷر ﻗﻠﻣدادﺷدﻧد ، ﻣردم اﯾران ﺑﺎ اﻧﻘﻼﺑﯽ ﺗوده ای و ﺑﺎ اﺷﺗﯾﺎﻗﯽ وﺻف ﻧﺎﮐردﻧﯽ ﻗدرت ﺳﯾﺎﺳﯽ را ﺑﮫ ﻣﻼّھﺎ ﺳﭘردﻧد. ﺗﺎرﯾﺦ اﯾران ﻣدرن ﺣرﮐﺗﯽ از ﺗﺋوﮐراﺳﯽ ﺻوﻓ ﯾﺎﻧﮫ ﺳﻠطﻧﺗﯽ ﺑطرف ﺗﺋوﮐراﺳﯽ آﺧوﻧد - ﻣﺣور ﺑوده اﺳت. ﻣﯽ ﺑﯾﻧﯾم ﮐﮫ روﯾﮑرد ﻣﺗﻣﺎﯾل ﺑﮫ ﯾﮑﯽ ﺑودن دﯾن و ﺳﯾﺎﺳت ﻋﺎﻣل اﺻﻠ ﯽ واژﮔوﻧﯽ و ﻣﺳﺦ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮫ ﻣﺳﺎﺋﻠﯽ ﻣﺎﻧﻧد ﻣﺷﺎرﮐت و ﺗوزﯾﻊ ﺑوده اﺳت. ﻏﻠﺑﮫ اﺻوﻟﯾون ﺑر اﺧﺑﺎرﯾون در ﻓﻘﮫ ﺷﯾﻌﮫ ﯾﮑﯽ از ﺑزرﮔﺗرﯾن ﻣﺑﺎﻧﯽ ﭼﯾرﮔﯽ ﻓرھﻧﮓ و ﺳﯾﺎﺳت ﺗﻘﻠﯾد و ﻣﻼّ ﮔراﺋﯽ در اﯾران ﻗرن ﻧوزدھم و ﺑﯾﺳﺗم ﺑوده اﺳت. ﺑرﺧﯽ ﺗﺻور ﻣﯽ ﮐﻧﻧد ﮐﮫ ﭼون ﻣﮑﺗب اﺻوﻟﯽ از ﮐﺎر ﺑرد ﺧرد در اﺳﺗﻧ ﺗﺎج اﺣﮑﺎم اﺳﻼﻣﯽ ﺳﺧن ﻣﯽ ﮔ وﯾد ﺑﻧﺎﺑراﯾن ﭼﯾرﮔﯽ آﺧوﻧدھﺎی اﺻوﻟﯽ ﺑر ا ﺧ ﺑﺎری ﺑﻣﻌﻧﺎی ﺣرﮐت در ﺟﮭت ﺧرد ورزی و ﺧرد ﮔراﺋﯽ ﺑوده اﺳت. ﭼﻧﯾن ﺗﺻور ﻣﺗداوﻟﯽ ﺑﮑﻠﯽ ﻧﺎدرﺳت ﺑوده و واﻗﻌﯾت را ﮐﺎﻣﻼً واژﮔون ﻣﯽ ﮐﻧد. در واﻗﻊ ﺧردﮔراﺋﯽ اﺻوﻟﯾون ﻧﻔﯽ ﻣطﻠﻖ ﺧرد ﮔراﺋﯽ اﺳت و ﺑزرﮔﺗرﯾن ﻣﺎﻧﻊ ﺑرای اﻣﮑﺎن ظﮭور دﻣﮑراﺳﯽ و اﺳﺗﻘﻼل ﻓﮑری و ﺑراﺑری در اﯾران ﺑوده و ﻣﯽ ﺑﺎﺷد. ﺑ ر ﺧﻼف ﻏرب ﮐﮫ ظﮭور ﺧردﮔراﺋﯽ در آ ن ﺑﮫ اﯾن ﻣﻌﻧﺎ ﺑود ﮐﮫ ھﻣﮫ آدﻣﯾﺎن ﺑطور ﻣﺳﺎوی دارای ﺧرد ھﺳﺗﻧد و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ھﻣﮫ ﺑراﺑرﻧد و ﺑﺎﯾد ھﻣﮕﯽ ﺣﻘوق ﺑراﺑر داﺷﺗﮫ و در ﺗﺻﻣﯾم ﮔﯾری ﺳﯾﺎﺳﯽ و اﺟﺗﻣﺎﻋﯽ ﻣﺷﺎرﮐت ﻧﻣﺎﯾ ﻧد، ﺧردﮔراﺋﯽ اﺻوﻟﯾون ﺑﮫ ﻣﻌﻧﺎی ﻧﻔﯽ ﻣطﻠﻖ ﺧرد و اﺳﺗﻘﻼل ﻓﮑری ﺑرای ﺗوده ﺷﯾﻌﯾﺎن و ﺑر ﻋﮑس اﻧﺣﺻﺎر آن در ﻣﯾﺎن آﺧوﻧدھﺎ ﺑود. ﺑﮭﻣﯾن ﺧﺎطر ارﻣﻐﺎن ﺧردﮔراﺋﯽ اﺻوﻟﯽ ﺑرای اﯾراﻧﯾﺎن ﻓرھﻧﮓ ﺗﻘﻠﯾد و اﺳﺎرت ﻓﮑری ﺗوده ﻣردم ﺑﻌﻧوان ﻣﺷﺗﯽ ﮐودک و ﺟﺎﻧور و ﺳﻔﯾﮫ ﺑوده اﺳت. ﺑﺎ دﺧﺎﻟت ﻓﻘﮫ ﮔﺳﺗرده اﯾن آﺧوﻧدھﺎ در ﻣورد ﺟزﺋﯾﺎت ﺧﺻوﺻﯽ زﻧدﮔﯽ ﻣردم ، ﺗوده اﯾراﻧﯾﺎن ﺑﮫ ﻓرھﻧﮓ آﺧوﻧدﯾﺳم ﺧو ﮔرﻓﺗﻧد و اﻣﺗﻧﺎع از اﺳﻘﻼل ﻓﮑری را ﻓﺿﯾﻠت ﺷﻣردﻧد . در ﭼﻧﯾن ﻓرھﻧﮕﯽ ﻧﮫ ﺑراﺑری و ﻧﮫ دﻣﮑراﺳﯽ و ﻧﮫ آزادی دﯾﻧﯽ و ﻣدﻧﯽ و ﻧﮫ ﺧردﮔراﺋﯽ و ﻧﮫ ﺣﻘو ق ﺑﺷر ا ﻣﮑﺎﻧﯽ ﺑرای رﺷد ﻧدارد. ﭘس ﭘﯾش از ھر ﭼﯾز ﻻزﻣﮫ رﺷد و ﺗوﺳﻌﮫ اﯾران ﯾﮏ اﻧﻘﻼب ﻓرھﻧﮕﯽ و ﻧﮫ ﺳﯾﺎﺳﯽ اﺳت اﻧﻘﻼﺑﯽ ﮐﮫ ﺗﻘﻠﯾد و ﻣﻼّﮔراﺋﯽ ﯾﻌﻧﯽ واﺑﺳﺗﮕﯽ ﻓﮑری ﺑﮫ آﺧوﻧدھﺎ و اﺣﺗراز از اﺳﺗﻘﻼل ﻓﮑری را در ھم ﺷﮑﻧد. ﺑﮫ ﻋﺑﺎرت دﯾﮕر ﺗﺎ ﻣﺳﺋﻠﮫ راﺑطﮫ دﯾن و ﺣﮑوﻣت در اﯾران و در ﻓرھﻧﮓ ﻣر دم ﺣل ﻧﺷود ھﯾﭼﮕوﻧﮫ ﻧﮭﺿت اﺻﻼح و ﻋﻣران راﺳﺗﯾن در اﯾران اﻣﮑﺎن ﭘذﯾر ﻧﯾﺳت. ﻧﻘش وﯾراﻧﮕر ﻣﻔﺎھﯾم ﻣطﻠﻖ زده و ﺧﯾﺎﻟﯽ ھم در ﻗرن ﻧوزدھم و ھم در ﻗرن ﺑﯾﺳﺗم ﺑﺳﯾﺎری از ﻣردم و روﺷﻧﻔﮑران ﺗﻌﺎرﯾف و ﺗﺻﺎوﯾری واژﮔون، ﺗﻘﻠﯾل ﮔرا و ﺧﯾﺎﻟﯽ از ﻣﻔﺎھﯾﻣﯽ ﻣﺎﻧﻧد ﻏرب، دﯾن، اﺳﻼم و اﯾران ﺑﭘﺎ ﮐردﻧد و ﭘﯾﺷرﻓت اﯾران را در ﭘرﺳﺗش اﯾن ﺑﺗﮭﺎی ﺧﯾﺎﻟﯽ ﻗرﺑﺎﻧﯽ ﻧﻣودﻧد. ﺑ ﺳﯾﺎری از اﯾن ﺗﺻوﯾر ﭘردازﯾﮭﺎ ﯾﺎ از ﻧوع ﺗﺟدد ﺳﺗﯾزی ﺑود و ﯾﺎ از ﻧوع ﺗدﯾن ﺳﺗﯾزی. ﻓرھﻧﮓ آﺧوﻧدﯾﺳم ﭼﮫ در ﻗرن ﻧوزدھم و ﭼﮫ در دو دھﮫ 1960 و 1970 ﻣﯾﻼدی ﺑﮫ ﺷﮑﻠﮭﺎی ﮔوﻧﺎﮔون ﺗﺟدد ﺳﺗﯾز ﺑود. در ﻗرن ﺑﯾﺳﺗم در ﺑﺳﯾﺎری ﻣواﻗﻊ ﺑرﺧﯽ ﻧوﯾﺳﻧدﮔﺎن ﻣﺎرﮐﺳﯾﺳت ھم ھﻣﺎﻧﻧد ﻓرھﻧﮓ ﻣﺗﻌﺻﺑﺎن دﯾﻧﯽ ﺑﮫ ﺗﺟددﺳﺗﯾزی ﭘرداﺧﺗﻧد. در اﻧدﯾﺷﮫ اﯾن اﻓراد ﻏرب ﺑﮫ ﯾﮏ ﻋﺎﻣل ﺗﻘﻠﯾل ﻣﯽ ﯾﺎﺑد و در ﻧﺗﯾﺟﮫ ﻏرب ﭘدﯾداری زﺷت و ﭘﻠﯾد ﻣﯽ ﮔردد. آﺧوﻧدھﺎی ﻗرن ﻧوزدھم ﺑﯾﺷﺗر ﺑر اﺳﺎس ﻣﻘوﻻﺗ ﯽ ﺳﻧﺗﯽ ﻏرب را ﺑﻼد ﮐﻔر ﯾﮫ داﻧﺳﺗﮫ و ھر ﮔوﻧﮫ ﺷﺑﺎھت ﺑﺎ ﻏرب را ﺑﮫ ﻣﻌﻧﺎی ﮐﻔر و ﺟﮭﺎﻟت ﻗﻠﻣداد ﮐردﻧد. اﻣﺎ در ﻓرن ﺑﯾﺳﺗم ﺑﺗدرﯾﺞ ﻓرھﻧﮓ آﺧوﻧدﮔرا ﻏرب را ﯾﺎ ﺑﮫ اﺳ ﺗﻌﻣﺎر ﺗﻘﻠﯾل داد و ﯾﺎ ﺑﮫ ھﯾﭻ ﮔراﺋﯽ. ﺑﺳﯾﺎری از ﻣﺎرﮐﺳﯾﺳﺗﮭ ﺎ ھم ﻏرب را اﺳﺎﺳﺎً ﺑﮫ ﺳرﻣﺎﯾﮫ داری و ﺳرﻣﺎﯾﮫ داری را ھم ﮐﺎﻣﻼً ﺑﻌﻧوان اﺳﺗﻌﻣﺎر و اﻣﭘرﯾﺎﻟﯾﺳم ﺗﻘﻠﯾل و ﻣﻧﺣط ﺳﺎﺧﺗﻧد. در اﯾن ﻣﯾﺎن ﺑرﺧﯽ از روﺷﻧﻔﮑران دﯾﻧﯽ از ﻗﺑﯾل ﻓردﯾد ھم ﻏرب را ﺑﮫ ھﯾﭻ ﮔراﺋﯽ ﮐﺎھش دادﻧد. ﻣﮭﻣﺗرﯾن و ﻧﺎﻓذﺗرﯾن اﯾن ﺗﻘﻠﯾ ل ﮔراﺋﯽ ﮐﺗﺎب ﻏرب زدﮔﯽ آل اﺣﻣد ﺑود ﮐﮫ در آن ﺗﻘﻠﯾل ﻏرب ﺑﮫ اﺳﺗﻌﻣﺎر و ﺗﺟﻠﯾل آﺧوﻧدھﺎ و ﻣﺎرﮐﺳﯾزم ﺑﻌﻧوان راه ﭼﯾرﮔﯽ ﺑر ﺑﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و ﻏرب زدﮔﯽ و روش دﺳﺗﯾﺎﺑﯽ ﺑﮫ اﯾران اﺻﯾل و راﺳﺗﯾن ﻣطرح ﺷد. اﻣﺎ اﯾﻧﮕوﻧﮫ اﻓﮑﺎر ﮐﮫ ﺑﻌﻧوان ﻧﻔﯽ ﻏرب زدﮔﯽ ﺷﯾوع ﻋﺎم ﯾﺎﻓت ﻧﮫ ﺗﻧﮭ ﺎ از ﻏرب و ﺗﺟدد ﺗﺻوﯾری ﻧﺎدرﺳت داﺷت ﺑﻠﮑﮫ ﺧود ﺑزرﮔﺗرﯾن ﺷﮑل ﻏرب زدﮔﯽ ﺑود. ﺑﻌوان ﻣﺛﺎل ﻓردﯾد و ﻣﺎﻧﻧد ھﺎﯾش اﯾران و اﺳﻼم راﺳﺗﯾن را ﺑﮫ ﻣﮑﺗب ھﺎﯾدﮔر ﺗﻘﻠﯾل دادﻧد در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﮫ ﺷرﯾﻌﺗﯽ و ھﻣﺎﻧﻧدش اﺳﻼم را ﺑﮫ ﻣﺎرﮐﺳﯾزم ﮐﺎھش دادﻧد. 4 اﻣﺎ اﯾﻧﮑﮫ ﻧطرﯾﮫ ھﺎﯾدﮔر

4 ﺑﻌﻧوان ﻣﺛﺎل ﻧﮕﺎه ﮐﻧﯾد ﺑﮫ