عبدالبهاء و داروینیسم

می دانند، نظریه کمونیسم از بزر گنرین مظاهر داروینیسم اجتماعی است که نه تنها تاریخ را عرصه جنگ و کشمک ش طبقاتی می داند و انقلاب را وسیله تکامل می شمارد بلکه با باو ر به لزوم برابری در آمد همگان هرگونه اصل آزادی و عدالت را نیز از میان می برد و آدمیان را محکوم به سلطه دولتی تمام گرا می نماید . جالب توجه است که نویسندگان ماده گرا نیز که در تعبیر فلسفی و اجتماعی خویش از داروینیسم به تجلیل و دفاع از اصل تنازع بقا پرداختند درست مانند سنت گرایان مذهبی از لزو م جنگ و پرخاش و نابردباری در عرص ه اجتماع و تاریخ سخن گفتند و در واقع با داروینیسم اجتماعی خو د بجای دفاع از تکامل در صحنه تاریخ به نفی ت کامل و تحول پرداختند. به عبارت دیگر آنان بی آنکه بدانند با دفاع از تکامل بدنی انسان به ایس ت اگرائی و رکود تاریخ و فرهنگ رسیدند یعنی از نظر آنان تاریخ تکرار ابدی فرهنگ ددمنشی و تعصب است و تحول و تکامل راستین در فرهنگ و ناریخ بی معناست. در این چارچوب و بن بست فکری است که حضرت

با رویکردی یگانه به داروینیسم اندیشه ای تازه و شکوهمند را ارائه می د. ن نمای

عبدالبهاء عبدالبهاء

حضرت عبدالبهاء و داروینیسم بعنوان نظریه ای علمی

درک درست رویکرد حضرت عبدالبهاء به داروی نیسم کار آسانی نیست چرا که ایشان با دو م رویکرد تداول در این مورد کاملاً ند مخالف و در نتیجه هم رویکرد سنت گرایان دینی را نفی می ک ن ند و هم رویکرد ماده گرایان را. برای بررسی رویکرد یگانه حضرت

به داروینیسم باید پیش از هر چیز میان عرصه دانش تجربی و عرصه نظریه فلسفی و دینی تفکیک قائل شویم. از مهمترین تعالیم آیین بهائی تطابق و هماهنگی دین و علم است. حضرت عبدالبهاء با ذکر مثالی شگفت انگیز حقیقت این هماهنگی را آشکار نمود ند . بگفته ن ایشا دین و علم مانند دو بال یک پرنده اند که برای پرواز و عروج و تکامل راستین خود، پرنده انسانیت باید هر دو بالش قوی و با یکدیگر هماهنگ ب اشند. بعنوان نمونه دو بیان از آن حضرت نقل می گردد: پس جمیع عقائدتان را تطبیق کنید تا علم مطابق دین باشد. زیرا دین انسان را بالی است و علم بال دیگر. انسان بدو بال پرواز می کند 9 ببال واحد پرواز نتواند. جمیع تقالید ادیان مخالف عقل و علم است نه حقیقت ادیان. علم بر دوقسم است علوم مادیه و علوم الهیه. علوم مادیه کشف اسرار طبیعت کند علوم الهیه کشف اسرار حقیقت نماید. عالم انسانی تحصیل هر دو علم کند اکتفای به یک علم ننماید زیرا هیچ پرنده ای به جناح واحد پرواز نکند باید به دو بال پرواز نماید یک بال 10 علوم مادیه و یک بال علوم الهیه. این علم از عالم طبیعت آن علم از ماوراءالطبیعه، این علم ناسوتی آن علم لاهوتی. آنچه که در این مثال بی ش از هر چیز دیگر چشمگیر است این واقعیت است که این دو بال با یکدیگر تفاوت دارند و هیچیک نمی تواند جایگزین دیگری شود. اما این دو بال متفاوت باید که با یکدیگر هماهنگ باشند تا پرواز و تعالی امکان پذیر گردد. به عبارت دیگر آیین بهائی میان دو پهنه دانش تجربی و دی ن و فلسفه تفکیک قائل می شود چرا که هریک وظیفه و روش خود را دارد و هرگز نباید که یکی جایگزین دیگری گردد. در ع رصه مسائل مربوط به علوم طبیعی ، انطباق دین با علم اساساً به این معناست که اگر متون دینی در این موارد سخن گفته باشند این مطالب تشبیه و استعاره ای برای بیان حقائق روحانی است. اما احکام اجتماعی دین باید که با مقتضیات زمان و مکان یعنی مقتضیات تحول تاریخ انطباق داشته باشد و در نتیجه احکام دی نی و علوم اجتماعی با یکدیگر موافقت می یابن د. به عبارت دیگر اصل تطابق دین و علم در اندیشه حضرت عبدالبهاء درست عکس نظر سنت گرایان دینی در این باره است. سنت گرایان دینی در مسائل مربوط به علوم طبیعی به ظاهر متون دینی بسنده می کنند و در باره احکام اجتماعی دینی از هر نوع اندیشه زمانمند و تاریخی می گریزند. ولی حضرت عبدالبهاء دین را از عرصه دانش طبیعی خارج می کن ن د و بر عکس با تاریخ ی نمودن دین و احکام اجتماعی آن بر لزوم موافقت علم، یعنی مقتضای تاریخ، با دین سخن می گوی د. ن ا نتقاد حضرت عبدالبهاء از داروینیسم انتقاد از تعبیر ماده گرایانه فلسفی و اجتماعی داروینیسم است که آنهم کاری به دا روینیسم بعنوان نظریه ای علمی و زیست شناسی ندارد. ب ا آنکه حضرت عبدالبهاء داوری در باره داروینیسم علمی را کار دانش تجربی می دانند اما آشکار است که ا یشان ب ا اصل اندیشه تکامل کاملا موافق و در واقع انتقاد آن حضرت از تعبیر فلسفی و اجتماعی داروینیسم تا حدی به این خاطر است که آن تعبیر فلسفی و اجتماعی با اصل تکامل در صحنه تاریخ و دین و فرهنگ در ستیز است و ایشان بر عکس می کوشد که عمومیت اصل تکامل را تأکید و اثبات نماید. در آغاز لازم است که به یا د بیاوریم که همه مباحث حضرت عبدالبهاء در باره داروینیسم یا به ماده گرائی بعنوان تعبیر فلسفی از داروینیسم معطوف است و یا به تعبیر اجتماعی داروینیسم متوجه است. در ارتباط با تعبیر فلسفی داروینیسم ایشان ، به اثبات حقیقت 9 حضرت عبدالبهاء ، مجموعه خطابات حضرت حضرت عبدالبهاء جلد اول. لانگنهاین: لجنه نشر آثار امری بزبانهای فارسی و عربی، 1984 . صص. 157 - 58 . 10 حضرت عبدالبهاء ، مجموعه خطابات حضرت حضرت عبدالبهاء جلد دوم. لانگنهاین: لجنه نشر آثار امری بزبانهای فارسی و عربی، 1984 . صص 83 - 84 .

باید

ند