شهادت حضرت باب و سرّ شهادت

ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﺳﺮّ ﺷﮭﺎدت ﻧﺎدر ﺳﻌﯿﺪی

ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب رﺧﺪادی ﺑﯽ ﻧﻈﯿﺮ و ﺷﮕﻔﺖ آﻣﯿﺰ در ﺗﺎرﯾﺦ ادﯾﺎن اﺳﺖ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل در اﻧﺪﯾﺸﮫ ﺑﮭﺎﺋﯿﺎن اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﮫ ﺑﮫ ﻣﺤﻮر اﻟﮭﯿﺎت و ﺟﮭﺎن ﺑﯿﻨﯽ روﺣﺎﻧﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد. در آﺋﯿﻦ ﻣﺴﯿﺢ ﺷﮭﺎدت آن ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻮر ﺗﻤﺎﻣﯿّ ﺖ اﻟﮭﯿﺎت ﻣﺴﯿﺤﯽ اﺳﺖ. اﮔﺮ ﭼﮫ ﻧﻔﺲ ﺷﮭﺎدت ﻣﺴﯿﺢ ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﺠﺰه ﺗﻠﻘّ ﯽ

ﮔﺮدد اﻣّ ﺎ ﺑﺎور ﺑﮫ زﻧﺪه ﺷﺪن ﻣﺴﯿﺢ و ﻗﯿﺎم او از ﻗﺒﺮ ﺳﮫ روز ﭘﺲ از ﺷﮭﺎدﺗﺶ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﻋﺠﺎز ﺑﺸﻤﺎر ﻣﯽ آﯾﺪ. اﻣّ ﺎ ﺧﻮد ﺷﮭﺎدت ﻣﺴﯿﺢ ﻧﯿﺰ ﻣﺮﮐﺰ ﺟﮭﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻣﺴﯿﺤﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﭼﺮاﮐﮫ ﺑﺎ ﺗﻘﻠﯿﻞ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺴﯿﺢ ﺑﮫ ﺟﺴﻢ و ﮔﻮﺷﺖ و ﺧﻮن و ﭘﻮﺳﺖ او ، ﺧﺪا و ﭘﺴﺮ ﺧﺪا ﺑﮫ ﺻﻮرت ﺟﺴﻢ در ﻣﯽ آﯾﺪ و آﻧﮕﺎه ﺑﺮای ﻧﺠﺎت ﺑﺸﺮﯾّ ﺖ ﮔﻨﺎھﮑﺎر از ﻣﺮﮔﯽ ﮐﮫ ﻣﻘﺘﻀﺎی ﻋﺪل ﺧﺪاﺳﺖ ﺧﺪا ﭘﺴﺮ ﺧﻮد را ﻓﺪا ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ﮔﻨﺎھﺎن ﺑﺸﺮﯾّ ﺖ ﺑﺨﺸﯿﺪه ﺷﻮد. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭼﻮن ﺟﺴﻢ ﻣﺴﯿﺢ ﻋﺰﯾﺰﺗﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰ ﻧﺰد ﺧﺪاﺳﺖ ﭘﺲ ﺧﺪا از روی ﻋﺸﻖ ﺑﮫ اﻧﺴﺎن ھﺎ اﯾﻦ ﻋﺰﯾﺰ ﺗ ﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰ را ﻓﺪا ﻣﯽ ﮐ ﻨﺪ ﺗﺎ اﻧﺴﺎن ھﺎ ﻧﺠﺎت ﯾﺎﺑﻨﺪ. در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺮ طﺒﻖ ﯾﮫ آ آ ﻗﺮ ﻧﯽ ﮐﮫ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﻣﺴﯿﺢ را ﻧﮑﺸﺘﻨﺪ و او را ﺑﮫ ﺻﻠﯿﺐ ﻧﮑﺸﯿﺪﻧﺪ ﺑﻠﮑﮫ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﮫ او را ﮐﺸﺘﮫ اﻧﺪ،

ﻧﻤﯽ

ﻣﻌﻤﻮﻻً اﺻﻼً وﻗﻮع ﺷﮭﺎدت ﻣﺴﯿﺢ را ﻣﻨﮑﺮ ھﺴﺘﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ ھﻤﺎن ﭼﯿﺰی ﮐﮫ ﻣﺮﮐﺰ ﺟﮭﺎن ﺑﯿﻨﯽ ﻣﺴﯿﺤﯽ اﺳﺖ. 1 ﻣﺜﺎﻟﯽ آﺷﮑﺎرﺗﺮ از اﯾ ﻦ ﻣﻮﺿﻮع در ﻣﻮرد ﺳﻮء ﺗﻔﺎھﻢ ﻣﯿﺎن ادﯾﺎن ﺑ ﮫ ﺧﺎطﺮ ﺗﻤﺴّ ﮏ ﺑﮫ ظﻮاھﺮ آﯾﺎت اﻟﮭﯽ ﻧﻤﯽ ﺗﻮان ﯾﺎﻓﺖ. اﻣّ ﺎ در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﺎ اﯾﻨﮑﮫ ﺧﺎرق اﻟﻌﺎده ﺗﺮﯾﻦ ﺣﺎدﺛﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ادﯾﺎن اﺳﺖ ھﺮﮔﺰ ﻣﺤﻮر ﻓﻠﺴﻔﮫ و اﻟﮭﯿﺎت ﺑﺸﻤﺎر ﻧﻤﯽ آﯾﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﮫ دو ﻋﻠّ آﻧﮑﮫ ل ﺖ اﺳﺖ. اوّ ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﮫ ﺧﻮاھﯿﻢ دﯾﺪ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﭘﯿﺮوان ﺧﻮد را از رواﯾﺖ ﻣﻌﺠﺰه در ﺣﻖ اﯾﺸﺎن ﻣﻨﻊ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. دوّ م اﯾﻨﮑﮫ ﺧﻮاھﯿﻢ دﯾﺪ ﮐﮫ از ﻧﻈﺮ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺷﮭﺎدت ﺟﺴﻢ ﺑ ﮫ ﻣﺮاﺗﺐ از ﺷﮭﺎدت ﻗﻠﺐ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اھﻤّ ﺘﺶ ﯿّ ﮐﻤﺘﺮ اﺳﺖ و ﺑﺮای ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ھﻢ اﯾﻦ ﺷﮭﺎدت ﻗﻠﺐ ﺑﺴﯿﺎر دردﻧﺎﮐﺘﺮ از ﺷﮭﺎدت ﺑﺪن اﯾﺸﺎن اﺳﺖ ﮫ و ﺑ ﻋﻼوه ﻋﺰﯾﺰﺗﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰ در ﻧﺰد ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻧﮫ ﺟﺴﻢ او ﺑﻠﮑﮫ ﻗﻠﺐ اوﺳﺖ و ھﺮ ﮔﺰ ھﻢ ﮐﻠﻤﮫ اﻟﮭﯽ و ﻗﻠﺐ ﻣﻈﮭﺮ اﻟﮭﯽ ﺑﮫ ﺣﺪّ ﺟﺴﻢ او ﺗﻨﺰل ﻧﻤﯽ ﯾﺎﺑﺪ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮐﮫ ھﻤﮫ ھﺴﺘﯽ ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ از ﺟﻤﻠﮫ ﺟﺴﻢ او آﯾﻨﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ اوﺳﺖ اﻣّ ﺎ ﮐﻠﻤﮫ اﻟﮭﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ھﺮ ﮔﺰ ﺑﮫ ﺣﺪ ﮔﻮﺷﺖ و ﭘﻮﺳﺖ ﺗﻘﻠﯿﻞ ﯾﺎﺑﺪ. 2 اﻣّ ﺎ اﯾﻨﮑﮫ ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﺤﻮر اﻟﮭﯿﺎت آﺋﯿﻦ ﺑﺪﯾﻊ ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﮫ ﯿّ ﮐﻢ اھﻤّ ﺖ ﺑﺎﺷﺪ. در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﮫ ﭘﺲ از ذﮐﺮ ﺣﺎدﺛﮫ ﺷﮭﺎدت ﺑﮫ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻔﮭﻮم ﺷﮭﺎدت در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﯽ ﭘﺮدازﯾﻢ و ﺟﻨﺒﮫ ھﺎﺋﯽ از ﺷﮭﺎدت ﺧﻮد ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ را ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﭘﮋوھﺶ ﻗﺮار ﺧﻮاھﯿﻢ داد. ﻣﻌﻤّ ﺎی ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﭘﺪﯾﺪاری ﻣﺮﻣﻮز و اﻋﺠﺎب اﻧﮕﯿﺰ اﺳﺖ. از طﺮﻓﯽ ﺗﻨﮭﺎ ﺣﺎدﺛﮫ در ﺗﺎرﯾﺦ ادﯾﺎن اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﮕﻮﻧﮫ ای ﻋﯿﻨﯽ و ﻣﺸﮭﻮد ﺣﺎدﺛﮫ ای ﻣﻌﺠﺰه وار اﺳﺖ. ﭘﯿﺮوان ھﺮ دﯾﻨﯽ ھﻤﻮاره ﻣﻌﺠﺰات ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﺑﮫ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮﺷﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﻣﯽ دھﻨﺪ اﻣّ ﺎ ھﯿﭻ ﯾﮏ از اﯾﻦ ﻣﻌﺠﺰات از ﻧﻈﺮ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﻗﺎﺑﻞ دﻓﺎع ﻧﯿﺴﺖ و ﺑﮫ اﯾﻦ ﺟﮭﺖ ﺗﻨﮭﺎ ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﺑﮫ آن دﯾﻦ ﺑﺎور دارﻧﺪ وﻗﻮع آن ﻣﻌﺠﺰات را ﻗﺒﻮل دارﻧﺪ. اﻣّ ﺎ ﺗﻤﺎﻣﯿّ ﺖ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﺮ ا ﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ دﻻﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﮫ ﻣﻌﺠﺰه دﻟﯿﻞ ﺣﻘّ ﺎﻧﯿّ ﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻧﯿﺴﺖ و ﺣﺠﺖ و دﻟﯿﻞ راﺳﺘﯿﻦ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ، وﺟﻮد او و ﮐﻼم اوﺳﺖ. ﺣﻀﺮت ﺑ ﺎب در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺗﺎ ﺑﺪاﻧﺠﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ اﺳﺘﺪﻻل ﺑﮫ ﻏﯿﺮ از آﯾﺎﺗﺸﺎن را ﺣﺮام ﮐﺮده و رواﯾﺖ ﮐﺮدن ﻣﻌﺠﺰه در ﺣﻖ ﺧﻮد را ﺑﺮ ﺑﺎﺑﯿﺎن ﻣﻤﻨﻮع ﻣﯽ ﺳﺎزﻧﺪ. اﯾﻦ ﺣﮑﻢ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺮای اﯾﻦ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎﺑﯿﺎن در ظﮭﻮر ﻣﻦ ﯾﻈﮭﺮ ﷲ ھﺮ ﮔﺰ ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻣﻌﺠﺰه از او ﻧﺸﻮﻧﺪ و ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﮫ ﺑﺎ دﯾﺪن آ ﯾﺎت ﺑﮫ ﻣﻮﻋﻮد اﯾﻤﺎن آورﻧﺪ و ھﺮﮔﺰ ﺑﮫ ھﯿﭽﮑﺲ ﮐﮫ ﻣﺪّ ﻋﯽ آﯾﺎت اﺳﺖ ﺗﻌﺮّض ﻧﮑﻨﻨﺪ. ﻋﻨﻮان اﯾﻦ ﺑﺎب از ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ اﯾﻨﺴﺖ: ﻓﯽ انّ ﻣﻦ اﺳﺘﺪلّ ﺑﻐﯿﺮ ﮐﺘﺎب ﷲ و آ ﯾﺎت اﻟﺒﯿﺎن و ﻋﺠﺰ اﻟﮑﻞ ﻋﻦ اﻻﺗﯿﺎن ﺑﻤﺜﻠﮭﺎ ﻓﻼ دﻟﯿﻞ ﻟﮫ و ﻣﻦ ﯾﺮوی ﻣﻌﺠﺰةً ﺑﻐﯿﺮھﺎ ﻓﻼ ﺻﺤّﺔ ﻟﮫ و ﻣﻦ ﯾﺪّﻋﯽ اﻻﯾﺎت ﻓﻼ ﯾﺘﻌﺮّﺿﻨّﮫ اﺣﺪ و ﻻﺑﺪّ ان ﯾﻘﺮﺋﻦّ ذﻟﮏ اﻟﺒﺎب ﻓﯽ ﮐﻞّ ﺗﺴﻌﺔﻋﺸﺮ ﯾﻮﻣﺎً ﻣﺮّةً واﺣﺪةً و ﯾﺘﻔﮑّﺮنّ ﻓﯿﻤﺎ ﻧﺰّل ﷲ ﺑﺎﻟﯿﻞ و اﻟﻨﮭﺎر . 3 1 در ﺑﯿﺎن ﻓﻮق ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﮫ ھﺮ ﮐﺲ ﺑﮫ ﻏﯿﺮ ﮐﺘﺎب ﷲ و آﯾﺎت ﺑﯿﺎن و ﻋﺠﺰ ھﻤﮕﺎن از آوردن ﻣﺎﻧﻨﺪ آن ﺑﮫ ﭼﯿﺰ دﯾﮕﺮی اﺳ ﺘﺪﻻل ﮐﻨﺪ وی ﻓﺎﻗﺪ ھﺮ ﻧﻮع دﻟﯿﻠﯽ اﺳﺖ و ھﺮ ﮐﺲ ﮐﮫ ﻣﻌﺠﺰه ای ﻏﯿﺮ از آن رواﯾﺖ ﮐﻨﺪ ﺳﺨﻨﺶ ﺻﺤّﺖ ﻧﺪارد. و ھﺮ ﮐﺲ ﮐﮫ ﻣﺪّ ﻋﯽ آﯾﺎت ﺷﺪ )ﯾﻌﻨﯽ ادّ ﻋﺎ ﮐﺮد ﮐﮫ ﻣﻦ ﯾﻈﮭﺮه ﷲ اﺳﺖ و آﯾﺎت آورد( ھﯿﭽﮑﺲ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺑﮫ او اﻋﺘﺮاض ﮐﻨﺪ و ﺑﺎﯾﺪ ﮐﮫ ﺑﺎﺑﯿﺎن اﯾﻦ ﺑﺎب را ھﺮ ﻧﻮزده روز ﯾﮏ ﻣﺮﺗﺒﮫ ﺑﺨﻮاﻧﻨﺪ و ﺷﺐ و روز در ﺑﺎره آن ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﻨﺪ. ﻻزم ﺑﮫ ﺗﺬﮐّ ﺮ اﺳﺖ ﮐﮫ در ﻧﺴﺨﮫ ﭼﺎپ ﺷﺪه ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺎﺑﯿﺎن ازﻟﯿﮫ در ﻧﻘﻞ اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺠﺎی "ﺻﺤّﺖ" ﺑﺎﺷﺘﺒﺎه ﺣﺠّﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ وﻟﯽ ﺑﺎ رﺟﻮع ﺑﮫ ﻧﺴﺨﮫ اﺻﻠﯽ ﺑﯿﺎن ﺑ ﮫ ﺧﻂ ﺳﯿﺪ ﺣﺴﯿﻦ ﯾﺰدی ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب رواﯾﺖ ﻣﻌﺠﺰه در ﺣﻖ ﺧﻮد را ﻓﺎﻗﺪ ﺻﺤّﺖ ﺑﺸﻤ ﺎر آورده اﻧﺪ. اﯾﻨﺴﺖ ﮐﮫ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺣﺎدﺛﮫ ای ﮐﮫ در ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺗﺎرﯾﺦ ادﯾﺎن ﻋﻤﻼً و رﺳﻤﺎً ﻣﻌﺠﺰه آﺳﺎ ﺑ ﻧﻈﺮ ﮫ ﻣﯽ رﺳﺪ ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﺳﺖ و در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﭘﯿﺮوان ﺧﻮد را از رواﯾﺖ ﻣﻌﺠﺰه در

ﻧﻤﯽ ه

1

ﺣﻖ ﺧﻮد ﻣﻨﻊ ﮐﺮده اﻧﺪ. ﻋﻈﻤﺖ و ﺷﮑﻮه اﻧﺪﯾﺸﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و زﯾﺒﺎﺋﯽ و ﺟﻼل ﺷﮭﺎدت اﯾﺸﺎن در ھﻤﯿﻦ ﺗﻌﺎرض آﺷﮑﺎر اﺳﺖ. ﺷﮭﺎدت اﻋﺠﺎز آﻣﯿﺰ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺧﻮد ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ دﻟﯿﻞ اﺛﺒﺎت اﺻﻞ ﮐﻠّ ﯽ اﯾﺸﺎن اﺳﺖ ﮐ ﮫ ﻣﻌﺠﺰه را ﻧﺒﺎﯾﺪ دﻟﯿﻞ راﺳﺘﯿﻦ ﺑﺮای اﺛﺒﺎت ﺣﻘّ ﺎﻧﯿّ ﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ ﭼﺮا ﮐﮫ ﺣﺘّ ﮫ ﯽ اﮔﺮ ﺑ ظﺎھﺮ ھﻢ اﺗّ ﻔﺎق ﺑﯿﺎﻓﺘﺪ ﻣﺮدﻣﯽ ﮐﮫ ﭘﺮده ھﺎی اوھﺎم ﭼﺸﻤﺸﺎن را ﮔﺮﻓﺘﮫ اﺳﺖ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ ھﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﮫ اﻧﮑﺎر آن ﺧﻮاھﻨﺪ ﭘﺮداﺧﺖ. اﯾﻦ دﻗﯿﻘﺎً ھﻤﺎن ﭼﯿﺰی اﺳﺖ ﮐﮫ در راﺑﻄﮫ ﺑﺎ ﺣﺎدﺛﮫ ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﯿﺰ ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﺗّ ﻔﺎق اﻓﺘﺎد. ﻣﺮدم آﻧﺮا دﯾﺪﻧﺪ و ﺷﺎھﺪان ﻣﻮاﻓﻖ و ﻣﺨﺎﻟﻒ ھﻢ ﺑﺮ وﻗﻮع آن ﺷﮭﺎدت دادﻧﺪ اﻣّ ﺎ آﻧﮕﺎه ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن و اﻓﺮاد ﻋﺎدی ھﺮﯾﮏ ﺑﮫ ﻧﻮﻋﯽ ﺑﮫ ﺗﻮﺟﯿﮫ آن ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان ﺣﺎدﺛﮫ ای طﺒﯿﻌﯽ ﺑﺮ آﻣﺪﻧﺪ و ﺑﺎ ﻧﻔﯽ ﺷﮕﻔﺘﯽ آن ﺣﺎدﺛﮫ ﺑﮫ اﻧﮑﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. در اﯾﻨﺠﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﺑ ﻄﻮر ﻓﺸﺮده ﺑﺮ ﺳﺨﺎﻓﺖ اﯾﻦ ای ﺑﺸﻮد. در ﺑﺎره ﺟﺰﺋﯿﺎت ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﻣﯿﺎن ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﻮﯾﺴﺎن اﺧﺘﻼف ھﺎی زﯾﺎدی وﺟﻮد دارد. آﯾﺎ ﺷﮭﺎدت اﯾﺸﺎن در 27 ﺷﻌﺒﺎن ﺑﻮد ﯾﺎ در 28 ﺷﻌﺒﺎن، آﯾﺎ در ﺷﻠّ ﯿﮏ ﺑﺎر اوّ ل ﺟﻨﺎب اﻧﯿﺲ ﺑﮫ ﺷﮭﺎدت رﺳﯿﺪ ﯾﺎ آﻧﮑﮫ ﺑﮫ اﯾﺸﺎن ھﻢ ﻟﻄﻤﮫ ای ﻧﺨﻮرد، آﯾﺎ ﻓﻮﺟﯽ ﮐﮫ ﺑﺎر دوّ م ﺷﻠﯿﮏ ﮐﺮد ھﻤﺎن ﻓﻮج ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻮد ﯾﺎ ﻧﮫ، آﯾﺎ آن ﻓﻮﺟﯽ ﮐﮫ در ﺑﺎر دوّ م ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را ﺑ ﮫ ﺷﮭﺎدت رﺳﺎﻧﯿﺪ ﻓﻮج ﺧﻤﺴﮫ ﺑﻮد ﯾﺎ ﻓﻮج ﺳﺎﻣﺨﺎن ﻣﺴﯿﺤﯽ؟ در ﺑﺎره ھﺮﯾﮏ از اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﺤﻘﯿﻖ دﻗﯿﻖ آن ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﭘﮋوھﺶ ھﺎی ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺑﯿﺸﺘﺮ در آﯾﻨﺪه اﺳ ﺖ و در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﮫ ھﻢ ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﮐﺎری ﻧﺪارﯾﻢ. اﻣﺎ آﻧﭽﮫ ﮐﮫ در آن ﺷﮏ ﻧﯿﺴﺖ و ھﻤﮕﺎن ﺑﺮ آن ﺷﮭﺎدت داده اﻧﺪ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﮫ در ﺷﻠّ ﯿﮏ ﻓﻮج اوّ ل ﺣﻀﺮت ﺑﺎب آﺳﯿﺒﯽ ﻧﺪﯾﺪﻧﺪ و از ﻣﻌﺮض ﻋﻤﻮم ﺧﺎرج ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ اﻣّ ﺎ در ﺷﻠﯿﮏ دوّ م ﺑﻮد ﮐﮫ ﺷﮭﺎدت اﯾﺸﺎن ﺗﺤﻘﻖ ﯾﺎﻓﺖ. اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺑﺎﺑﯿﺎن ﺑﻠﮑﮫ ﺷﺎھﺪان ﻣﺴﻠﻤﺎن و ﻣﺴﯿﺤﯽ، ھﻤﯿﻨﻄﻮر اﯾﺮاﻧﯿﺎن و ﻧﯿﺰ ﺧﺎرﺟﯿﺎن ﻣﻘﯿﻢ ﺗﺒﺮﯾﺰ ﺻﺮﯾﺤﺎً ﮔﺰارش دادﻧﺪ. ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﻮﯾﺴﺎن ﺿﺪ ﺑﺎﺑﯽ ﻧﯿﺰ ھﻤﯿﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﺮده اﻧﺪ. از ھﻤﮫ ﻣﺸﮭﻮرﺗﺮ ﻧﺎﺳﺦ اﻟﺘﻮارﯾﺦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﭙﮭﺮ ﻧﻮﺷﺘﮫ ﺷﺪه و ھﺮ وﻗﺖ در ﺑﺎره ﺑﺎب و آﺋﯿﻦ ﺑﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﺪ از روﯾﮫ اﻧﺼﺎف ﺷﻮد. او در ﺑﺎره ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﺠﺒﻮر ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ وﻗﻮع اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﮫ ﺷﮕﻔﺖ را ﺑﮫ ﻗﻠﻢ آورد وﻟﯽ ﺳﻌﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ ﺑﮫ ﺗﻮﺟﯿﮫ آن ﭘﺮداﺧﺘﮫ و آﻧﺮا ﺣﺎدﺛﮫ ای ﻋﺎدی ﺟﻠﻮه دھﺪ. ﺳﭙﮭﺮ ﺑﺎ ﯾﮏ دوراھﯽ ﻣﻮاﺟﮫ ﺷﺪه اﺳﺖ. از طﺮﻓﯽ ھﻤﻮاره ﻣﯽ ﮐﻮﺷﺪ ﻋﻈﻤﺖ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﻧﮭﻀﺖ او را ﭘﻨﮭﺎن دارد و از طﺮف دﯾﮕﺮ در ﮐﺸﺘﻦ ﺑﺎب ﺣﺎدﺛﮫ ای را ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ ﮐﮫ ﻣﻌﺠﺰه آﺳﺎ و اﻧﮕﯿﺮ اﺳﺖ. ﺑﺮای ھﻤﯿﻦ ﻣﯽ ﮐﻮﺷﺪ ﺗﺎ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﯾﮏ ﺗﻮﺟﯿﮫ ﺳﺎده ﮐﻨﺪ ﺑﮕﺬارﯾﺪ ﺑﮫ ﻋﯿﻦ ﮔﻔﺘﮥ ﺳﭙﮭﺮ ﻧﮕﺎه ﮐﻨﯿﻢ: از ﺑﯿﻢ آﻧﮑﮫ اﮔﺮ او را ﭘﻮﺷﯿﺪه ﻣﻘﺘﻮل ﺳﺎزﻧﺪ ﺑﻌﯿﺪ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﮐﮫ ﻣﺮدم ﻧﺎدان ﭼﻨﺎن ﭘﻨﺪارﻧﺪ ﮐﮫ زﻧﺪه اﺳﺖ و ﻏﯿﺒﺘﯽ اﺧﺘﯿﺎر ﮐﺮده اﺳﺖ ... ﮐﺎرداران دوﻟﺖ ﺻﻮاب ﭼﻨﺎن ﺷﻤﺮدﻧﺪ ﮐﮫ او را در ﻣﯿﺎن ﺷﮭﺮ و ﺑﺎزار ﺳﯿﺮ دھﻨﺪ ﺗﺎ ﺗﻤﺎﻣﺖ ﻣﺮدﻣﺎن او را ﻧﻈﺎره ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﺎزداﻧﻨﺪ .... ﺑ ﮫ ﻣﯿﺎن ﻣﯿﺪان ﺗﺒﺮﯾﺰ آوردﻧﺪ و روز دوﺷﺘﮫ ﺑﯿﺴﺖ و ھﻔﺘﻢ ﺷﮭﺮ ﺷﻌﺒﺎن ﺑﺎب را ﺑ ﮫ اﺗّﻔﺎق ﻣﻼّ ﻣﺤﻤّﺪ ﻋﻠﯽ ﺑﺤﮑﻢ ﺣﻤﺰه ﻣﯿﺮزا ﺑ ﺮ ﻧﺸﺎن ﺑﺴﺘﻨﺪ و ﺟﻤﺎﻋﺘﯽ از ﺳﺮﺑﺎزان ﻓﻮج ﺑﮭﺎدران را ﮐﮫ ﺑﺮ ﮐﯿﺶ ﻧﺼﺎری ﺑﻮدﻧﺪ ﺣﮑﻢ دادﻧﺪ ﺗﺎ او را ھﺪف ﮔﻠﻮﻟﮫ ﺳﺎزﻧﺪ ﺳﺮﺑﺎزان ﭼﻮن .... از ﻗﺘﻞ او ﮐﺮاھﺘﯽ داﺷﺘﻨﺪ و ﺗﻔﻨﮓ ھﺎی ﺧﻮد را از ﻓﺮاز و ﻓﺮود و ﯾﻤﯿﻦ و ﺷﻤﺎل ﺑﺎب ﭼﻨﺎن ﮔﺸﺎد ھﻤﯽ دادﻧﺪ ﮐﮫ او را آﺳﯿﺒﯽ ﻧﺮﺳﺪ ... ﻣﻊ اﻟﻘﺼﮫ در اﯾﻦ واﻗﻌﮫ از ﻗﻀﺎ ﮔﻠﻮﻟﮫ ای از ﺗﻔﻨﮕﯽ ﺑﺎز ﺷﺪه ﺑﺮﯾﺴﻤﺎﻧﯽ آﻣﺪ ﮐﮫ دﺳﺖ ﺑﺎب را ﺑﺪو ﺑﺴﺘﮫ ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﺎب رھﺎ ﺷﺪه ﻓﺮار ﮐﺮد و ﺧﻮﯾﺸﺘﻦ ﺑﺤﺠﺮۀ ﯾﮏ ﺗﻦ از ﺳﺮﺑﺎزان دراﻧﺪاﺧﺖ ... او را ﻣﺄﺧﻮذ ﻧﻤﻮده ... و اﯾﻦ ﮐﺮّت ﺑﯽ ھﻮل و ھﺮب ھﺪف ﮔﻠﻮﻟﮫ اش ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ . 4 ﺧﻮاﻧﻨﺪۀ اﯾﻦ ﺧﻄﻮط ﺑﯽ اﺧﺘﯿﺎر ﺗﻌﺠّﺐ ﮐﻨﺪ. از طﺮﻓﯽ ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻓﮑﺮ دوﻟﺖ ﺑﺮ اﯾﻦ ھﺪف ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺎﻧﻊ ﺷﻮد ﮐﮫ ﻣﺮدم در ﺣﻖّ ﺑﺎب ﺗﺼﻮّر ﻏﯿﺒﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ و آﻧﮕﺎه ھﻤﺎن دوﻟﺖ در ﮐﺸﺘﻦ ﺑﺎب اﺟﺎزه دھﺪ ﮐﮫ ﺳﺮﺑﺎزان ﺧﻮدش ھﻤﮕﯽ و دﺳﺘﮫ ﺟﻤﻌﯽ و ﺑﺎ اﺗّﻔﺎق ﻧﻈﺮ ﮐﺎﻣﻞ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﮐﮫ ﺑﺎب را ﻧﮑﺸﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ در واﻗﻊ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﮐﮫ در ذھﻦ ﻣﺮدم ﺗﺼﻮّر ﻣﻌﺠﺰه ای ﺑﺰرگ ﺑﺮای ﺑﺎب را اﯾﺠﺎد ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ داﺳﺘﺎن ﻧﺎﻣﻌﻘﻮل ﺗﻨﮭﺎ داﺳﺘﺎﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﮫ ﺳﭙﮭﺮ اﺟﺎزه ﻣﯽ دھﺪ ﮐﮫ ﭼﻨﯿﻦ واﻧﻤﻮد ﮐﻨﺪ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﮫ، ﺣﺎدﺛﮥ ﻣﺮﻣﻮز و ﺷﮕﺮﻓﯽ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ. اﻣّﺎ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺗﻀﺎدّ ﻣﺬﮐﻮر ﭼﮕﻮﻧﮫ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻤﺎن ﮐﺮد ﮐﮫ اﯾﻨﮭﻤﮫ ﺳﺮﺑﺎز ﮐﮫ ﻣﯽ داﻧﻨ ﺪ دﺳﺘﻮر ﻗﺘﻞ ﺑﺎب ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً ﺗﻮﺳّﻂ اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ ﺻﺎدر ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻣﯿﺮ ﮐﺒﯿﺮ ﺑﺮادر ﺧﻮد را ﺑﺮای اﻧﺠﺎم اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﮫ ﺗﺒﺮﯾﺰ ﻓﺮﺳﺘﺎده اﺳﺖ و ﺑﺎ آن ﺗﺮس و وﺣﺸﺘﯽ ﮐﮫ ﻧﻈﺎﻣﯿﺎن از ﺗﻨﺪی و ﻗﺎطﻌﯿّﺖ و ﺧﺸﻮﻧﺖ اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺣﺎل ﺧﻮدﺳﺮاﻧﮫ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﮐﮫ در ﺗﯿﺮاﻧﺪازی ﺑﮫ ﺑﺎب، ﺑﺎﻻ و ﭘ ﺎﺋﯿﻦ و ﭼﭗ و راﺳﺖ را ﺑﮕﻮﻧﮫ ای "ﮔﺸﺎده" ھﺪف ﮔﯿﺮﻧﺪ. آﯾﺎ اﯾﻦ ﺳﺮﺑﺎزان از ﻣﺠﺎزات اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ واھﻤﮫ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ؟ آﯾﺎ در ﻣﯿﺎن ﺗﻤﺎﻣﯽ اﻓﺮاد ﻓﻮج ﺑﮭﺎدران اﺗّﻔﺎق ﻧﻈﺮ ﮐﺎﻣﻞ در اﯾﻦ ﻣﻮرد وﺟﻮد داﺷﺖ و ھﻤﮕﯽ آﻧﮭﺎ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ اﺗّﻔﺎق ﻧﻈﺮ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻠﮑﮫ ھﯿﭽﯿﮏ از آﻧﺎن ھﻢ اﯾﻦ راز را ﺑﺮﻣﻼ ﻧﮑﺮدﻧﺪ و ﻋﻠﯿﮫ رھﺒﺮ ﯾﺎ دﯾﮕﺮ ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﮫ اﻣﯿﺮ ﮐﺒﯿﺮ ﮔﺰارش ﻧﺪادﻧﺪ! اﻣّ ﺎ ﺣﺘﯽ اﮔﺮ ظﺎھﺮاً ھﻢ ھﻤﮫ اﯾﻦ ﺳﺮﺑﺎزان رﺳﻤﺎً ﺑﺎ ھﻢ ﻗﺮار ﮔﺬاردﻧﺪ ﮐﮫ ﻋﻠﯿﮫ ﻓﺮﻣﺎن اﻣﯿﺮ ﮐﯿﯿﺮ اﻗﺪام ﮐﻨﻨﺪ ﺣﺘّ ﯽ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ﻧﺒﻮد ﮐﮫ ﺑﺪون آ ﻧﮑﮫ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد ﮐﮫ ﮐﯿﺴﺖ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮫ ﻗﺘﻞ ﺑﺎب ﺑﮕﯿﺮد و ﺑﻄﺮف او ﺷﻠﯿﮏ ﮐﻨﺪ؟ و آﯾﺎ ھﻤﮥ اﯾﻦ ﺳﺮﺑﺎزان آن ﭼﻨﺎن ﺑﮫ ﺑﺎب ﻧﻈﺮ ﻣﺜﺒﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﮐﮫ ﻋﻤﺪاً ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﮐﺎری ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ ﺑﺮای او ﻣﻌﺠﺰه ﺑﯿﺂﻓﺮﯾﻨﻨﺪ؟ از ھﻤﮥ اﯾﻨﮭﺎ ﮔﺬﺷﺘﮫ، ﺳﭙﮭﺮ ﻓﮑﺮ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ ھﻤﺎن ﻓﻮج ﺑﮭﺎدران ﺑﻮد ﮐﮫ ﺑﺎر دوّ م ﺑﺎب را ﺑﮫ ﻗﺘﻞ رﺳﺎﻧﺪ. اﻣّﺎ اﮔﺮ از ﺑﺎﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﺗﺮﺳﯿﺪﻧﺪ ﺣﺎل ﭼﮫ ﺷﺪ ﮐﮫ ﺑﺎب را ﮐﺸﺘﻨﺪ؟ و اﮔﺮ ﻧﻤﯽ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﺑﺎب را ﺑﮑﺸﻨﺪ ﭼﺮا ﺑﺎر دوّ م درﺳﺖ ﻧﺸﺎﻧﮫ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ!

ﮐﻮﺷﺶ ھﺎ اﺷﺎره

ﺧﺎرج ﻣﯽ

ﯽﺷﮕﻔﺘ ﻣﯽ

ﻣﯽ

2

آﯾﺎ در ﻣﺬاﮐﺮۀ ﻣﯿﺎن ھﻤﮥ ﺳﺮﺑﺎزان و ﺗﺼﻤﯿﻢ دﺳﺘﮫ ﺟﻤﻌﯽ ھﻤﮥ آﻧﮭﺎ ﮐﮫ ﺑﺎب را ھﺪف ﻧﮕﯿﺮﻧﺪ، ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ھﻢ ﻧﺸﺪ ﮐﮫ ﻓﮑﺮﮐﻨﺪ اﮔﺮ ﺑﺎر اوّ ل ﺑﺎب را ﻧﮑﺸﯿﻢ در ھﺮﺣﺎل دوﺑﺎره ﺑﺎﯾﺪ او را ﺑﮑﺸﯿﻢ و در ﻧﺘﯿﺠﮫ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﯿﮭﻮده ﭼﺮا؟ از اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﮐﮫ ﺑﮕﺬرﯾﻢ ﺗﻔﻨﮓ ھﺎی آن زﻣﺎن ﺑﺰرگ و ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮد و اﯾﻦ ﺟﮭﺖ ﮔﯿﺮی ﺑﮫ ھﺮ طﺮف ﯾﮑﯽ ﺑﺎﻻ ﯾﮑﯽ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﯾﮑﯽ راﺳﺖ ﯾﮑﯽ ﭼﭗ ﺗﻮﺳﻂ اﯾﻦ ھﻤﮫ ﺳﺮﺑﺎز در ﮐﻨﺎر ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ راز آﻧﺎن را ﮐﺎﻣﻼً آﺷﮑﺎر ﻣﯽ ﮐﺮد. اﯾﻨﮑﮫ ھﺮ ﮐﺲ ﺑﮫ طﺮﻓﯽ ﺗﻔﻨﮓ را ﻧﺸﺎن ﮐﻨﺪ از ھﻤﺎن ﻧﺨﺴﺖ و ﺑﮫ آﺳﺎﻧﯽ ﺑﺮای ھﻤﮫ ﺳﺮ ان ﻧﻈﺎﻣﯽ و ﺗﻤﺎﺷﺎﭼﯿﺎن ﻣﺸﺨﺺّ ﻣﯽ ﮐﺮد ﮐﮫ اﯾﻨﺎن ھﺪف ﻧﺸﺎﻧﮫ ﮔﯿﺮی ﺑﮫ ﺑﺎب ﻧﺪارﻧﺪ ﺣﺎل آﻧﮑﮫ ھﯿﭽﮑﺲ ﭼﯿﺰی ﻧﮕﻔﺖ و ﺳﺮﺑﺎزان ھﻢ از ﭼﻨﯿﻦ ﻧﺎﻓﺮﻣﺎﻧﯽ آﺷﮑﺎری ھﯿﭻ ﻧﺘﺮﺳﯿﺪﻧﺪ. اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ﺑﺴﯿﺎر ﺷﺎﯾﺴﺘﮫ ﺗﺄﻣﻞ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻋﻠّ ﺖ اﺻﻠﯽ اﻧﺘﺨﺎب ﻓﻮج ﺑﮭﺎدران ﮐﮫ رھﺒﺮ آن ﻣﺴﯿﺤﯽ ﺑﻮد ﺑﮫ اﯾﻦ ﻋﻠّ ﺖ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ ﮐﮫ اﻣﯿﺮ ﮐﺒﯿﺮ ﻣﯽ داﻧﺴﺖ ﮐﮫ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺧﯽ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﮐﺸﺘﻦ ﯾﮏ ﺳﯿّﺪ اﮐﺮاه داﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﻨﺪ وﻟﯽ ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﻣﻄﻠﻘﺎً در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﻣﺴﺌﻠﮫ ای ﻧﺪاﺷﺘﮫ و ﺻﺮﻓﺎً آن ﮫ را ﺑ ﻋﻨﻮان اﻧﺠﺎم وظﯿﻔﮫ ﻋﻤﻠﯽ ﺧﻮاھﻨﺪ ﮐﺮد. آﯾﺎ ﮐﺪام ﺗﯿﺮاﻧﺪازی دﺳﺘﮫ ﺟﻤﻌﯽ دﯾﮕﺮی در ﻗﺮن ﻧﻮزدھﻢ اﯾﺮان ھﻤﯿﻦ ﮔﻮﻧﮫ ﺑﻮد ﮐﮫ اﯾ ﻦ ﺑﺎر دوّ م ﺑﺎﺷﺪ ﮐﮫ ﺳﺮﺑﺎزان دﺳﺘﮫ ﺟﻤﻌﯽ ﻗﺮار ﮔﺬارﻧﺪ ﮐﮫ ﻓﺮﻣﺎن ﺷﺎه را ﺳﺮﭘﯿﭽﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ھﻤﮫ آﻧﺎن ﺟﺎﺋﯽ دﯾﮕﺮ را ﻧﺸﺎن ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ. اﮔﺮ اﻣﯿﺮ ﮐﺒﯿﺮ ﺑﺎﺑﯽ ﻣﯽ ﺑﻮد ﯾﺎ اﯾﻦ ﺳﺮﺑﺎزان ﺑﺎﺑﯽ ﺑﻮدﻧﺪ ﺗﺼﻮّ ر ﭼﻨﯿﻦ ﻓﺮﺿﯽ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻮد اﻣّ ﺎ در ﮐﺸﻮر اﺳﻼﻣﯽ اﺳﺘﺒﺪادی اﻣﮑﺎن ﭼﻨﯿﻦ ﭼﯿﺰی در ﻣﻮرد ﻓﻮﺟﯽ ﮐﮫ اﻣﯿﺮ ﮐﺒﯿﺮ آﻧﺮا ﺑﺮای ﮐﺸﺘﻦ ﺑﺎب اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﻣﺤﺎل اﺳﺖ. ﺗﺎزه اﮔﺮ اﯾﻦ ﺳﺮﺑﺎزان ھﻤﮕﯽ ﻋﻤﺪاً ﺟﺎی دﯾﮕﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﯽ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﭼﮫ ﺷﺪ ﮐﮫ رﯾﺴﻤﺎن دﺳﺖ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب آزاد ﺷﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﯿﺮ درﺳﺖ ﺑﮫ ﭘﮭﻠﻮی دﺳﺖ ﺣﻀﺮت ﺑﺨﻮرد ﺗﺎ دﺳﺖ اﯾﺸﺎن آزاد ﺷﻮد؟ ﯾﮏ ﺗﻌﺒﯿﺮ دﯾﮕﺮ ھﻢ ﮔﺎھﯽ ﻣﺘﺪاول اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺮ طﺒﻖ آن ﺳﺮﺑﺎزان ﻧﺸﺎﻧﮫ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ اﻣّ ﺎ ﯾﮑﯽ از اﯾﻦ ﺗﯿﺮھﺎ اوّ ل ﺑﮫ رﯾﺴﻤﺎن ﺧﻮرد و در ﻧﺘﯿﺠﮫ آن ﺣﻀﺮت آزاد ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺑﺎﻗﯽ ﺗﯿﺮھﺎ ﺑﮫ اﯾﺸﺎن ﻧﺨﻮرد. اﻣﺎ اﯾﻦ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎً ﻧﺎدرﺳﺖ اﺳﺖ زﯾﺮا ﮐﮫ ﮔﻠﻮﻟﮫ ھﺎی ﻣﺘﻌﺪدی در آن واﺣﺪ ﺷﻠﯿﮏ ﺷﺪه ا ﺳﺖ و ھﻤﮫ آﻧﮭﺎ ھﻢ زﻣﺎن ﺑﮫ ھﺪف رﺳﯿﺪه اﻧﺪ و ﺣﺘّ ﯽ اﮔﺮ ﯾﮑﯽ از آﻧﮭﺎ ھﻢ ﺑﮫ رﯾﺴﻤﺎن ﺑﺨﻮرد، ﺑﺎﻗﯽ آ ھﺎ در ھﻤﺎن ﻟﺤﻈﮫ ﺑﮫ ﺑﺪن اﯾﺸﺎن اﺻﺎﺑﺖ ﻣﯽ ﮐﺮد و ﺑﺎﯾﺪ اﯾﺸﺎن ﮐﺸﺘﮫ ﻣﯽ در ﺑﺎره ﺗﻌﺪاد ﺳﺮﺑﺎزان و ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﻮﻟﮫ ھﺎ ھﻢ اﯾﻦ اواﺧﺮ ﺳﺨﻦ ھﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﯽ ﮔﻔﺘﮫ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﺎرﯾﺦ ﻧﺒﯿﻞ ﺗﻌﺪاد ﺳﺮﺑﺎزان را 750 ﻧﻔﺮ ﻣﯽ داﻧﺪ. اﻣّ ﺎ اﯾﻦ اواﺧﺮ رﺳﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺗﻌﺪاد را اﻧﮑﺎر ﮐﺮده و آﻧﺮا ﺑﺴﯿﺎر ﮐﻤﺘﺮ ﺑﺸﻤﺎرﻧﺪ. اﮔﺮ ﭼﮫ ﺣﺘّ ﯽ اﮔﺮ اﯾﻦ ﺗﻌﺪاد 50 ﻧﻔﺮ ھﻢ ﻣﯽ ﺑﻮد ﺑﺎز ﺷﮕﻔﺘﯽ اﯾﻦ ﺣﺎدﺛﮫ ﺑ ﺟﺎی ﮫ ﺧﻮد ﺑﺎﻗﯽ ﻣﯽ ﺑﻮد. اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﮫ ﻣﻮرّ ﺧﺎن ﻗﺎﺟﺎر ﮐﮫ دﺷﻤﻦ ﺑﺎب ﺑﻮدﻧ ﺪ ﺗﻌﺪاد را ﺑﯿﺸﺘﺮ از 750 ذﮐﺮ اﻧﺪ. ﻧﺎﺳﺦ اﻟﺘﻮارﯾﺦ در ﯾﮑﺠﺎ ﺗﻌﺪاد ﮔﻠﻮﻟﮫ ھﺎی ﺷﻠﯿﮏ ﺷﺪه ﺑﮫ ﺑﺎب را ھﺰار ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ و ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه روﺿﺔ اﻟﺼﻔﺎء آﻧﺮا از ھﺰار ﻣﺘﺠﺎوز ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﺳﺒﺐ اﯾﻨﮑﮫ اﯾﻨﮭﻤﮫ ﺳﺮﺑﺎز در ﻣﯿﺪان ﺗﺒﺮﯾﺰ ﺣﻤﻊ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺮای ﻗﺘﻞ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﺨﻮﺑﯽ از ﺳﺨﻨﺎن ﺧﻮد ﺳﭙﮭﺮ آﺷﮑﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد. اوﻻً اﻣﯿﺮ ﮐﺒﯿﺮ و دﯾﮕﺮان از ﺷﻮرش ﺑﺎﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﺗﺮﺳﻨﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﺗﻌﺪاد ﺳﺮﺑﺎزان ﺣﺎﺿﺮ را ﺑﮫ ھﺰار ﻣﯽ رﺳﺎﻧﻨﺪ. دوّ م آﻧﮑﮫ اﻣﯿﺮ ﮐﺒﯿﺮ ﺗﺮﺳﺪ ﮐﮫ ﺷﺎﯾﻌﮫ ﻏﯿﺒﺖ ﺑﺎب ﻣﻄﺮح ﺷﻮد و در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﺗﻌﺪاد را ﺑﯽ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ ھﻢ ﺑﺎب ﺣﺘﻤﺎً ﮐﺸﺘﮫ ﺷﻮد و ھﻢ ﮐﺴﯽ ﻧﺘﻮاﻧﺪ در ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪﻧﺶ ﺷﮏ ﮐﻨﺪ. ﺳﻮّ ﻣﯿﻦ دﻟﯿﻞ ھﻢ اراﺋﮫ ﻧﻤﺎدﯾﻦ ﻗﺪرت دوﻟﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ در ذھﻦ ﻣﺮدم و ﺑﺎﺑﯿﺎن اﻗﺘﺪار دوﻟﺖ را ﺗﺜﺒﯿﺖ ﮐﻨﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﭼﮕﻮﻧﮫ ﺣﺎدﺛﮫ ای ﮐﮫ اﺗّ ﻔﺎق اﻓﺘﺎده و ﻣﻌﺠﺰه آﺳﺎﺳﺖ ﺑﮫ اﯾﻦ راﺣﺘﯽ ﻣﻮرد ﭼﺮا ﮐﮫ آﻧﺮا ﻧﺎ ﻣﺮﺑﻮط و ﺑﯿﮭﻮده ﻣﯽ داﻧﺴﺖ. آﺧﺮﯾﻦ ﺣﺎدﺛﮫ زﻧﺪﮔﯽ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑ ﮫ ﺷﮑﻠﯽ ﻣﺮﻣﻮز ﺗﺤﻘﻖ اﯾﻦ اﻋﺠﺎز ظﺎھﺮی ھﻢ ھﺴﺖ ﺗﺎ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ ﺑﮫ ﻣﺮدم ﻧﺸﺎن دھﺪ ﮐﮫ ﺗﻨﮭﺎ راه ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮی، ﺑﺎز ﮐﺮدن ﭼﺸﻢ دل، و ﻧﻈﺮ ﺑﺮ ﮐﻼم ﺧﻼّ ق ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﺳﺖ. اﯾﻦ آن ﻣﻌﺠﺰه اﯾﺴﺖ ﮐﮫ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﮫ و ﺟﻮد ﺧﻮاﻧﻨﺪه ﺑﺎ ﺗﻔﮑّ ﺮ در ﮐﻼم اﻟﮭﯽ دﮔﺮ ﮔﻮن ﺷﻮد و ﺑﮫ ﮐﻤﺎل روﺣﺎﻧﯽ و ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺮﺳﺪ ؛ درﺳﺖ ﻋﮑﺲ ﻣﻌﺠﺰ ۀ ظﺎھﺮی ﮐﮫ ﺣﺪاﮐﺜﺮ ﺗﻨﮭﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺮس ﻣﯽ ﺷﻮد، اﺛﺮی ﻋﺮﻓﺎﻧ ﯽ ﻧﺪارد و ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان ﺳﺤﺮ و ﯾﺎ ﺑﺮای درک ﺑﮭﺘﺮ ﺑﯽ اﻧﺼﺎﻓﯽ ﻋﻤﺪی ﻧﻮﯾﺴ ۀﺪﻨ ﻧﺎﺳﺦ اﻟﺘﻮارﯾﺦ اﺷﺎره ای ﺑﮫ ﺑﺤﺚ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ او در ﺑﺎره ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻧﯿﺰ ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ. ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﺷﺘﺒﺎه ﻋﻤﺪی ﻧﺎﺳﺦ اﻟﺘّﻮارﯾﺦ، ﻧﺴﺒﺖ دادن ﮔﻔﺘﮕﻮﺋﯽ ﺑﮫ ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪّﯾﻦ ﺷﺎه و اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ در ﺑﺎرۀ ﮐﺸﺘﻦ ﺑﺎب اﺳﺖ. ﭘﺲ از آﻧﮑﮫ اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ ﺧﻮاھﺎن ﻗﺘﻞ ﺑﺎب ﻣﯽ ﮔﺮدد ظﺎھﺮاً ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪّﯾﻦ ﺷﺎه ﭼﻨﯿﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﯽ دھﺪ: ﻣﻠﮏ اﻟﻤﻠﻮک ﻋﺠﻢ ﻓﺮﻣﻮد اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﺑﯿﺮون ﺣﺼﺎﻧﺖ ﻋﻘﻞ ﻧﯿﺴﺖ ﻟﮑﻦ ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ اﯾﻦ ﺧﻄﺎ از ﺣﺎﺟﯽ ﻣﯿﺮزا آﻗﺎﺳﯽ اﻓﺘﺎد ﮐﮫ ﺣﮑﻢ داد ﺗﺎ او را ﺑﯽ اﯾﻨﮑﮫ ﺑﺪاراﻟﺨﻼﻓﮫ در آ ورﻧﺪ و ﻣﺮدﻣﺎﻧﺶ دﯾﺪار ﮐﻨﻨﺪ از ﯾﮏ ﺳﻮی طﺮﯾﻖ طﮭﺮان ﺑﮫ ﭼﮭﺮﯾﻖ ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﻣﺤﺒﻮس ﺑﺪاﺷﺖ. ﻣﺮدم ﻋﺎﻣّﮫ ﮔﻤﺎن ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﮫ او را ﻋﻠﻤﯽ ﯾﺎ ﮐﺮﻣﯽ و ﮐﺮاﻣﺘﯽ ﺑﻮده اﺳﺖ ﭘﺲ ﻣﺮدم ﺟﺎه طﻠﺐ او را ﺑﻮﺻﻮل ﻣﻨﯽ ﺳﺒﺐ داﻧﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎﻏﻮای ﺟﮭّﺎل ﻣﯿﺎن ﺑﺴﺘﻨﺪ . اﮔﺮ ﻣﯿﺮزا ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤّﺪ ﺑﺎب را رھﺎ ﺳﺎﺧﺘﮫ ﺑﻮد ﺗﺎ ﺑﮫ داراﻟﺨﻼﻓﮫ درآﯾﺪ و ﺑ ﮫ ھﺮ ﺟﺎ ﮐﮫ ﺧﻮاھﺪ ﺳﮑﻮن ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﻣﺮدﻣﺎن او را ﻧﻈﺎره ﮐﻨﻨﺪ و طﺮﯾﻖ ﻣﺤﺎوره و ﻣﻨﺎظﺮه ﺳﭙﺮﻧﺪ ﺑﺮ ھﻤﮫ ﮐﺲ ﻣﮑﺸﻮف ای طﺒﯿﻌﯽ ﻣﻮرد اﻧﮑﺎر ﻗﺮار ﻣﯽ

ن ﮔﻠﻮﻟﮫ

ﺷﺪﻧﺪ.

ﮐﺮده ﻣﯽ ﺑﯽ

ﺷﻤﺎر ﻣﯽ

اﻋﺘﻨﺎﺋﯽ و دﻟﯿﻞ ﺗﺮاﺷﯽ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. اﯾﻦ اﻣﺮ اﺛﺒﺎت ﭘﯿﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﺳﺖ ﮐﮫ ھﻤﻮاره ﻣﺮدم و ﻣﻼّ ﯾﺎن و دوﻟﺖ از او ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﻣﻌﺠﺰه ﺑﻮدﻧﺪ و او ھﻤﻮاره از آوردن ﻣﻌﺠﺰه ظﺎھﺮی اﺣﺘﺮاز ﻣﯽ ﮐﺮد

ﮔﯿﺮد.

ﺣﺎدﺛﮫ

3

اﻓﺘﺎد اورا ھﯿﭻ ﻣﻌﺮوف ﻧﯿﺴﺖ و در ھﯿﭻ ﻋﻠﻢ او را ﺑﺮ ﻋﻠﻤﺎ ﺷﺮاﻓﺘﯽ و در ھﯿﭻ ﻋﻤﻞ او را ﮐﺮاﻣﺘﯽ ﭘﺪﯾﺪ ﻧﮕﺮدد . .. 5 اﯾﻦ ﺳﺨﻦ ﺳﭙﮭﺮ ﻣﺴﻠّﻤﺎً ﺟﻌﻠﯽ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺟﻌﻞ ھﻢ ﺗﻨﮭﺎ ﺑﺪﯾﻦ ﺟﮭﺖ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﮫ ﮐﮫ از اﺑﺘﺪای داﺳﺘﺎن ﺷﮭﺎدت ﺑﺎب، ﻋﻈﻤﺖ اﯾﻦ واﻗﻌﮫ ﺷﮕﺮف را ﭘﻨﮭﺎن ﮐﻨﺪ. اوّﻟﯿﻦ دﻟﯿﻞ ﻧﺎدرﺳﺘﯽ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﮫ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﮔﻮﯾﻨﺪه ﺗﺼﻮّر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﺎب را ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎً از طﮭﺮان ﺑﮫ ﭼﮭﺮﯾﻖ ﺑﺮده اﻧﺪ. اﻟﺒﺘّﮫ ﺳﭙﮭﺮ و ھﺪاﯾﺖ ھﺮ دو ﭘﻨﺪارﻧﺪ وﻟﯽ واﻗﻌﯿّﺖ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ﺑﺎب را از طﮭﺮان ﺑﮫ ﻣﺎﮐﻮ ﻓﺮﺳﺘﺎدﻧﺪ و ﭘﺲ از 7 ﯾﺎ 9 ﻣﺎه ﺣﺒﺲ در آﻧﺠﺎ ﺑﻮد ﮐﮫ وی را ﺑﮫ ﭼﮭﺮﯾﻖ ﺑﺮدﻧﺪ. ھﻢ اﻣﯿﺮﮐﺒﯿﺮ و ھﻢ ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪّﯾﻦ ﺷﺎه اﯾﻦ را ﻣﯽ داﻧﺴﺘﻨﺪ و ﻏﯿﺮ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﭼﻨﯿﻦ اﺷﺘﺒﺎھﯽ ﺑﮑﻨﻨﺪ. اﻣّﺎ ﮔﻮاه ﻣﮭﻤّﺘﺮ ﺑﺮ ﺟﻌﻠﯽ ﺑﻮدن اﯾﻦ ﺳﺨﻨﺎن اﯾﻨﺴﺖ ﮐﮫ در اﯾﻨﺠﺎ ظﺎھﺮاً ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪّﯾﻦ ﺷﺎه ﻣﯿﺮزا آﻗﺎﺳﯽ را ﺳﺮزﻧﺶ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ ﭼﺮا ﺑﺎب را ﻣﺤﺒﻮس ﮐﺮد ﺣﺎل آﻧﮑﮫ ﺑﺎب ﺑ ﮫ ﺣﺪّی ﺑﯽ اھﻤﯿﺖ ﺑﻮد ﮐﮫ ﺑﺎﯾﺪ او را آزاد ﻣﯽ ﮔﺬاردﻧﺪ ﺗﺎ در طﮭﺮان و در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدم ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﺎ آﻧﺎن ﺳﺨﻦ ﮔﻮﯾﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﻣﺮدم از او روی ﺗﺎﺑﻨﺪ. دﺷﻮاری اﯾﻦ ﺳﺨﻦ در اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﻣﺤﻤّﺪ ﺷﺎه ﻓﻮت ﮐﺮد و ﻣﯿﺮزا آﻗﺎﺳﯽ درﻣﺎﻧﺪه و آواره ﺷﺪ و ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪّﯾﻦ ﺷﺎه ﺑﮫ ﺣﮑﻮﻣﺖ رﺳﯿﺪ و اﻣ ﯿﺮ ﮐﺒﯿﺮ را ﺻﺪر اﻋﻈﻢ ﻧﻤﻮد ھﻨﻮز دو ﺳﺎل ﮐﺎﻣﻞ ﺑﮫ ﮐﺸﺘﻦ ﺑﺎب ﻣﺎﻧﺪه ﺑﻮد. ﯾﻌﻨﯽ آﻧﮑﮫ ﺑﺎب ﺗﻨﮭﺎ ﺣﺪود ﯾﮑﺴﺎل در آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﮫ ﺑ دﺳﺘﻮر ﻣﯿﺮزا آﻗﺎﺳﯽ در زﻧﺪان ﺑﻮد و ﭘﺲ از آن اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑ ﮫ ﻣﺪّت دوﺳﺎل ﺑ ﮫ دﺳﺘﻮر "ﻣﻠﮏ اﻟﻤﻠﻮک ﻋﺠﻢ" وی در زﻧﺪان ﺑﺴﺮ ﻣﯽ ﺑﺮد! اﮔﺮ ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪّﯾﻦ ﺷﺎه ﭼﻨﯿﻦ ﺳﺨﺘﯽ ﮔﻔﺘ ﮫ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﻨﮭﺎ طﻌﻦ و ﻟﻌﻦ ﺑﮫ ﺧﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ و اﯾﻦ ﻧﺎﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ. در واﻗﻊ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﮫ ﻧﺎﺻﺮاﻟﺪّﯾﻦ ﺷﺎه ﭘﺲ از ﻣﺠﻠﺲ وﻟﯿﻌﮭﺪ، ﺑﺎب را ﺑﮫ زﻧﺪان ﭼﮭﺮﯾﻖ ﭘﺲ ﻓﺮﺳﺘﺎد و ﺗﺎ دو ﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺗﺎ زﻣﺎن اﻋﺪام آن ﺣﻀﺮت اﯾﺸﺎن را در زﻧﺪان ﻧﮕﺎه داﺷﺖ دﻗﯿﻘﺎً ھﻤﯿﻦ واﻗﻌﯿّﺖ ﺑﻮد ﮐﮫ ﻋﻈﻤﺖ و ﺟﺬاﺑﯿﺖ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را ﺑﮫ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد دﯾﺪه ﺑﻮد و ﻣﯽ داﻧﺴﺖ ﮐﮫ آزاد ﮔﺰاردن اﯾﺸﺎن و دادن آزادی ﺳﺨﻦ ﺑﮫ او ﺑﮫ ﭼﮫ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ. اﯾﻦ دروغ از ﺧﻮدﺳﺎﺧﺘﮥ ﺳﭙﮭﺮ ﺑﺨﻮﺑﯽ ﻧﺸﺎن ﻣﯽ دھﺪ ﮐﮫ ﺳﺨﻨﺎﻧﺶ در ﺑﺎرۀ ھﻤﮫ اﯾﻦ وﻗﺎﯾﻊ از ﺟﻤﻠﮫ ﻣﺠﻠﺲ وﻟﯿﻌﮭﺪ ھﻤﮫ دروغ اﺳﺖ. ﺳﮫ ﻣﻔﮭﻮم ﻧﺎﮔﺴﺴﺘﻨﯽ ﺷﮭﺎدت در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﻣﺎ اﯾﻨﮑﮫ ﺷ ﮭﺎدت ﭼﯿﺴﺖ ﺧﻮد ﻣﺴﺌﻠﮫ ای ﺑﺴﯿﺎر ﭘﯿﭽﯿﺪه اﺳﺖ. ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﮫ در آﺛﺎر ﺑﮭﺎﺋﯽ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺷﮭﺎدت دﻟﯿﻞ ﺑﺮ ﺻﺪق ادّ ﭼﻨﺎﻧﮑﮫ در آﯾﮫ ﻗﺮاﻧﯽ ھﻢ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ ﻓﺘﻤﻨّﻮا اﻟﻤﻮت ان ﮐُ ﻨﺘﻢ ﺻﺎدﻗﯿﻦ ﯾﻌﻨﯽ اﮔﺮ ﺻﺎدق ھﺴﺘﯿﺪ ﺗﻤﻨّ ﺎی ﻣﻮت ﮐﻨﯿﺪ . 6 اﻣﺎ آﯾﺎ ھﺮ ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪﻧﯽ ﺷﮭﺎدت اﺳﺖ و دﻟﯿﻞ ﺻﺪق و ﺣﻘّ ﺎﻧ ﯿﺖ اﺳﺖ؟ ﻣﺎ در دﻧﯿﺎﺋﯽ زﻧﺪﮔﯽ ﻣﯽ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﭼﮫ ﺑﺴﺎ از اﻓﺮاد در ﺗﻘﻠﯿﺪ از ﺳﺮان ﻣﺬھﺒﯽ ﺧﻮد و ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑ ﮫ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺸﺘﺎر دﯾﮕﺮان ﺟﺎن ﺧﻮد را از دﺳﺖ ﻣﯽ دھﻨﺪ. آﯾﺎ اﯾﻦ ﻧﻮع ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪن ھﻢ ﺷﮭﺎدت اﺳﺖ و دﻟﯿﻞ ﺑﺮ ﺻﺪق ادﻋﺎﺳﺖ؟ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮫ اﯾﻦ ﭘﺮﺳﺶ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ ﺑﺮرﺳﯽ ﻣﻔﮭﻮم ﺷﮭﺎدت ﺑﺮ طﺒﻖ آﺛﺎر اﻣﺮ ﺑﺪﯾﻊ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺑﺨﺶ ﺑ ﮔﻮﻧﮫ ﮫ ای ﻓﺸﺮده ﺗﺼﻮﯾﺮی ﮐﻠّ ﯽ از اﯾﻦ ﺷﮭﺎدت ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد. آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ھﻤﻮاره ﺑﺮ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﮫ واژه ﺷﮭﺎدت در آن واﺣﺪ ﺑﮫ ﺳﮫ ﻣﻌﻨﺎ دﻻﻟﺖ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و درک ﻣﻔﮭﻮم راﺳﺘﯿﻦ ﺷﮭﺎدت ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ درک وﺣﺪت اﯾﻦ ﺳﮫ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ. ﻣﻌﻨﺎی اوّ ل ﺷﮭﺎدت ﻋﺒﺎرت از دﯾﺪن اﺳﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﺷﮭﻮد و ﻣﺸﺎھﺪه. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺳﻮره ﯾﻮﺳﻒ در ﺗﻌﺒﯿﺮ آﯾﮫ ﻗﺮان در ﺑﺎره رؤﯾﺎی ﯾﻮﺳﻒ ﮐﮫ در ﮐﻮدﮐﯽ ﺧﻮﯾﺶ دﯾﺪ ﮐﮫ ﺧﻮرﺷﯿﺪ و ﻣﺎه و ﯾﺎزده ﺳﺘﺎره ﺑﺮاو ﺳﺠﺪه ﮐﺮدﻧﺪ ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ اﯾﻦ رؤﯾﺖ و رؤﯾﺎ ﺳﺮّ ﺷﮭﺎدت اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ اﺳﺖ. ﯾﻮﺳﻒ ﻋﺒﺎرت از اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ ا ﺳﺖ و در ﺷﮭﺎدت اوﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ رؤﯾﺎ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽ دھﻨﺪ ﮐﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺣﺴﯿﻦ را ﺑﮫ ﺣﺴﯿﻦ ﻧﺸﺎن داد ﺗﺎ ﺣﺴﯿﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس آن دﯾﺪار ﺣﻘﯿﻘﺖ، ﺑﺎ ﺷﮭﺎدت ﺧﻮد ﺑﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﺣﻖ ﺷﮭﺎدت دھﺪ و ﺑﮫ اﯾﻦ ﻋﻠّ ﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺷﮭﺎدت ﺣﺴﯿﻦ در ﻧﺰد ﺣﻖ ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻗﺮار ﻣﯽ ﭘﺲ اوﻟﯿﻦ ﻣﻔﮭﻮ م ﺷﮭﺎدت راﺳﺘﯿﻦ اﯾﻨﺴﺘﮑﮫ ﻓﺮد ﺧﻮد و ﺑﮫ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﺑﺒﯿﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺤﻮر ھﻤﮫ ﺗﻌﺎﻟﯿﻢ و ﻓﻠﺴﻔﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﺳﺖ ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﯽ ﺧﻮاھﻨﺪ ﻣﺮدم را ﺑﮕﻮﻧﮫ ای ﺗﺮﺑﯿﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ آﻧﺎن ﺗﻘﻠﯿﺪ و ﺗﻌﺼّ ﺐ را ﮐﻨﺎر ﮔﺬارﻧﺪ و ﺧﻮد ﺑﮫ ﺟﺴﺘﺠﻮی ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ و ﻣﺴﺘﻘﻼً ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﻨﺪ و ﺑﮫ ﻗﻀﺎوت دﯾﮕﺮان اﻋﺘﻨﺎ ﻧﻨﻤﺎﯾﻨﺪ و ﺑﺎ ﺷﮭﺎﻣﺖ و ﺷﺠﺎﻋﺖ ﺑ ﮫ رﻏﻢ آزار ﻣﺮدم ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﺑﺠﻮﯾﻨﺪ و ﺑﭙﺬﯾﺮﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ در اﯾﻘﺎن ھﻢ ﺑﮫ ﺗﻔﺼﯿﻞ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد و در آن ﺗﺤﺮّ ی ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﺪون ﺣﺐّ و ﺑﻐ و ﺑﺎ آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮای ھﺮﮔﻮﻧﮫ ﻓﺪاﮐﺎری در راه ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﺎ روﯾﮑﺮدی اﺧﻼﻗﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ ھﻤﮕﺎ ﮫ ن ﺑ ﻋﻨﻮان ﺷﺮاﯾﻂ ﺳﻠﻮک ﻣﻌﺮﻓﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺑﺎرھﺎ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮫ روش ﺣﻀﺮت ﻋﻠﯽ ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان اوّ ﻟﯿﻦ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﮫ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺗﺄﺳﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻋﻠﯽ در ﻣﻮﻗﻌﯽ ﺑﮫ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﯾﻤﺎن آورد ﮐﮫ ھﯿﭻ ﮐﺲ دﯾﮕﺮ ﺑﮫ او اﯾﻤﺎن ﻧﺪاﺷﺖ. ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻠﯽ از ﮐﺴﯽ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻧﮑﺮد و ﻣﺘّ ﮑﯽ ﺑﮫ ﻗﻀﺎوت دﯾﮕﺮان ﻧﺒﻮد و ﺑﺮ ﺧﻼف اﻧﮑﺎر ھﻤﮕﺎن در ﻣﻮﻗﻌﯽ ﮐﮫ ھﻤﮕﺎن ﻣﻨﮑﺮ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﻮدﻧﺪ او را ﻣﺴﺘﻘﻼً ﻗﺒﻮل ﮐﺮد ﭼﺮا ﮐﮫ او ﺑﮫ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد دﯾﺪ و ﺣﻘﯿﻘﺖ را ﺷﻨﺎﺧﺖ. ھﻤﯿﻨﻄﻮر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﺄﮐﯿﺪ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﻋﻠﯽ اﯾﻤﺎن آورد اﯾﻤﺎن ﺑﮫ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺗﻨﮭﺎ ﺑﺎﻋﺚ آزار ﻣﺮدم و ﺳﺨﺮه اطﺮاﻓﯿﺎن ﺑﻮد و ﻧﮫ و ای ﺑﺮای اﻓﺘﺨﺎر و ﺷﮭﺮت و ﻣﻘﺎم و ﺛﺮوت و ﻗﺪرت . 7 ﻋﻠّ ﺖ اﯾﻨﮑﮫ ﻣﺮدم اﯾﺮان ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را اﻧﮑﺎر ﮐﺮدﻧﺪ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ﺑ ﮫ ﺟﺎی ﺗﺄﺳﯽ ﺑﮫ روش ﻋﻠﯽ از روش دﺷﻤﻨﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﭘﯿﺮوی ﮐﺮدﻧﺪ ﯾﻌﻨﯽ ﺑ ﮫ ﺟﺎی اﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮی و دﯾﺪن ﺑﮫ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﮐﮫ دﻧﺒﺎﻟﮫ رو دﯾﮕﺮان ﺧﺼﻮﺻﺎً ﺳﺮان ﻣﺬھﺒﯽ ﺧﻮد ﺷﻮﻧﺪ.

ﻣﯽ ﻣﯽ ﺳﯿﻠﮫ

ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽ

ﻋﺎﺳﺖ ھﻢ

ﮔﯿﺮد.

ﺾ

ﺣﻀﺮت

4

ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اوﻟﯿﻦ وﯾﮋﮔﯽ ﺷﮭﺎدت در اﻧﺪﯾﺸﮫ اﻣﺮ ﺑﺪﯾﻊ آﻧﺴﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺷﮭﺎدت ﺑﺎزﺗﺎﺑﯽ از دﯾﺪن و ﺷﮭﺎدت ﺑﮫ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ. از اﯾﻦ رو ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪن ھﺎﺋﯽ ﮐﮫ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻘﻠﯿﺪ و ﺳﺮ ﺳﭙﺮدﮔﯽ ﺑﮫ ﺳﺮان دﯾﻨﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ اﺳﺖ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺷﮭﺎدت ﻧﯿﺴﺖ و ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺑﺮ ﺻﺪق ا دّ ﻋﺎی آﻧﺎن دﻻﻟﺖ ﻧﻤﯽ ﮐﻨﺪ ﺑﻠﮑﮫ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﺛﺒﺎت دروغ ﺑﻮدن آن ادّ ﻋﺎﺳﺖ ﭼﺮا ﮐﮫ ﺻﺪق ﺑﺪون ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ راﺳﺘﯿﻦ و آزادﮔﯽ ﻓﮑﺮی و ﻓﻘﺪان ﺣﺐ و ﺑﻐﺾ ﻣﻌﻨﺎﺋﯽ ﻧﺪارد. ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪﻧﯽ ﮐﮫ در آن ﻓﺮد ﺧﻮد را ﺑﮫ ﺣﺪّ ﯾﮏ ﺷﯿﺊ ﺗﻘﻠﯿﻞ ﻣﯽ دھﺪ و از ﺧﻮد ﻓﮑﺮ و ﻧﻈﺮ ﻣﺴﺘﻘّ ﻠﯽ ﻧﺪارد اﺛﺒﺎت ﻣﺮگ ﺻﺪق و ﺣ ﻘﯿﻘﺖ اﺳﺖ و ﻧﮫ دﻟﯿﻞ ﺣﻘّ ﺎﻧﯿﺖ. اﻣّ ﺎ از ﻧﻈﺮ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﻔﮭﻮم ﺷﮭﺎدت دارای ﻣﻌﻨﺎی دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ و آن ﮔﻮاھﯽ دادن ﺑﺮ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﺖ. آن ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪﻧﯽ ﺷﮭﺎدت ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﮫ ﻋﻼوه ﺑﺮ دﯾﺪن ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﮫ اظﮭﺎر آن ﺣﻘﯿﻘﺖ و ﮔﻮاھﯽ ﺑﺮ آن ھﻢ ﺑﭙﺮدازد. اﻣّ ﺎ اﯾﻦ ﺷﮭﺎدت ﭼﯿﺰی ﻧﯿﺴﺖ ﺟﺰ ﺑﺎزﺗﺎب آن دﯾﺪ ن و در ﻧﺘﯿﺠﮫ اﯾﻦ ﺷﮭﺎدت در ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺷﮭﺎدت ﺑﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ راﺳﺘﯿﻦ ھﺴﺘﯽ ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ ﺣﻖ اﺳﺖ و اﯾﻦ ﺷﮭﺎدت ﺗﻮﺣﯿﺪ ھﻢ در ﻣﻔﮭﻮم راﺳﺘﯿﻦ ﺧﻮد ﮔﻮاھﯽ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ و ھﻤﮫ ﮐﺲ ﯾﮑﯽ اﺳﺖ و آن ﺟﻠﻮه اﺳﻤﺎء و ﺻﻔﺎت ﺧﺪاﺳﺖ. در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﺷﮭﺎدت دادن و ﺑﺮ ﻣﺮدم ﺷﺎھﺪ ﺷﺪن ﻋﺒﺎرت از زﻧﺪﮔﯽ ﮐﺮدن ﺑﺮ طﺒﻖ آن ﺣﻘﯿﻘﺖ و ﺗﺮوﯾﺞ آن ﻧﻮع اﻧﺪﯾﺸﮫ ای اﺳﺖ ﮐﮫ در آن ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ و ھﻤﮫ ﮐﺲ ﻣﻘﺪّ ﮔﺮدد. ﭘﺲ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان ﻣﻈﺎھﺮ ﺗﺠﻠّ ﯽ ﺧﺪا دارای ﺣﻖ ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﺎﯾﺪ در ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ و ھﻤﮫ ﮐﺲ ﺧﺪا را دﯾﺪ و ﺑﮫ آن اﺣﺘﺮام و ﻋﺸﻖ ورزﯾﺪ. از اﯾﻨﺠﺎﺳﺖ ﮐﮫ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ھﻤﮫ ﭼ ﯿﺰ را ﻣﺮﺗﺒﻂ و ﻣﺘّ ﺤﺪ ﺑﺎ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ. ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ و ھﻮﯾّ ﺖ راﺳﺘﯿﻦ ھﺮ ﭼﯿﺰ ﺗﺠﻠّ ﯽ اﺳﻤﺎء و ﺻﻔﺎت اﻟﮭﯽ اﺳﺖ. ﭘﺲ در ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮان ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ را ﺑﺎزﯾﺎﻓﺖ ﭼﺮا ﮐﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ ھﯿﭻ ﭼﯿﺰ را از ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﺧﻮد ﻣﺤﺮوم ﻧﮑﺮده و در ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ آﯾﮫ ﻋﺮﻓﺎن ﻣﺸﯿّ ﺖ ﺧﻮد را ﻗﺮار داده اﺳﺖ. ﮫ ﺑ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺳﻮره ﮐﻮﺛﺮ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ را ﻣﺎﻧﻨﺪ آ ﻗﺮ ن ﺧﻠﻖ ﮐﺮده ﺑ طﻮری ﮫ ﮐﮫ در ھﺮ ﭼﯿﺰ ﻣﯽ ﺗﻮان ھﻤﮫ ﺣﻘﺎﺋﻖ ھﺴﺘﯽ را ﺑﺎز ﯾﺎﻓﺖ. آﻧﮕﺎه ﺑﺮای ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ اﯾﻦ ﻣﻔﮭﻮم ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﮫ اﮔﺮ اﻣﺮوز ﻣﻮرﭼﮫ ای ار اده ﮐﻨﺪ ﮐﮫ ھﻤﮫ ﺣﻘﺎﺋﻖ ﺑﺎطﻨﯽ ﻗﺮ آ ن را از طﺮﯾﻖ ﺑﺮرﺳﯽ ﺳﯿﺎھﯽ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد ﮐﺸﻒ و درک ﻧﻤﺎﯾﺪ اﻟﺒﺘﮫ ﮐﮫ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﭼﺮا ﮐﮫ ﺳﺮّ رﺑّﺎﻧﯿﺖ و ﺗﺠﻠّﯽ ﺻﻤﺪاﻧﯿﺖ ھﻢ اﮐﻨﻮن در ھﻤﮫ ھﺴﺘﯽ ﺟﺮﯾﺎن و ﻧﺒﻀﺎن دارد. ﻋﯿﻦ ﺑﯿﺎن ﻣﺒﺎرک اﯾﻨﺴﺖ: "ﻓ ﺎﻋﺮف انٌ ﷲ ﻧﺰٌل اﻟﻘﺮ ن آ ﺑﻤﺜﻞ ﺧﻠﻖ ﻛﻞ ﺷﯿﺊ ﺣﺘٌﯽ ﻟﻮ ارادت ﻧﻤﻠ ﺔ ان ﺗﺼﺮٌف ﻛﻞ آﯾﺎﺗﮭﺎ وﺑﻮاطﻨﮭﺎ وﻣﻘﺎﻣﺎﺗﮭﺎ ﻓﯽ ﺣﻜﻢ ﺳﻮاد ﻋﯿﻨﮭﺎ ﻟﺘﻘﺪر ﺑﺬﻟﻚ ﻻنٌ ﺳّﺮ اﻟﺮّﺑﺎﻧﯿﺔ وﺗﺠﻠٌﯽ اﻟﺼﻤﺪاﻧﯿﺔ ﻗﺪ ﺗﻠﺠﻠﺠﺖ ﻓﯽ ﻛﻞ ﺷﯿﺊ . 8 در ھﻤﺎن اﺛﺮ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﮫ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ در درون ﺧﻮد ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﺎﻟﻢ اﺳﺖ و آﻧﮕﺎه اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ﻟﻄﯿﻒ را ﻣﺘﺬﮐّ ﺮ ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ ھﻤﮫ ﭼ ﯿﺰ را ﺑﮫ ھﯿﺌﺖ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﺧﻮد ﺧﻠﻖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﺑﻄﻮرﯾﮑﮫ اﮔﺮ از اﻋﺮاﺿﺶ ﭘﺎک ﮔﺮدد و ﺑ ﮫ ظﮭﻮر ﺗﺠﻠّ ﯽ ﺧﺪا ﺑﺮ آن ﺷﯿﺊ و در رﺗﺒﮫ آن ﺷﯿﺊ ﯾﻌﻨﯽ در ﻏﺎﯾﺖ اﻋﺘﺪال آﺷﮑﺎر ﮔﺮدد در آﻧﺼﻮرت آن ﺷﯿﺊ آﯾﮫ ﻧﻔﺲ ﺧﺪا ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﮫ ﮔﻮﯾﺎی ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﻋﯿﻦ ﺑﯿﺎن اﯾﻨﺴﺖ: ﻣﻌﻨﺎی ﺳﻮّ م واژه ﺷﮭﺎدت ھﻤﺎن ﻣﻔﮭﻮم ﻣﺘﻌﺎرف آﻧﺴﺖ ﯾﻌﻨﯽ آﻧﮑﮫ ﻓﺮد ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮای ﺷﮭﺎدت ﺑﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺣﺘّ ﯽ از ﺟﺎن ﺧﻮد ھﻢ ﺑﮕﺬرد. اﯾﻦ ﻣﻔﮭﻮم ﺷﮭﺎدت ﺑﺎ ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪن ھﺎی ﻋﺎدی ﺑﺴﯿﺎر ﺗﻔﺎوت دارد. ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪﻧﯽ ﮐﮫ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻘﻠﯿﺪ اﺳﺖ و از ﺧﯿﺎﻻت ﻧﻔﺴﺎﻧﯽ در ﻣﻮرد ﺗﻤﺘّ ﻊ ﻣﺎدّ ی و ﺟﻨﺴﯽ در دﻧﯿﺎی ﺑﻌﺪ ﺳﺮﭼﺸﻤﮫ ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﺎزﺗﺎﺑﯽ از ﺧﻮدﺧﻮاھﯽ اﺳﺖ و ﻣﻌﻤ ﻮﻻً ﻣﻌﻠﻮل ﺧﺸﻢ و ﻧﻔﺮت ﺑﮫ دﯾﮕﺮان اﺳﺖ و ﺑﮫ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪن ﻣﻌﻤﻮﻻً در ﻓﺮاﯾﻨﺪ ﮐﺸﺘﻦ دﯾﮕﺮان ﺣﺘّ ﯽ ﮐﻮدﮐﺎن ﺑﯽ ﮔﻨﺎه ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. اﻣّ ﺎ از ﻧﻈﺮ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺷﮭﺎدت، ﺗﺒﻠﻮر ﻋﺸﻖ ﺑﮫ ﺗﻤﺎﻣﯿّ ﺖ ھﺴﺘﯽ اﺳﺖ و ﺑ ﮫ ﺧﺎطﺮ اﯾﻦ ﻋﺸﻖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻓﺮد داوطﻠﺒﺎﻧﮫ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺧﻮد را ﺑﺮای دﯾﮕﺮان ﻓﺪا ﻧﻤﺎﯾﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﺎرھﺎ در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﮑﺮار ﻣﯽ ﺷﻮد. ﻣﮭﻤﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ طﺮح اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﻘﺎم ﺷﮭﺎدت را ﻣﻘﺎم ﻧﻮر ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ. ﻧﻮر ﯾﮑﯽ از اﺳﺎﻣﯽ ﺧﺪاﺳﺖ ﭼﻨﺎﻧﮑﮫ در ﻗﺮ آ ن ﺧﺪا ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻮراﻟﺴﻤﻮات و اﻻرض ﺗﻮﺻﯿﻒ ﻣﯽ ﮔﺮدد . 10 اﻣّ ﺎ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻧﻮر را ﺑﺎ ﻣﻘﺎم ﻣﻈﻠﻮﻣﯿﺖ و ﺷﺠﺎﻋﺖ و ﺳﺮّ ﻓﺪا ﯾﮑﯽ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. ﻧﻮر ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﻤﻊ و ﭼﺮاﻏﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺧﻮد را ﻣﯽ ﺳﻮزاﻧﺪ ﺑﺮای روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ دﯾﮕﺮان. ﻋﻠّ ﺖ اﯾﻦ ﺑﺎزی ﻋﺎﺷﻘﺎﻧﮫ ﺑﺮای ﺑﮭﺰﯾﺴﺘﯽ دﯾﮕﺮان اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ در ﻧﻮر ﺟﮭﺖ ﺧﻮدﺧﻮاھﯽ و اﻧﺎﻧﯿﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪه اﺳﺖ. ﭼﻮن ﻓﺮد در ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﺳﺮّ ﺗﻮﺣﯿﺪ را ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﻧﺜﺎر ﺧﻮد ﺑﺮای دﯾﮕﺮان اﻣﺮی طﺒﯿﻌﯽ ﮔﺮدد. ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪن ﺟﺴﻤﺎﻧﯽ او رﻣﺰی از اﯾﻦ ﻋﺸﻖ ﻋﻤﻮﻣﯽ، ﻓﻨﺎی در ﺣﻖ، و ﻓﻨﺎی در ﺧﻠﻖ ﺧﺪاﺳﺖ. در ﮐﺘﺎب دﻻﺋﻞ اﻟﺴﺒﻌﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ: " زﯾﺮا ﮐﮫ ﻧﻮر ﻣﻘﺎﻣﯽ اﺳﺖ ﻣﺜﻞ ﻣﺼﺒﺎح ﮐﮫ ﺧﻮد را

س و زﯾﺒﺎ ﻣﯽ

ﻓﺎنّ ﮐﻞّ ﺷﯿﺊ ﻓﻰ ﻧﻔﺴﮫ اﻧّﮫ ﻟﻌﺎﻟﻢ ا ﻻ ﮐﺒﺮ... ﻗﺪ ﺧﻠﻖ ﷲ ﮐﻞ ﺷﯿﺊ ﻋﻠﻰ ھﯿﺌﺔ ﺗﻮﺣﯿﺪه ﺑﺤﯿﺚ ﻟﻮ ﺻﻔّﻰ ﻋﻦ ﻻا ﻋﺮاض و ظﮭﺮ ﺑﻈﮭﻮر ﺗﺠﻠّﻰ ﷲ ﻟﮫ ﺑﮫ ﻓﻰ ﻏﺎﯾﺔ ا ﻻ ﻋﺘﺪال ﻟﻢ ﯾﮑﻦ اﻻّ آﯾﺔ ﻧﻔﺴﮫ اﻧّﮫ ﻻ اﻟﮫ اﻻّ ھﻮاﻟﻌﺰﯾﺰ اﻟﺮﺣﻤﻦ . 9 ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﺷﮭﺎدت راﺳﺘﯿﻦ ھﻢ ﻣﺴﺘﻠﺰم ﺑﮫ ﭼﺸﻢ ﺧﻮد دﯾﺪن اﺳﺖ و ھﻢ آﻧﮑﮫ ﭼﯿﺰی ﮐﮫ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﺪ و ﺑﺮ آن ﺷﮭﺎدت ﻣﯽ دھﺪ ﯾﮕﺎﻧﮕﯽ و زﯾﺒﺎﺋﯽ و ﺗﻘﺪّ س ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺷﺮط دوّ م ھﻢ درﺳﺖ ﻧﻘﻄﮫ ﻣﻘﺎﺑﻞ آن ﻧﻮع ﮐﺸﺘﮫ ﺷﺪﻧﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﺑﮫ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﻧﻔﺮت و ﺧﺸﻢ ﻣﯽ ورزد و ھﻮﯾّ ﺖ ﺧﻮد را در ﻣﻘﺎﺑﻞ و در ﺗﻀﺎد ﺑﺎ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﮐﻨﺪ.

ﺟﺎن ﻣﯽ

5

ﺳﻮزاﻧﺪ از ﺑﺮای اﺳﺘﻀﺎﺋﮫ دﯾﮕﺮان زﯾﺮا ﮐﮫ در ﻧﻮر ھﯿﭻ ﺟﮭﺖ اﻧﯿّﺖ ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﯽ ﻣﺎﻧﺪ." 11 ﮫ ﺑ ھﻤﯿﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ در ﮐﺘﺎب ﭘﻨﺞ ﺷﺄن در ﺑﺤﺚ در ﺑﺎره ﺧﺪا ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان ﻧﻮر ﭼﻨﯿﻦ ﻣﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪ: و ﻣﺜﻞ ﺧﻠﻖ ﻧﻮر را در اﺳﻤﺎء ﺧﻮد ﺑﻤﺜﻞ ﺧﻠﻖ ﻧﻔﻮﺳﯽ ﻗﺮار داده ﮐﮫ ھﯿﭻ ﺟﮭﺖ اﻧﯿّﺖ در آﻧﮭﺎ ﻣﺸﺎھﺪه ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد... و ﻣﺜﻞ ﻧﻔﻮس ﻧﻮرﯾﮫ را ﺑ ﮫ ﻣﺜﻞ ﻣﺼﺒﺎح ﻣﺸﺎھﺪه ﮐﮫ ﺑﻨﻔﺴﮫ ﻣﺤﺘﺮق و ﻣﺎ ﺣﻮل آن ﺑ آن ﮫ ﻣﺴﺘﻀﺌﯽ . و ھﻤﭽﻨﯿﻦ ادﻻّء ﻣﺜﺒﺘﮫ ﺑﺮ اﺛﺒﺎت در ﻣﻘﺎم ﻧﻮر ﺑﺬروه ﻋﺰّی ﻣﻨﺘﮭﯽ ﮔﺸﺘﮫ ﮐﮫ ﺟﮭﺖ اﻣﺴﺎک وﺟﻮد در آﻧﮭﺎ ﻧﻤﺎﻧﺪه و ﺑ ﮫ ﻣﺒﺪء ﻗﺪس ظﮭﻮر ﷲ ﻣﺴﺘﺮﺟﻊ ﮔﺸﺘﮫ و ﮐﯿﻨﻮﻧﯿﺎت ﺧﻮد را ﻧﻮر ﻧﻤﻮده از ﺑﺮای ھﺪاﯾﺖ ﮐﻞ ﻣﻤﮑﻨﺎت ﺗﺎ آﻧﮑﮫ ﮐﻞ ﺑ ﮫ آﻧﮭﺎ ﻣﺴﺘ ﻨﯿﺮ ﮔﺸﺘﮫ و ﺑﺬروه ﻋﺰّ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﻣﺴﺘﻌﻠﯽ ﺷﺪه . 12 از آﻧﭽﮫ ﮐﮫ ﮔﻔﺘﮫ ﺷﺪ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﺷﮭﺎدت راﺳﺘﯿﻦ در آن واﺣﺪ ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪ دﯾﺪن ﻣﺴﺘﻘﻼﻧﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ، در ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﺟﻠﻮه ﺧﺪا را ﯾﺎﻓﺘﻦ و ﺑﮫ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﻋﺸﻖ ورزﯾﺪن، و ﺳﺮاﻧﺠﺎم آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮای ﻓﺪا ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﮫ ﺑ ﺧﺎطﺮ ﻋﺸﻖ ﺑﮫ دﯾﮕﺮان اﺳﺖ. ﭼﻨﯿﻦ ﺷﮭﺎدﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ در واﻗﻊ ﺷﮭﺎدت ﺧﺪا ﺑﺮ آن ﺷﮭﯿﺪ اﺳﺖ. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺳﻮره ﺑﻘﺮه زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﻣﻔﮭﻮم ﺷﺎھﺪ و ﺷﮭﯿﺪ را ﺗﻮﺿﯿﺢ ﻣﯽ دھﺪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﮫ ﺷﮭﺎدت ﺣﻖ در ﺑﺎره ﺧﻠﻖ ھﻤﺎن ﺗﺠﻠّ ﯽ ﺣﻖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺷﯿﺊ را اﺑﺪاع ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ در ﻣﻘﺎم ﻓﺆاد ﺗﺠﻠّ ، ﯽ ﮐﻨﻨﺪه و ﺗﺠﻠّ ﯽ و آﻧﭽ ﮫ ﮐﮫ ﺑﮫ او ﺗﺠﻠّ ﺷﻮد ﺑﮫ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﯽ ﭘﯿﻮﻧﺪﻧﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﺷﮭﺎدت ﺧﻠﻖ ﺑﺮ ﺣﻖ ھﻤﺎن ظﮭﻮر ﺷﮭﺎدت ﺣﻖ ﺑﺮ ﺧﻠﻘﺶ ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﻋﯿﻦ ﺑﯿﺎن آن ﺣﻀﺮت اﯾﻨﺴﺖ: انّ اﻟﺸﺎھﺪ ﻓﯽ رﺗﺒﺔ اﻟﻌﻠّﺔ اﻟﻔﺎﻋﻠﯿّﺔ ﺑﺎﻟﻮﺟﻮد ھﻮ اﻟﺸﺎھﺪ ﻓﯽ رﺗﺒﺔ اﻟﻐﺎﺋﯿّﺔ ﺑﺎﻟﺬﮐﺮ اﻟﻤﻮﺟﻮد ﺑﻤﺎ ﺗﺠﻠّﯽ ﷲ ﻟﮫ ﺑﮫ ﻓﯽ ﻣﻘﺎﻣﮫ و رﺗﺒﺘﮫ... ﻻنّ رﺗﺒﺔ اﻟﻤﺘﺠﻠّﯽ ﻟﻢ ﯾﻈﮭﺮ اﻻّ ﺑﻤﻘﺎم اﻟﺘﺠﻠّﯽ و انّ ﮐﯿﻨﻮﻧﯿّﺔ اﻟﺘﺠﻠّﯽ ﻻ ﺗﻈﮭﺮ اﻻّ ﺑﺬاﺗﯿّﺔ اﻟﻤﺘﺠﻠّﯽ ﺑﺎﻟﻔﺘﺢ . 13 ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان ﺷﮭﺎدت ﺗﻮﺣﯿﺪ در ﺑﺨﺶ ﭘﯿﺶ از ﺷﮭﺎدت راﺳﺘﯿﻦ ﺳﺨﻦ ﮔﻔﺘﮫ ﺷﺪ. اﻣّ ﺎ اﻟﺒﺘّ ﮫ ﺷﮭﺎدت ﺧﻮد ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﺎ ﺷﮭﺎدت اﻓﺮاد دﯾﮕﺮ ﯾﮑﯽ ﻧﯿﺴﺖ. در ﺑﺤﺚ ﭘﯿﺸﯿﻦ دﯾﺪﯾﻢ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺷﮭﺎدت ﻧﻔﻮس ﻣﻘﺪّ ﺳﮫ را ظﮭﻮر و ا ﺟﻠﻮه ی از ﺷﮭﺎدت ﺣﻖ ﺑﺮ ﺧﻠﻖ ﻣﯽ ﺷﻤﺎرﻧﺪ. اﻣّ ﭼﻨﺎن ﺎ ھﻢ ھﺎ ﺑﺎر ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ ﺷﮭﺎدت ﻧﻘﻄﮫ ﻣﺸﯿّ ﺖ ﺗﻮان ﺑﺎ ﺷﮭﺎدت ﻣﺆﻣﻨﺎن ﯾﮑﯽ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺎب اوّ ل ﮐﺘﺎب ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺳﺮﺗﺎﺳﺮ ﺑﯿﺎن اﯾﻦ واﻗﻌﯿّ ﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ اﻟﮭﯽ ھﻤﺎن ﮐﻠﻤﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﺷﮭﺎدت ﺑﺮ ﺗﻮﺣﯿﺪی اﺳﺖ ﮐﮫ در آن ﺣﻖ ﺑﺮ ﺧﻮد ﺷﮭﺎدت دھﺪ. اﻣّ ﺎ ﮐﻠﻤﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﺷﮭﺎدﺗﯽ ﮐﮫ ﻣﺆﻣﻨﺎن ﺑﮫ آن ﺷﮭﺎدت ﻣﯽ دھﻨﺪ ﺻﺮﻓﺎً ﺷﺒﺤﯽ از ﺧﻮرﺷﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﮫ در آﯾﻨﮫ ﻣﺆﻣﻨﺎن ظﺎھﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺷﮭﺎدت ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ ﺧﻮرﺷﯿﺪ اﺳﺖ و ﺷﮭﺎدت ﻣﺆﻣﻨﺎن ﺷﺒﺤﯽ اﺳﺖ از آن ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﮐ ﮫ در آﯾﻨﮫ ظﺎھﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﺎ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﻣﺆﻣﻦ ﺑﮫ طﺮف ﺷﻤﺲ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺘﻮﺟّ ﮫ ﺑﺎﺷﺪ ﺷﮭﺎدت ﺗﻮﺣﯿﺪش ﺑﺎزﺗﺎﺑﯽ از ﺷﮭﺎدت ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺧﻮﯾﺶ اﺳﺖ وﻟﯽ اﮔﺮ از ﺷﻤﺲ ﺣﻘﯿﻘﺖ در ظﮭﻮر ﻧﻮﯾﻨﺶ روی ﺑﺮ ﮔﺮداﻧﺪ ﺷﮭﺎدت او ﺗﻨﮭﺎ ﻣﺠﻤﻮﻋﮫ ای از واژه ﻣﻌﻨﺎ و ﺗﮭﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد. در ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺛﻤﺮه اﯾﻦ ﻋﻠﻢ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﮫ در وﻗﺖ ظﮭﻮر ﻣﻦ ﯾﻈﮭﺮه ﷲ ﻧﮕﻮﺋﯿﺪ ﮐﮫ ﻣﺎ ﻻ اﻟﮫ اﻻّ ﷲ ﻣﯽ ﮔﻮﺋﯿﻢ و اﺻﻞ دﯾﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ. زﯾﺮا ﮐﮫ آﻧﭽﮫ ﻣﯽ ﮔﻮﺋﯿﺪ ﺷﺒﺤﯽ اﺳﺖ از ﺷﻤﺲ او ﮐﮫ در ظﮭﻮر اوﻻی او ﻣﺘﺠﻠّﯽ ﺷﺪه و او اﺳﺖ اﺣﻖّ ﺑﺎﯾﻦ ﮐﻠﻤﮫ از ﮐﯿﻨﻮﻧﯿّﺎت ﮐﻞ ﺧﻠﻖ ﺑﻨﻔﺲ ﺧﻮد زﯾﺮا ﮐﮫ اﮔﺮ ﻣﺮآت ﺑﮕﻮﯾﺪ در ﻣﻦ ﺷﻤﺲ اﺳﺖ در ﻧﺰد ﺷﻤﺲ ظﺎھﺮ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺷﺒﺢ او اﺳﺖ ﮐﮫ او ﻣﯽ . ﮔﻮﯾﺪ 14 اﮐﻨﻮن ذﮐﺮ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ﺳﻮدﻣﻨﺪ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ھﻤﺎن ﺷﮭﺎدت ﺑﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺧﻮد ﺧﺪا اﯾﻦ ﺷﮭﺎدت را در ﺑﺎره ﺧﻮد ﻣﯽ دھﺪ. ھﻢ ﻧﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ھﻢ ﺳﺎل ﺷﮭﺎدﺗﺸﺎن ﺑﯿﺎن ﮔﺮ اﺻﻞ ﺗﻮﺣﯿﺪ اﺳﺖ. ﺷﮭﺎدت ﺣﻀﺮت ﺑﺎب د ر ﺳﺎل ھﻔﺘﻢ از ظﮭﻮرﺷﺎن ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺳﺎل ھﻔﺘﻢ از ظﮭﻮر ﺧﻮد را ﺳﺎل اﺑﺪ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ﮐﮫ در ﺣﺮوف اﺑﺠﺪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ھﻔﺖ اﺳﺖ. در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ھﻤﻮاره ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺧﻮد را "ذات ﺣﺮوف ﺳﺒﻊ" ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ. در اﺑﺘﺪا ﻣﻔﮭﻮم اﯾﻦ واژه ﺑﺴﯿﺎر ﺳﺎده ﺑ ﮫ ﻧﻈﺮ ﻣﯽ آﯾﺪ زﯾﺮا ﮐﮫ ﻧﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﯾﻌﻨﯽ ﻋﻠﯽ ﻣﺤﻤّ ﺪ از ھﻔﺖ ﺣﺮف ﺗﺸﮑﯿﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ ﺧﺎطﺮ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ھﻢ از ﻣﻼّ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ ﺑﺎرﻓﺮوﺷﯽ ﻣﻠﻘﺐ ﺑﮫ ﻗﺪّوس و ھﻢ از ﻣﻼ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﯽ زﻧﺠﺎﻧﯽ ﻣﻠّ ﻘﺐ ﺑﮫ ﺣﺠّﺖ ﮫ ﺑ ﻋﻨﻮان ذات ﺣﺮوف ﺳﺒﻊ ﯾﺎد ﮐﺮده ا ﻧﺪ. اﻣﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺧﻮد را ذات ﺣﺮوف ﺳﺒﻊ ﻣﯽ ﻧﺎﻣﻨﺪ ﻣﻌﻨﺎی دﯾﮕﺮی ﻧﯿﺰ ﮐﮫ ﻣ ﻨﺤﺼﺮ ﺑﮫ اﯾﺸﺎن اﺳﺖ از اﯾﻦ واژه ﻣﻨﻈﻮر دارﻧﺪ. درک اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ظﺮﯾﻒ ﺑﺴﯿﺎر ﯿّ اھﻤّ ﺖ دارد. در اوّ ﻟﯿﻦ ﺑﺎب ﮐﺘﺎب ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ﺑ ﮔﻮﻧﮫ ﮫ ای ﻟﻄﯿﻒ ذﮐﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ اﻣّ ﺎ ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﮫ در ﻧﺴﺨﮫ ﻣﺘﺪاول ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﭼﺎپ ﺑﺎﺑﯿﺎن ازﻟﯿﮫ ﺑﺎ ﯾﮏ اﺷﺘﺒﺎه ﮐﻮﭼﮏ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺬف ﮐﻠﻤﮫ "ﻓﯿﮫ" اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﮑﻠّ ﯽ ﻧﺎﻣﻔﮭﻮم ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺑﯿﺎن، ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﮐﮫ ﮐﻠﻤﮫ راﺳﺘﯿﻦ ﺗﻮﺣﯿﺪ را ﻧﻔﺲ ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ اﻟﮭﯽ ﻣﯽ داﻧﻨﺪ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﮫ اﯾﺸﺎن ھﻤﺎن ھﻔﺖ ﺣﺮﻓﯽ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﮫ در ﮐﻠﻤﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﻗﺮار دارد. ﮐﻠﻤﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ، ﻻ اﻟﮫ اﻻّ ﷲ )ﯾﺎ ﺑﺸﮑﻞ ﺗﺎزه آن، ﻻ اﻟﮫ اﻻّ ﷲ ﺣﻘّﺎً ﺣﻘّﺎً( اﺳﺖ و ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑ ﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﮫ ﻧﻘﻄﮫ ﺑﯿﺎن ھﻤﺎن ﮐﺴﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ اورا ذات ﺣﺮوف ﺳﺒﻊ در درون ﮐﻠﻤﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﻗﺮار داده اﺳﺖ. ﺑﮫ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ذات ﺣﺮوف ﺳﺒﻊ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ اﺳﻢ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﺳﺖ ﺑﻠﮑﮫ ﻣﮭﻤﺘﺮ از آن ھﻤﺎن ﮐﻠﻤﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﯾﻌﻨﯽ اﻻّ ﷲ )ﮐﮫ از ھﻔﺖ ﺣﺮف ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد( اﺳﺖ ﮐﮫ ﮐﻠﻤﮫ اﺛﺒﺎت ﺑﻮده و ﻗ ﺴﻤﺖ اﺻﻠﯽ و ﻋﺼﺎره ﮐﻠﻤﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ اﺳﺖ. ﻋﯿﻦ ﺑﯿﺎن ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﺑﺮ طﺒﻖ ﻧﺴﺨﮫ ﺻﺤﯿﺢ ﺑ ﮫ ﺧﻂ ﺳﯿﺪ ﺣﺴﯿﻦ ﯾﺰدی اﯾﻦ اﺳﺖ: ﻓﺮﻣﺎﯾﻨ

ﻣﯽ ﻣﯽ ﻣﯽ ﺪ:

ﯽ ﻣﯽ

ﮐﮫ ده

را ﻧﻤﯽ

ھﺎی ﺑﯽ

6

و در ﺑﺎب اوّل از ﻋﺪد ﮐﻠﺸﯿﺊ اﻣﺮی ﮐﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺰّ و ﺟﻞّ ﻓﺮض ﻧﻤﻮده ﮐﻠﻤﮫ ﻻ اﻟﮫ اﻻّ ﷲ ﺣﻘّﺎً ﺣﻘّﺎً، اذ ﮐﻞّ ﺑﯿﺎن راﺟﻊ ﺑﺎﯾﻦ ﮐﻠﻤﮫ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ و ﻧﺸﺮ ﺧﻠﻖ آﺧ ﺮ از اﯾﻦ ﮐﻠﻤﮫ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ. و ﻣﻌﺮﻓﺖ اﯾﻦ ﮐﻠﻤﮫ ﻣﻨﻮط اﺳﺖ ﺑﻤﻌﺮﻓﺖ ﻧﻘﻄﮫ ﺑﯿﺎن اﻟّﺬی ﻗﺪ ﺟﻌﻠﮫ ﷲ ذات ﺣﺮوف اﻟﺴﺒﻊ ﻓﯿﮫ. ﭘﺲ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﺸﺎن ﺗﻮﺣﯿﺪ اﺳﺖ و ﺳﺎل ﺷﮭﺎدﺗﺸﺎن ھﻢ ھﻤﺎن ﺳﺎل ھﻔﺖ ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻌﺎدل اﻻّ ﷲ اﺳﺖ. اﻣﺎّ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﮫ اﯾﻨﺠﺎ ﺧﺘﻢ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در آﻏﺎز ﺳﺎل ھﻔﺘﻢ از ﺗﻘﻮ ﯾﻢ ﺑﺪﯾﻊ ﺧﻮﯾﺶ ﮐﮫ ﺷﮭﺎدﺗﺸﺎن در آن ﺳﺎل ﯾﻌﻨﯽ ﭼﻨﺪ ﻣﺎه ﺑﻌﺪ ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد ﺑﻨﺤﻮی ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ در آن ﺳﺎل ﺑﮫ ﺷﮭﺎدت ﺧﻮاھﻨﺪ رﺳﯿﺪ. ﺗﻮﺿﯿﺢ آﻧﮑﮫ ﯾﮑﯽ از آﺧﺮﯾﻦ آﺛﺎر ﻋﻤﺪه ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﮐﺘﺎب ﭘﻨﺞ ﺷﺄن اﺳﺖ. ﻋﻠّ ﺖ ﻧﺰول اﯾﻦ ﮐﺘﺎب در آﻏﺎز ھﻤﺎن اﺛﺮ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺳﺎل اوّ ل ظﮭﻮر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب روز اظﮭﺎر اﻣﺮﺷﺎن ﺑﺎ اوّ ل ﻓﺮوردﯾﻦ ﯾﻌﻨﯽ روز اوّ ل ﺳﺎل ﺑﺪﯾﻊ ﯾﮑﯽ ﻧﺒﻮد. اﻣّ ﺎ ﺑﺮای اوّ ل ﺑﺎر در ﺳﺎل 1266 ھﺠﺮی، روز اظﮭﺎر اﻣﺮ ﯾﻌﻨﯽ ﭘﻨﺠﻢ ﺟﻤﺎدی اﻻوّ ل ﺑﺎ اوّ ل ﻓﺮوردﯾﻦ ﯾﮑﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد. از اﯾﻦ روﺳﺖ ﮐﮫ در اﯾﻦ ﺳﺎل ﯾﻌﻨﯽ در ﺳﺎل ھﻔﺘﻢ از ظﮭﻮر اﯾﺸﺎن و ﺳﺎل ھﻔﺘﻢ ﯾﺎ اﺑ ﺪ از ﺗﻘﻮﯾﻢ ﺑﺪﯾﻊ ، ﻣﺤﺎﺳﺒﮫ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺳﺎل ﺑﻠﮑﮫ روز اول ﺳﺎل ﻧﯿﺰ درﺳﺖ در ﻣﯽ آﯾﺪ. ﺑ ﮫ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ اﯾﻦ واﻗﻌﮫ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﮐﺘﺎب ﭘﻨﺞ ﺷﺄن را در اوّ روزھﺎی ﻟﯿﻦ ﻣﺎه آن ﺳﺎل ﻧﺎزل ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﯾﮏ ﻧﮑﺘﮫ ظﺮﯾﻒ دﯾﮕﺮ را ﻧﯿﺰ ﻣﺘﺬﮐّ ﺷﻮﻧﺪ. دراﯾﻦ ﺳﺎل ھﻔﺘﻢ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺳﯽ و ﯾ ﺳﺎل از ﻋﻤﺮ آن ﺣﻀﺮت ﺗﻤﺎم ﻣﯽ ﺷﻮد و اﯾﺸﺎن وارد ﺳﻦ ﺳﯽ و دو ﺳﺎﻟﮕﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ. آن ﺣﻀﺮت اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺟﺸﻦ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﭼﺮا ﮐﮫ ﺳﯽ و ﯾﮏ را ﻣﻌﺎدل واژه "ﻻ" ﮔﺮﻓﺘﮫ و ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ﺳﯽ و دو ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﺷﻤﺎره ﺣﺮف اﺛﺒﺎت ﯾﻌﻨﯽ "اﻻّ" ﮔﺮدد. ﺑﮫ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ ﺳﺮّ ﺗﻮﺣﯿﺪ و ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺷﮭﺎدت در اﯾﻦ ﺳﺎ ل ﯾﻌﻨﯽ ﺳﺎل اﻻّ ﻣﺘﺤﻘﻖ ﻣﯽ . ﮔﺮدد 15 ﭘﺲ ھﻢ ﻧﺎم اﯾﺸﺎن و ھﻢ ﺳﺎل ﺷﮭﺎدﺷﺎن و ھﻢ ﺳﻦّ اﯾﺸﺎن در زﻣﺎن ﺷﮭﺎدت ھﻤﮕﯽ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﻠﻤﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ اﺳﺖ. اﺻﻮﻻً ھﻢ ﺷﮭﺎدت راﺳﺘﯿﻦ ﭼﯿﺰی ﻧﯿﺴﺖ ﺟﺰ اﺛﺒﺎت اﯾﻦ واﻗﻌﯿّ ﺖ ﮐﮫ ﺟﺰ ﺗﺠﻠّ ﯽ ﺣﻖ ھﻤﮫ ﺟﯿﺰ ھﺎﻟﮏ اﺳﺖ اﻣّ ﺎ اﯾﻦ ﺗﺠﻠّ ﯽ و وﺟﮫ ﺣﻖ ﺧﻮد ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﺳﺖ و از اﯾﻦ رو ﻓﻨﺎی اﯾﺸﺎن ﺑﺮ ﺑﻘﺎ و ﻗﯿّﻮﻣﯿﺖ اﯾﺸﺎن دﻻﻟﺖ دار د و ﺑﻘﺎی ھﺮ ﭼﯿﺰ واﺑﺴﺘﮫ ﺑﮫ اﯾﻦ ﻓ ﻨ ﺎ و ﺑﻘﺎﺳﺖ. اﯾﻦ دﯾﺎﻟﮑﺘﯿﮏ ﻓﻨﺎ و ﺑﻘﺎ در ﺷﮭﺎدت ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ ﺑﺎ ھﺮ ﻓﻨﺎء ﻓﯽ ﷲ دﯾﮕﺮی ﮐﯿﻔﺎً ﻣﺘ ﻔ ﺎوت اﺳﺖ و ﺷﺎﯾﺪ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻋﺮﻓﺎﻧﯽ ﺑﺎور ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﺑﮫ ﻧﺠﺎت ﺑﺸﺮ ﺗﻮ ﺳﻂ ﺷﮭﺎدت ﻣﺴﯿﺢ ھﻢ ﻣﻌﻄﻮف ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ. اﻣﺎّ در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﻋﯿﻦ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﺑﺎره ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءﷲ ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﻧﺪ. ﺑ ﮫ ﻓﺮﻣﻮد ۀ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﺗﻮﻗﯿﻊ ﻣﻼّ ﺑﺎﻗﺮ ﮐﮫ ﯾﮑﯽ از ﺣﺮوف ﺣﯽّ ﺑﻮد و از زﻣﺎن و ﻋﻼﺋﻢ ظﮭﻮر ﻣَ ﻦ ﯾﻈﮭﺮ ه ﷲ ﭘﺮﺳﺶ ﮐﺮده ﺑﻮد، ظﮭﻮر ﻣﻦ ﯾﻈﮭﺮه ﷲ در ھﻤﺎ ن ﮐﻠﻤﮫ اﺛﺒﺎت ﺗﻮﺣﯿﺪ ﯾﻌﻨﯽ در ﺳﺎل "اﻻّ ﷲ" ﮔﯿﺮد و ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﮫ اﻻّﷲ ﻣﯽ ﺗﻮان او را ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻧﻤﻮد. اﻟﺒﺘّ ﮫ ﻧﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎء ﷲ ﻧﯿﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺎم ﺣﻀﺮت ﺑﺎب، ذات ﺣﺮوف ﺳﺒﻊ و اﻻّ ﷲ )ﺣﺴﯿﻦ ﻋﻠﯽ( اﺳﺖ. اﻣّ ﺎ در ﺑﺎره ﺳﺎل ظﮭﻮر ﻣﻦ ﯾﻈﮭﺮه ﷲ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﮫ او اﻻّ ﷲ اﺳﺖ اﻣّ ﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﮫ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻻم. اﮔﺮ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻻم در "اﻻّ" را ﺑﮫ ﺣﺴﺎب ﺑﯿﺎورﯾﻢ در آن ﺻﻮرت اﻻّ ﷲ از ھﺸﺖ ﺣﺮف ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯽ ﺷﻮد ﮐﮫ اﺷﺎره ﺑﮫ ﺳﺎل ظﮭﻮر ﻣﻦ ﯾﻈﮭﺮه ﷲ دارد. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﮫ ﻣﻼّ ﺑﺎﻗﺮ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ ﺣﺮوف اﺛﺒﺎت را ﺑﺎ ﺗﺸﺪﯾﺪ ﻻم ﺑﺸﻤﺎر و آﻧﮕﺎه در ﺳ ﺎل ھﺸﺖ ﮐﮫ زﻣﺎن ظﮭﻮر اوﺳﺖ ﺑﮫ ﺣﻀﻮر او و ﻟﻘﺎء ﷲ ﻓﺎﺋﺰ ﺧﻮاھﯽ ﮔﺸﺖ اﮔﺮ ﻧﮫ در اوّ ل ﺳﺎل ھﺸﺖ ﻣﺴﻠﻤﺎً در ﭘﺎﯾﺎن آن ﺳﺎل. ﺑﻌﺪ اﺿﺎﻓﮫ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ اﯾﻦ ھﻤﺎن آﻏﺎز ﺳﺎل ﺗﺴﻊ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﻔﺎوت ﻣﯿﺎن ﻋﻈﯿﻢ و اﻋﻈﻢ اﺳﺖ. ﻋﯿﻦ ﺑﯿﺎن ﻣﺒﺎرک اﯾﻨﺴﺖ: ﻋﺪّد ﺣﺮوف اﻷﺛﺒﺎت ﻣﻊ ﺗﺸﺪّد اﻟﻼّم ﻟﻌﻠّﻚ ﻓﯽ ﺛﻤﺎﻧﯿﺔ ﺳﻨﺔ ﯾﻮم ظﮭﻮره ﺗﺪرك ﻟﻘﺎء ﷲّ ان ﻟﻢ ﺗﺪرك اوّﻻً ﺗﺪرك آﺧﺮه . وﻟﻜﻦ اﯾﻘﻦ ﺑﺎنّ اﻻﻣﺮ اﻋﻈﻢ ﻓﻮق ﻛﻞ ﻋﻈﯿﻢ . 16 در اﯾﻦ ﺑﯿﺎن ﯾﮏ ﻧﮑﺘﮫ ظﺮﯾﻒ دﯾﮕﺮ ھﻢ ﻣﻄﺮح ﻣﯽ ﺷﻮد و آن ﺗﺼﺮﯾﺢ ﺑﺮ ﻧﺎم ﻣﻦ ﯾﻈﮭﺮه ﷲ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺴﯿﻦ اﺳﺖ. اﮔﺮ ﮐﮫ ﻋﺪد اﺑﺠﺪی اﻻّ ﷲ را ﺑﺎ ﺗﺸﺪﯾﺪ آن ﺑ ﮫ ﺣﺴﺎب ﺑﯿﺎورﯾﻢ اﻻّ ﷲ ﻣﺴﺎوی 128 ﮔﺮدد ﮐﮫ دﻗﯿﻘﺎً ﻋﺪد ﺣﺴﯿﻦ اﺳﺖ. در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل اﻻّ ﷲ ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺎل ﻧﮭﻢ و واژه ﺑﮭﺎء ﺑﮫ ھﻢ ﭘﯿﻮﻧﺪ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ. ﻣﺮاد ﺣﻀﺮت ﺑﺎب از اﯾﻦ ﮔﻮﻧﮫ رﻣﻮز اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ﻣﺮدم ﺟﺰ ﺑﮫ ﻧﻈﺮ ﺗﻮﺣﯿﺪ راﺳﺘﯿﻦ ﺑﮫ ھﯿﭻ ﭼﯿﺰی ﻧﮕﺎه ﻧﮑﻨﻨﺪ ﯾﻌﻨﯽ در ﺣﻘﯿﻘﺖ ھﺮ ﭼﯿﺰ ظﮭﻮر و ﺟﻠﻮه ﺧﻮد آن ﺣﻀﺮت و ﻣﻦ ﯾﻈﮭﺮ ه ﺷﮭﺎدت ﺑﻌﻨﻮان ﻧﻮر دﯾﺪﯾﻢ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﻔﮭﻮم ﺷﮭﺎدت را ﺑﺎ ﻣﻔﮭﻮم ﻧﻮر ﯾﮑﯽ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. در اﯾﻨﺠﺎ ﻻزم اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﻗﺪری ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺑﺸﮑﺎﻓﯿﻢ ﭼﺮا ﮐﮫ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﺤﻮری ﻣﮑﺮراً ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﺑﺎ روح آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﯿﮕﺎﻧﮫ اﻧﺪ ﻣﻮرد ﺳﻮ ء ﺗﻌﺒﯿﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﮫ اﺳﺖ. ﺗﻮﺿﯿﺢ آﻧﮑﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻧﻮر را ﮐﮫ ﺳﻤﺒﻞ ﻣﻈﻠﻮﻣﯿﺖ و ﺷﮭﺎدت اﺳﺖ ﺑﺎ اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ و ﺷﮭﺎدت او ﻣﻌﺎدل ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ در ﺑﺴﯿﺎری از ﻧﻮﺷﺘﮫ ھﺎی اﯾﺸﺎن ﺗﮑﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﮐﺘﺎب اﻻﺳﻤﺎء در زﻣﺎﻧﯽ ﮐﮫ ﺧﺒﺮ ﺷﮭﺎدت ﻣﻼّ ﺣﺴﯿﻦ و دﯾﮕﺮ اﺻﺤﺎﺑﺶ ﺑﮫ آن ﺣﻀﺮت رﺳﯿﺪه اﺳﺖ د ر ذﯾﻞ اﺳﻢ ﺷﮭﯿﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ )ﺑﺴﻢ ﷲ اﻻﺷﮭﺪ اﻻﺷﮭﺪ( ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ ﺑﮕﻮ ﺑ ﮫ راﺳﺘﯽ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺮای ﮐﺴﺎﻧﯽ ﮐﮫ در ﺳﺒﯿﻞ ﺣﻖ ﺑﮫ ﺷﮭﺎدت رﺳﯿﺪﻧﺪ ﺣﺘﻢ ﻓﺮﻣﻮده ﮐﮫ ذﮐﺮ آﻧﺎن در دو ﺟﮭﺎن ﺑﻠﻨﺪ ﺧﻮاھﺪ ﺷﺪ و آﻧﺎن را در ﻣﻘﺎﻋﺪ ﻧﻮر ﺑﮫ ﻧﺰد ﺧﻮد وارد ﺧﻮاھﺪ ﻧﻤﻮد... ﺑﮕﻮ ﮐﮫ اﺳﻢ ﺷﮭﯿﺪ، اﮐﺒﺮ اﺳﻤﯽ اﺳﺖ در ﮐﺘﺎب ﺧﺪا ﮐﮫ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ آ ن ﺧﺪا را ﻣﯽ ﺧﻮاﻧﯿﺪ. اوّ ﻟﯿﻦ ﻧﺎﺻﺮ اﻣﺮ در دور ﺑﯿﺎن ادﻻّء اﯾﻦ اﺳﻢ ھﺴﺘﻨﺪ... ﺑﮕﻮ در دور ﻓﺮﻗﺎن ذﮐﺮ ﻧﻮر ﺑﻌﺪ از ظﻠﻤﺖ ذﮐﺮ ﺑﮭﺎء اﺳﺖ ﺑﻌﺪ از د ال

ﻣﯽ ﻣﯽ

ﮏ

ﺮ ﻣﯽ

ﻣﯽ ﻣﯽ

ﺻﻮرت ﻣﯽ

ﷲ را ﺑﺒﯿﻨﻨﺪ.

7

)ﭼﮭﺎر(. ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﮫ ﺷﻤﺎ ھﻢ اﮐﻨﻮن در ﻋﺎﻟﻢ اﺳﻼم ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﺪ ھﯿﭻ ﻣﻘﺎﻣﯽ اﮐﺒﺮ از ﻣﻘﺎم ﻧﻮر )ﺣﺴﯿﻦ( ﻧﯿﺴﺖ. اوﺳﺖ ﻧﻮر ﺧﺪا ﮐﮫ ھﻤ ﮔﺎن ﺑﮫ آن روﺷﻨﺎﺋﯽ ﻣﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ. ﻋﯿﻦ ﺑﯿﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ: ﻗﻞ ﻗﺪ ﮐ ﺘ ﺐ ﷲ ﻋﻠﯽ اﻟّﺬﯾﻦ اﺳﺘﺸﮭﺪوا ﻓﯽ ﺳﺒﯿﻞ ﷲ ان ﯾﺮﻓﻊ ذﮐﺮھﻢ ﻓﯽ اﻟﺤﯿﻮة اﻻﺧﺮة و اﻻوﻟﯽ و ﯾﺪ ﺧﻠﮭﻢ ﻓﯽ ﻣﻘﺎﻋﺪ اﻟﻨﻮر ﻣﻦ ﻋﻨﺪه...ﻗﻞ انّ ذﻟﮏ اﻻﺳﻢ اﮐﺒﺮ اﻻﺳﻤﺎء ﻓﯽ ﮐﺘﺎب ﷲ اﻧﺘﻢ ﷲ رﺑّﮑﻢ ﺑﮫ ﺗﺪﻋﻮن. اوّل ﻣﻦ ﻗﺪ ﻧﺼﺮ ﷲ ﻓﯽ اﻟﺒﯿﺎن ادﻻّء ذﻟﮏ اﻻﺳﻢ...ﻗﻞ انّ ذﮐﺮ اﻟﻨﻮر ﺑﻌﺪ اﻟﻈﻠﻤﺔ ذﮐﺮ اﻟﺒﮭﺎء ﺑﻌﺪ اﻟﺪال ﻓﯽ اﻟﻔﺮﻗﺎن ﺣﯿﺚ اﻧّﮑﻢ ﯾﻮﻣﺌﺬ ﻓﯽ دﯾﻨﮑﻢ ﻓﯽ اﻻﺳﻼم ﺗﺸﮭﺪون ﻟﻢ ﺗﮑ ﻦ اﻣﺮاً اﮐﺒﺮ ﻣﻦ ھﺬا و ھﺬا ﻧﻮر ﷲ ﮐﺬﻟﮏ ﮐﻞّ ﺑﮫ ﺗﺴﺘﻀﯿﺌﻮن. در ﺑﯿﺎن ﺑﺎﻻ ﻣﻄﺎﻟﺐ زﯾﺎدی آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ اﺣﺘﯿﺎج ﺑﮫ ﺗﻮﺿﯿﺢ دارد. ﻧﺼﺮت اﻣﺮ در اﺑﺘﺪا از طﺮﯾﻖ ﻣﻼ ﺣﺴﯿﻦ و ﻣﻨﻘﻄﻌﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ او ﺻﻮرت ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد ﮐﮫ ھﻤﮕﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ در ﻣﻈﻠﻮﻣﯿﺖ ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان ظﮭﻮر اﺳﻢ ﻧﻮر ﺑﺎ ﺷﮭﺎدت ﺧﻮد اﻣ ﺮ را ﺗﺮوﯾﺞ ﻣﯽ دھﻨﺪ و ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﮫ در وﻗﺖ ﺷﮭﺎدت، اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ ﻣﻮرد ﺑﯽ اﺣﺘﺮاﻣﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ وﻟﯽ ﺑﻌﺪاً ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ اﻓﺘﺨﺎر ﻣﺮدم ﺷﺪ، ﻣﻼّ ﺣﺴﯿﻦ و دﯾﮕﺮ ﺷﮭﺪای ﺑﯿﺎن ﻧﯿﺰ اﮔﺮ ﭼﮫ اﮐﻨﻮن ﻣﻮرد ﺑﯽ اﺣﺘﺮاﻣﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﮫ اﻧﺪ در آﯾﻨﺪه ﺳﺮﺑﻠﻨﺪ و ﻋﺰﯾﺰ دو ﺟﮭﺎن ﺧﻮاھﻨﺪ ﺷﺪ. در اﺳﻼم ذﮐﺮ ﻧﻮر ﺑﻌﺪ از ظﻠﻤﺖ، ذﮐﺮ ﺑﮭﺎء ﺑﻌﺪ از دال اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﮐﮫ در اﺳﻼم ﺑﺮ طﺒﻖ دﻋﺎی ﺳﺤﺮ ﻣﺎه رﻣﻀﺎن اوّ ﻟﯿﻦ اﺳﻢ ﺧﺪا ﺑﮭﺎء و ﭘﻨﺠﻤﯿﻦ اﺳﻢ ﺧﺪا ﻧﻮر اﺳﺖ. ﭘﺲ ﻧﻮر ھﻤﺎن ﺗﺠﻠّ ﯽ ﺑﮭﺎء در ﻣﻘﺎم ﭘﻨﺠﻢ ﯾﻌﻨﯽ ﭘﺲ از ﭼﮭﺎر ﻣﺮﺗﺒﮫ ﻗﺒﻠﯽ اﺳﺖ. ھﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﮑﺮراً در ﺗﻮﺿﯿﺢ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ در اﺳﻼم اﯾﻦ ﻧﻮر ﻋﺒﺎرت از ﺣﺴﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ در ﻣﺮﺣﻠﮫ ﭘﻨﺠﻢ ظﺎھﺮ ﻣﯽ ﺷﻮد ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺮف ﺧﺎﻣﺲ اﺳﺖ ﮐﮫ ﭘﺲ از ﻣﺤﻤّ ﺪ و ﻋﻠﯽ و ﻓﺎطﻤﮫ و ﺣﺴﻦ ﭘﻨﺠﻤﯿﻦ ھﯿﮑﻞ ﻣﻘﺪس دور اﺳﻼم اﺳﺖ. اﻣﺎ در دور ﺑﺎﺑﯽ اﯾﻦ ﭘﻨﺞ ﻣﺮﺗﺒﮫ ﻋﺒﺎرت از ﭼﮭﺎر ﺳﺎل ظﻠﻤﺖ و آﻧﮕﺎه ﺳﺎل ظﮭﻮر ﻧﻮر اﺳﺖ. ﻋﻠّ ﺖ اﯾﻨﮑﮫ ﻗﺒﻞ از ﻧ ﻮر ھﻤﮫ ﭼﮭﺎر ﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﮫ دوران ظﻠﻤﺖ ﺗﻠﻘّ ﯽ ﺷﺪه اﺳﺖ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﺎ ﭘﺎﯾﺎن ﺳﺎل ﭼﮭﺎرم ظﮭﻮر ﺧﻮد از ﺗﺼﺮﯾﺢ ﻣﻘﺎم راﺳﺘﯿﻦ ﺧﻮﯾﺶ ﺑ ﮫ ﻋﻨﻮان ھﻢ ﻗﺎﺋﻢ و ھﻢ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺟﺪﯾﺪ ﺧﻮدداری ﮐﺮدﻧﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﭼﮭﺎر ﺳﺎل اوّ ﻟﯿﮫ ظﮭﻮر اﯾﺸﺎن ﺳﺎل ھﺎی ظﻠﻤﺖ اﺳﺖ. ﺗﻨﮭﺎ ﺑﺎ آﻏﺎز ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺎ ﮫﺑ ﻣﺮﺣﻠﮫ ﻧﻮر ﻣﯽ رﺳﯿﻢ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﺮدم را آﻣﺎده ﯾﺎﻓﺘﮫ و اﮐﻨﻮن ﻣﻘﺎم راﺳﺘﯿﻦ ﺧﻮد را ﺑﮫ ھﻤﮫ اﻋﻼن ﮐﺮدﻧﺪ. اﯾﻦ ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ ﺑﺎ آﻏﺎز دوران ﭼﮭﺮﯾﻖ ﺷﺮوع ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ دﻟﯿﻞ اﺳﺖ ﮐﮫ دﻋﻮی راﺳﺘﯿﻦ اﯾﺸﺎن ﺗﻮﺳّ ﻂ اﻟﻮاﺣﯽ ﮐﮫ اﮐﻨﻮن ﻓﺮﺳﺘﺎده ﻣﯽ ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ واﻗﻌﮫ ﺑﺪﺷﺖ و ﻣﺠﻠﺲ وﻟﯿﻌﮭﺪ ﻋﻠﻨ ﯽ ﮔﺮدد. ظﮭﻮر ﻧﻮر ﺑﻌﺪ از ظﻠﻤﺖ ﯾﻌﻨﯽ اﻋﻼن ﻋﻤﻮﻣﯽ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﯾﺸﺎن در ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ از ظﮭﻮر ﻣﺒﺎرک. اﻣّ ﺎ درﺳﺖ ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ ﻋﻠّ ﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺳﺎل ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﺷﮭﺎدت و ﻣ ﻠﻮﻣﯿّ ﻈ ﮔﺮدد. ﺑ ﮫ ﺧﺎطﺮ ﺑﺎرﻗﮫ ﻧﻮر ﺑﻮد ﮐﮫ ﻣﺮدم ﻧﺎدان ﺑ ﮫ ﺗﺤﺮﯾﮏ ﺳﺮان دﯾﻨﯽ و ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺧﻮد ﺑﮫ ﮐﺸﺘﺎر ﺑﺎﺑﯿﺎن ﭘﺮداﺧﺘﻨﺪ. ﺷﮭﺎدت ﻣﻼّ ﺣﺴﯿﻦ ﺑﺸﺮوﯾﮫ ﺗﮑﺮار ﺷﮭﺎدت اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ اﺳﺖ و او ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ ﻧﻮری اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎ ﺷﮭﺎدت ﺧﻮد ﺑﮫ روﺷﻦ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﭘﺮدازد. راﺑﻄﮫ ﻧﺎ ﮔﺴﺴﺘﻨﯽ ﻧﻮر ﺑ ﮫ ﻣﻌﻨﺎی ظﮭﻮر ﺣﻘﯿﻘﺖ و ﻧﻮر ﺑ ﮫ ﻣﻌﻨﺎی ﺷﮭﺎدت و ﻣﻈﻠﻮﻣﯿّ ﺖ ﮐﮫ در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ ﺷﺎﯾﺎن ﺗﻌﻤّ ﻖ ﺑﺴﯿﺎر اﺳﺖ. ﺑﮫ اﯾﻦ دﻟﯿﻞ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺣﺪﯾﺚ ﮐﻤﯿﻞ ﮐﮫ در آن ﭘﻨﺞ ﺑﺎر ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻀﺮت ﻋﻠﯽ ﺑﺮای ﮐﻤﯿﻞ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ آن ﭘﻨﺞ ﺗﻌﺮﯾﻒ را ﺑﺎ ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ظﮭﻮر ﺧﻮد ﯾﮑﯽ ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ و ﺑﺎ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺮ ظﮭﻮر ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺧﻮد در ظﮭﻮرﺷﺎن ﮔﻮاھﯽ ﻣﯽ دھﻨﺪ. در ﺣﺪﯾﺚ ﮐﻤﯿﻞ آﺧﺮﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﮫ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑ ﮫ ﻧﻮر ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﺷﻮد ﯾﻌﻨﯽ ﻧﻮری ﮐﮫ از ﺻﺒﺢ ازل اﺷﺮاق ﻣﯽ ﮐﻨﺪ و آﺛﺎر آن ﺑﺮ ھﯿﺎﮐﻞ ﺗﻮﺣﯿﺪ آﺷﮑﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد. ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ ظﮭﻮر ﺳﺎل آﺷﮑﺎر ﺷﺪن ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﯾﻌﻨﯽ طﻠﻮع ﺻﺒﺢ ازل اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎ اﻋﻼن ﻣﻘﺎم راﺳﺘﯿﻦ ﺧﻮد و آﺷﮑﺎر ﺳﺎﺧﺘﻦ ﺗﺠﻠّ ﯽ ﺻﺮﯾﺢ ﺧﻮد ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ را ﺳﺎل ظﮭﻮر ﻧﻮر ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻼّ ﺣﺴﯿﻦ و ﺷﮭﺎدت او ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ دﯾﮕﺮ ﺣﺮوف ﺣﯽّ و ﺑﺎﺑﯿﺎن ﻧﯿﺰ از اﯾﻦ ﻧﻮر و ﺷﮭﺎدت ﺑﮭﺮه ﺧﻮد را ﺧﻮاھﻨﺪ داﺷﺖ. ﭼﻨﺎﻧﮑﮫ ﻣﯽ ﺑﯿﻨﯿﻢ ﻧﮫ ﻧﻮر و ﻧﮫ ﺻﺒﺢ ازل ھﯿﭻ ﯾﮏ ﮐﻮﭼﮑﺘﺮﯾﻦ ارﺗﺒﺎطﯽ ﺑﮫ ﻣﯿﺮزا ﯾﺤﯿﯽ ازل ﻧﺪارد. اﻣﺎ ﺑ ﮫ ﺧﺎطﺮ ﻧﺎداﻧﯽ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ﻧﻘﻄﺔ اﻟﮑﺎف و ﺑﻌﺪاً ازﻟﯿﺎن و آﻧﮕﺎه ﻣﻮرّ ﺧﺎﻧﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮاون ھﻤﮕﯽ اﯾﻦ ﻣﻔﮭﻮم ﻧﻮر و ﺻﺒﺢ ازل را ﺑﮫ ﻣﻘﺎم ﻣﯿﺮزا ﯾﺤﯿﯽ ازل ﻧﺴﺒﺖ دادﻧﺪ و از اﯾﻦ رو او ﺑﻨﺎم ﺻﺒﺢ ازل ﻣﺸﮭﻮر ﺷﺪ ﺑﺎ آﻧﮑﮫ در ھﯿﭻ اﺛﺮی از ﺣﻀﺮت ﺑﺎب وی اﯾﻦ ﮔﻮﻧﮫ ﺗﻮﺻ ﯿ ﻒ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﺑﺮ ﻋﮑﺲ ھﻤﮫ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﮫ ﺻﺒﺢ ازل ﺧﻮد ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﺳﺖ ﮐﮫ در ﺳﺎل ﭘﻨﺠ ﻢ ظﮭﻮرﺷﺎن آن ﺣﻀﺮت ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮫ طﻠﻮع اﯾﻦ ﺻﺒﺢ و اﺷﺮاق ﻣﻘﺎم راﺳﺘﯿﻦ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﮫ ﻧﺘﯿﺠﮫ اﯾﻦ ﮐﺎر ظﮭﻮر ﻣﺼﺎﺋﺐ و ﻓﺘﻦ و دﺷﻮاری ﺑﺮای ﺧﻮد آن ﺣﻀﺮت و اﺻﺤﺎﺑﺶ ﻣﯽ ﮔﺮدد و ﻣﻼّ ﺣﺴﯿﻦ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ در اﯾﻦ ﺳﺎل ﺑﮫ ﺷﮭﺎدت ﻣﯽ رﺳﺪ. ﺑﺮای درک ﺑﮭﺘﺮ اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ دو ﺑﯿﺎن از ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻧﻘﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد. ﺑﯿﺎن اول در دﻻﺋﻞ اﻟﺴﺒﻌﮫ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ در ﺳﺎل ﭼﮭﺎرم ظﮭﻮرﺷﺎن در ﻣﺎﮐﻮ ﻧﻮﺷﺘﮫ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺑﯿﺎن ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ از ظﮭﻮر ﺧﻮد و ظﮭﻮر ﻧﻮر و اﺷﺮاق ﺻﺒﺢ ازل را ﺻﺮﻓﺎً ﺑ ﮫ ﻣﻌﻨﺎی ﺑﯿﺎن ﺻﺮﯾﺢ ﻣﻘﺎم ﺧﻮد و ﺷﮭﺎدت ﭘﯿﺮوان ﺑﺮﺟﺴﺘﮫ اش در آن ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ: و ﻧﻈ ﺮ ﻧﻤﻮده در اﺟﻮﺑﮫ ﻣﺮﻓﻮﻋﯿﻦ ﻗﺒﻠﯿﻦ ﯾﻘﯿﻦ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﯽ ﺑﺮ اﯾﻨﮑﮫ ظﮭﻮر ﻣﻮﻋﻮد ﻣﻨﺘﻈﺮ ھﻤﺎن ظﮭﻮر ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺴﺌﻮل ﻋﻨﮫ اﺳﺖ ﮐﮫ در ﺣﺪﯾﺚ ﮐﻤﯿﻞ دﯾﺪه: در ﺳﻨ ﮥ اول ﮐﺸﻒ ﺳﺒﺤﺎت اﻟﺠﻼل ﻣﻦ ﻏﯿﺮ اﺷﺎرة ﺑﺒﯿﻦ و در ﺛﺎﻧﯽ ﻣﺤﻮ اﻟﻤﻮھﻮم و ﺻﺤﻮ اﻟﻤﻌﻠﻮم و در ﺛﺎﻟﺚ ھﺘﮏ اﻟﺴﺘﺮ ﻟﻐﻠﺒﺔ اﻟﺴﺮّ و در راﺑﻊ ﺟﺬب اﻻﺣﺪﯾﺔ ﻟﺼﻔﺔ اﻟﺘﻮﺣﯿﺪ ﺑﺒﯿﻦ و در ﺧﺎﻣﺲ ﻧﻮر اﺷﺮق ﻣﻦ ﺻﺒﺢ اﻻزل ﻋﻠﯽ ھﯿﺎﮐﻞ اﻟﺘﻮﺣﯿﺪ ﺑﺒﯿﻦ. و ﻧﻮر ﻣﺸﺮق از ﺻﺒﺢ ازل را ﺧﻮاھﯽ دﯾﺪ اﮔﺮ ﺧﻮد ھﺎرب ﻧﮕﺮد ی و ﻣﻀﻄﺮب ﻧﺸﻮی...ﺗﺎ اﯾﻨﮑﮫ در ﻣﺮﺗﺒﮫ

ﮫ

ﻣﯽ

ﺖ ﮐﺒﺮی ﻣﯽ

ﻋﻨﻮان

8

ﺧﺎﻣﺲ ﮐﮫ ﻣﯽ رﺳﯽ ذﮐﺮ ﻧﻮر ﻣﯽ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ آن ﺳﯿّ ﺪاﻟﺸﮭﺪاء )ع( اﺳﺖ...ﭼﻨﺎﻧﭽﮫ اﮔﺮ زﻧﺪه ھﺴﺘﯽ ﺧﻮاھﯽ دﯾﺪ اﻧﻮار اﯾﻦ ظﮭﻮر را ﮐﮫ ﺧﻮد ﺑﻨﻔﺴﮫ از اﻧﯿﺖ ﻧﻔﺲ ﺧﻮد ﻣﯽ ﮔﺬرد از ﺑﺮای اﻗﺎﻣﮫ ﺗﻮﺣﯿﺪ ﺧﺪاوﻧﺪ و اواﻣﺮ و ﻧﻮاھﯽ آن . 17 ﺑﯿﺎن دوّ م در ﭘﻨﺞ ﺷﺄن اﺳﺖ ﮐﮫ در ﺗﻮﺿﯿﺢ اﺳﻢ ﻧﻮر ﺧﺪا و ﭘﺲ از ﺳﺎل ﭘﻨﺠﻢ ﻧﻮﺷﺘﮫ ﺷﺪه اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺑﯿﺎن ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ ﻧﻮر در دور ﻓﺮﻗﺎن ذﮐﺮ ﮐﻠﻤﮫ ھﺎء )ﯾﺎ ﭘﻨﺞ ﯾﻌﻨﯽ ﺣﺴﯿﻦ و ھﻮ( اﺳﺖ ﭼﺮ ا ﮐﮫ در وﺟﻮد او ﭼﯿﺰی ﺑﺎﻗﯽ ﻧﻤﺎﻧﺪ ﮐﮫ او را از اﺛﺒﺎت ﻣﺤﺘﺠﺐ ﮐﻨﺪ... و ﺗﻮ دﯾﺪی ﮐﮫ ﭘﺲ از ﺷﮭﺎدت ﺣﺴﯿﻦ ﭼﮕﻮﻧﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ ﻧﻮر ﺧﻮد ر ا ﻋﺰّ طﻮری ﮫ ت ﺑﺨﺸﯿﺪ ﺑ ﮐﮫ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﺑﮫ او اﻓﺘﺨﺎر ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و ﭼﮫ ﺑﺴﺎ ﮐﮫ ﺳﺎﻟﯽ ﯾﮏ ﻣﻠﯿﻮن ﺑﮫ زﯾﺎرت او ﻣﯽ روﻧﺪ... و ﺑﺮاﺳﺘﯽ ﮐﮫ اﮔﺮ ﺑﺨﻮاھﯽ ﻣﻌﻨﺎی آﯾﮫ ﻗﺮان ﮐﮫ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﺧﺪا ﻧﻮر آﺳﻤﺎن ھﺎ و زﻣﯿﻦ اﺳﺖ را ﺑﻔﮭﻤﯽ ﺑﺪان ﮐﮫ اﯾﻦ ﻧﻮر ﭘﺲ از ﻣﻘﺎم ظﺎھﺮ ظﺎھﺮ )ﺧﻮد ﺣﻀﺮت ﺑﺎب( ﻣﻘﺎم اوّ ل ﻣﻦ آﻣ ﻦ )ﻣﻼ ﺣﺴﯿﻦ ﺑﺸﺮوﯾﮫ( در رﺗﺒﮫ ﺑﺎطﻦ ﺑﺎطﻦ اﺳﺖ. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺧﺪاوﻧﺪ ﭘﺮده ھﺎ را ﺑﺮ اﻧّﻤﺎ اﻟﻨﻮر ﻓﯽ اﻟﻔﺮﻗﺎن ذﮐﺮ ﮐﻠﻤﺔ اﻟﮭﺎء ﺣﯿﺚ ﻟﻢ ﯾﺒﻖ ﻟﮫ ﻣﻦ ﺷﯿﺊ ﯾﺤﺠﺒﮫ ﻋﻦ اﻻﺛﺒﺎت... و رأﯾﺖ ﺑﻌﺪ ﻣﺎ ﺷﮭﺪت ﻋﻠﯽ ﻣﺎ ﻗﻀﯽ ﻋﻠﯽ ﮐﻠﻤﺔ اﻟﺤﺎء )ﺣﺴﯿﻦ( ﮐﯿﻒ ﯾﻌﺰّ ﷲ ﻧﻮره اﻟﺬﯾﻨﮭﻢ اوﺗﻮ اﻻﺳﻼم ﮐ ﻞ ﺑﺬﮐﺮه ﯾﺘﻌﺰزون رﺑّﻤﺎ ﻓﯽ ﮐﻞ ﺣﻮل ﯾﺪﺧﻞ ﺑﯿﺖ اﻟﻨﻮر اﻟﻒ اﻟﻒ ﻧﻔﺲ... و انّ ﻣﻌﻨﯽ ﷲ ﻧﻮر اﻟﺴﻤﻮات و اﻻرض ﻟﻮ اردت ان ﺗﮑﻮﻧﻦّ ﺑﮫ ﻣﻦ اﻟﻌﺎﻟﻤﯿﻦ ﻓﯽ ﺑﺎطﻦ اﻟﺒﺎطﻦ، ﺑﻌﺪ ظﺎھﺮ اﻟﻈﺎھﺮ اﻟﺒﺎب، اوّ ل ﻣﻦ اﻣﻦ ﮐﺬﻟﮏ ﯾﮑﺸﻒ ﷲ اﻟﺤﺠﺐ . 18 ﯾﺎدداﺷﺖ ھﺎ 1 - در ﺳﻮره ﻧﺴﺎء آﯾﮫ 157 آﻣﺪه اﺳﺖ: و ﻣﺎ ﻗﺘﻠﻮه و ﻣﺎ ﺻﻠﺒﻮه وﻟﮑﻦ ﺷﺒّﮫ ﻟﮭﻢ. 2- اﯾﻨﮑﮫ ﻗﻠﺐ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﻣﻌﺮض ﺷﮭﺎدت ﺑﻮده و اﯾﻦ ﺷﮭﺎدت ﺑﻤﺮاﺗﺐ دردﻧﺎﮐﺘﺮ از ﺷﮭﺎدت ﺑﺪﻧﯽ ﺑﻮده و اﯾﻨﮑﮫ ﻋﺰﯾﺰﺗﺮﯾﻦ ﭼﯿﺰ در ﻧﺰد اﯾﺸﺎن ﻓﺪا ﮐﺮدن ﻗﻠﺒﺸﺎن اﺳﺖ )ﯾﻌﻨﯽ ﻧﺰول آﯾﺎت در ﭼﺎرﭼﻮب اﻧﮑﺎر ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن و ﻧﺎﻗﻀﺎن( از ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺻﻠﯽ اﺛﺮ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺷﺮح دﻋﺎی ﻏﯿﺒﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ در اﯾﺎم ﻣﺤﺮم ﺳﺎل 1262 ﻧﻮﺷﺘﮫ ﺷﺪه و در آن ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺷﮭﺎدت ﺑﺎطﻨﯽ ﺧﻮد در آن ﺳﺎل را ﺑﺎ ﺷﮭﺎدت ظﺎھﺮی اﻣﺎم ﺣﺴﯿﻦ در ﻣﺤﺮم ﺳﺎل 61 ھﺠﺮی ﻣﻘﺎﯾﺴﮫ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. 3- ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ 8:8 4 - ﻣﯿﺮزا ﻣﺤﻤﺪ ﺗﻘﯽ )ﺳﭙﮭﺮ( ﻧﺎﺳﺦ اﻟﺘﻮارﯾﺦ. اﻣﯿﺮ ﮐﺒﯿﺮ، 1337 ، ج.ﺳﻮم ص. 100 - 101 . 5- ھﻤﺎﻧﺠﺎ ص. 99. 6- ﺳﻮره ﺑﻘﺮه آﯾﮫ 94. 7- ﻣﺜﻼً در ﺑﺎب 18 از واﺣﺪ ﭼﮭﺎرم ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ: در آن ﺳﻨﮫ ظﮭﻮر ﮐﺘﺎب ﺷﺮح ﺳﻮره ﯾﻮﺳﻒ ﺑﮑﻞ رﺳﯿﺪ وﻟﯽ ﭼﻮن ﻧﻈﺮ ﮐﺮدﻧﺪ دﯾﺪﻧﺪ رﻓﯿﻖ ﻧﺪارﻧﺪ در ﺗﺼﺪﯾﻖ ھﻤﮫ واﻗﻒ ﺷﺪﻧﺪ و ﺣﺎل آﻧﮑﮫ ﺗﺼﻮر ﻧﻤﯽ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ ھﻤﯿﻦ ﻗﺮاﻧﯽ ﮐﮫ ﺣﺎل اﯾﻦ ھ ﻤﮫ ﻣﺼﺪق دارد ھﻔﺖ ﺳﺎل در ﺑﺤﺒﻮﺣﮫ ﻋﺮب ﺑﻮد و ﻣﺼﺪﻗﯽ ﻏﯿﺮ از اﻣﯿﺮ اﻟﻤﺆﻣﻨﯿﻦ )ع( ﺑﻈﺎھﺮ ﻧﺒﻮد وﻟﯽ آن ﻧﻔﺲ ﻧﻈﺮ ﺑﺤﺠﯿّﺖ ﺣﺠّﺖ ﻧﻤﻮده ﻣﻮﻗﻦ ﺷﺪه و ﻧﻈﺮ ﺑﺪﯾﮕﺮی ﻧﮑﺮده...اﯾﻨﺴﺘﮑﮫ ﮐﻞ ﺑﻨﻔﺴﮫ ﻣﮑﻠﻔﻨﺪ ﻧﮫ ﺑﻐﯿﺮه. 8- ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺳﻮره ﮐﻮﺛﺮ 9-

ﻣﯽ دارد:

ھﻤﺎﻧﺠﺎ

10- آ ﻗﺮ ن ﺳﻮره ﻧﻮر آﯾﮫ 35. 11- دﻻﺋﻞ اﻟﺴﺒﻌﮫ ص. 59. 12- ﭘﻨﺞ ﺷﺄن ص. 321 .

13- ﺗﻔﺴﯿﺮ ﺳﻮره ﺑﻘﺮه 14- ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﯽ 1:1 . 15- در ﭘﻨﺞ ﺷﺄن ص. 14 ﻣﯽ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ: ﺗﻠﮏ ﻟﯿﻠﺔ ﻗﺪ اﮐﻤﻠﺖ اﻻ ﻟﻒ و اﻟﻼم ﻓﯽ اﻟﺴﻨﯿﻦ ﻣﻦ ﻋﻤﺮی و ادﺧﻠﺘﻨﯽ ﻓﯽ اﻟﺒﺎء و اﻟﻼم. ﻓﻠﮏ اﻟﺤﻤﺪ ﯾﺎ اﻟﮭﯽ ﻋﻠﯽ ذﻟﮏ ﻣﺎ ﮐﻨﺖ ﻗﺒﻞ ذﻟﮏ ﻣﺬﮐﻮراً ﺑﯿﻦ ﯾﺪﯾﮏ و ﻻ ﻣﻮﺟﻮداً ﺑﯿﻦ ﻋﯿﻨﯿ

ﮏ.

16- ﺗﻮﻗﯿﻊ ﻣﻼ ﺑﺎﻗﺮ 17- دﻻﺋﻞ اﻟﺴﺒﻌﮫ ص. 58-59. 18- ﭘﻨﺞ ﺷﺄن ص. 295 .

9