کتاب ايقان - انقلابي در فرهنگ و سياست

ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ دﮐﺘﺮ ﻧﺎدر

ﺳﻌﯿﺪي

ﺗﺎﻣﺒﺎخ، ﻣﺎه ﻣﻲ 2013 ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن - اﻧﻘﻼﺑﻲ در ﻓﺮھﻨﮓ و ﺳﯿﺎﺳﺖ

ﻣﻘﺪﻣﮫ

ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن را ﺑﮫ ﻋﻨ ً اﮐﺜﺮا

ﮐﺘﺎﺑﻲ

ﻮان

در اﻟﮭﯿﺎت ﺷﻨﺎﺳﻨﺪ، ﮐﺘﺎﺑﻲ ﮐﮫ ﺑﮫ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﭘﻨﮭﺎن ﮐﺘﺎﺑﮭﺎی آﺳﻤﺎﻧﯽ در ﻣﻮرد ﻣﻔﮭﻮم ﺧﺪا، دﯾﻦ، دﻟﯿﻞ ﺣﻘﺎﻧﯿﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان، روش ﺗﺤﻘﯿﻖ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﭘﯿﺎﻣ ﺒﺮان، ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻌﺎد، رﺟﻌﺖ، ﺧﺎﺗﻤﯿﺖ و اﻣﺜﺎل اﯾﻨﮭﺎ ﭘﺮداﺧﺘﮫ اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﮫ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﮫ ﻣﺴﺎﺋﻞ ً ﻣﺴﻠﻤﺎ در ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن ﺑﮫ ﺗﻔﺼﯿﻞ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﮫ اﺳﺖ، اﻣﺎ در اﯾﻦ ﺧﻮاھﻢ ﻣﻲ ﮔﻔﺘﺎر ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن را از ﻧﻈﺮ دﯾﮕﺮي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دھﻢ، آﻧﮑﮫ ﺗﺎ ﮐﺘﺎب در – اﯾﻘﺎن ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﮐﮫ ﺑﮫ ﺑﺤﺚ در ﻣﻮرد اﻟﮭﯿﺎت و ﻓﻘﮫ اﻟﻤﻌﺮﻓﺔ ﻣﻲ ﭘﺮدازد از – دﯾﺪﮔﺎه ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﯿﺎﺳﻲ ھﻢ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. اﻟﺒﺘﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪ ﮐﮫ ﮐﺘﺎب اﯾﻦ ً اﯾﻘﺎن ﺻﺮﯾﺤﺎ ﻣﺒﺎﺣﺚ را ﺑﯿﺎن ﻧﮑﺮده اﺳﺖ، ﭼﮫ ﮐﮫ اﯾﻦ ﮐﺘﺎب در ﭘﺎﺳﺦ ﺳﺆاﻻت ﺷﺨﺼﻲ ﺷﯿﻌﮫ ﻣﺬھﺐ ﻧ ﻮﺷﺘﮫ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﻓﺮدي ﮐﮫ ﺑﮫ دﻧﯿﺎی ﺷﯿﻌﮫ ﺗﻌﻠﻖ دا ﺷﺘﮫ و در اﯾﻦ اﻧﺪﯾﺸ ﮫ ﺑﻮده ﮐﮫ آﯾﺎ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻮﻋﻮد ھﺴﺖ و آﯾﺎ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎ اﺣﺎدﯾﺚ اﺳﻼﻣﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﻣﻲ ﯾﺎ ﮐﻨﺪ ﻧﮫ . اﯾﻘﺎن در ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮫ اﯾﻦ ﺳﺆاﻻت اﺳﺖ، ﯾﮏ ﺑﺤﺚ ﺳﯿﺎﺳﻲ – اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﯿﺴﺖ. اﻣﺎ ﺑﮫ ﺑﺎور ﻣﻦ آن ﻧﻮﺳﺎزي و ﻧﻮآوري ﻓﺮھﻨﮕﻲ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ در اﯾﻦ ﮐﺘﺎب ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ، در ﻋﯿﻦ ﻣﻲ

ﺣﺎل ﯾﮏ اﺑﺪاع اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﯿﺎﺳﻲ را ھﻢ ﺑ ﮫ ھﻤﺮاه دارد. اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﮫ اﺑﻌ ﺎدي از اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﮫ ﻣﻲ ﭘﺮدازم ﺑﺎ ﺗﻮﺟﮫ ﺑﮫ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﺗﻨﮭﺎ ﯾﮏ آﻏﺎز اﺳﺖ ي ﺑﺮاي ﺷﺮوع ﻣﻮﺿﻮع و ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ، اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﮫ را ﮐﺎﻣﻞ و رﺳﺎ ادا ﮐﻨﺪ.

ﻧﺰول ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن

و ﻋﻠﺖ ﺗﺎرﯾﺦ

اوﻟﯿﻦ ﻣ ﻄﻠﺒ در ﺑﺎره ي ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺎ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﮫ از ﺗﺎرﯾﺦ دﻗﯿﻖ ﻧﺰول اﯾﻦ ﮐﺘﺎب آﮔﺎھﻲ دارﯾﻢ. ﻣﻲ داﻧﯿﻢ ﮐﮫ ﻣﺨﺎﻃﺐ ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن داﺋﻲ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ھﺴﺘﻨﺪ. اﯾﺸﺎن در ﺑﮫ ای ﻧﺎﻣﮫ دﯾﺪارﺷﺎن ﺑﺎ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ و زﻣﺎن ﻧﺰول اﯾﻘﺎن اﺷﺎره ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ ﻧﺎﻣﮫ ﺗﺎرﯾﺦ دارد و ذﮐﺮ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﻲ ﻲ ﮐﮫ

ﮐﮫ ﺗﺸﺮف ﺑﮫ ﺣﻀﻮر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﭘﯿﺪا ﮐﺮده، ﺳﺆاﻻﺗﺸﺎن را ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﻧﺪ. اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺎ ﻣﻲ ً دﻗﯿﻘﺎ داﻧﯿﻢ ﮐﮫ ﮐﺘﺎب ﻣﺴﺘﻄﺎب اﯾﻘﺎن در اواﯾﻞ ژاﻧﻮﯾﮫ 1861 ﻧﺎزل ﺷﺪه اﺳﺖ. اوﻟﯿﻦ ﮐﺴﻲ ﮐﮫ ﻣﺘﻮﺟﮫ ي اﯾﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﺷﺪ، ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ي ﭘﺮﮐﺎر، آھﻨﮓ رﺑﺎﻧﻲ ﺑﻮد. ، ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن – ﭼﻨﺎﻧﭽﮫ اﺷﺎره ﺧﻄﺎب – ﺷﺪ ﺑﮫ ﺧﺎل اﮐﺒﺮ ﻧﺎزل ﺷﺪ. ﺧﺎل اﮐﺒﺮ از ﻟﺤﺎظ ﺳﻦ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ داﯾﻲ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﻮدﻧﺪ. ﺧﺎل اﻋﻈﻢ ﺟﻮاﻧﺘﺮ از ﺧﺎل اﮐﺒﺮ ﺑﻮدﻧﺪ. اﯾﺸﺎن، ﻣﺜﻞ ھﺎي ﺣﻀﺮت ﺑﺎب، اﺣﺘﺮام و ﺗﻌﻠﻖ و ﻣﺤﺒﺖ ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ ﺑﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎ ب داﺷﺘﻨﺪ. اﻣﺎ از ﻟﺤﺎظ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺮاﺗﺐ ﺧﯿﻠﻲ ﺑﺎﻻﯾﻲ دارد و از اوﻟﯿﺎي اﻟﮭﻲ اﺳﺖ، ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻨﺪ. اﻣﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻮﻋﻮد ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﺣﻞ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد. ھﻨﮕﺎﻣﻲ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ در ﺑﻐﺪاد ﺗﺸﺮﯾﻒ داﺷﺘﻨﺪ، ﺧﺎل اﮐﺒﺮ ﺑﺮاي زﯾﺎرت ﻋﺘﺒﺎت ﺑﮫ آن اﻃﺮاف ﻣﺴﺎﻓﺮت ﻣﯽ ﮐﻨﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ اﯾﺸﺎن را دﻋﻮت اﯾﺸﺎن ﺑﮫ وﺟﻮد آﻣﺪه و اﯾﺸﺎن ھﻨﻮز از ﺷﻨﺎﺧﺖ آن ﻣﺤﺮوم ﻣﺎﻧﺪه اﻧﺪ. ﺟﻨﺎب ﺧﺎل اﻇﮭﺎر ﮐﮫ ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ دارﻧﺪ ﮐﮫ ھﻨﻮز ﺣﻞ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎء ﻓﺮﻣﺎ اﻟﻠﮫ ﻣﻲ ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﯾﻨﺪ ﮐﮫ

ي داﯾﻲ

ھﻤﮫ

ھﯿﭻ ﮔﺎه ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻮﻋﻮ دو ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺒﻮل ﻗ ، ﺟﺪﯾﺪ ی ﮐﻨﻨﺪ ﺑﻠﮑﮫ اﯾﺸﺎن را ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ اﻧﺴﺎﻧﻲ ﮐﮫ

ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ و ﺑﮫ اﯾﺸﺎن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ، ﺧﯿﻠﻲ ﺣﯿﻒ اﺳﺖ ﮐﮫ ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ اﻓﺘﺨﺎري در ﺧﺎﻧﻮاده ي

دارﻧﺪ ﻣﻲ

ﺳﺆاﻻﺗﺸﺎن را ﺑﻨﻮﯾﺴﻨﺪ، ﺗﺎ ﺑﮫ آﻧﮭﺎ ﭘﺎﺳﺦ داده ﺷﻮد. ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮫ ﺳﺆاﻻت ﺟﻨﺎب ﺧﺎل اﺳﺖ. ﺑﺮ اﺛﺮ ﺧﻮاﻧﺪن اﯾﻘﺎن ﺑﻮد ﮐﮫ ﺟﻨﺎب ﺧﺎل ﺑﮫ ﺧﻮاھﺮزاده ﮔﺮاﻧﻘﺪر ﺧﻮد اﯾﻤﺎن ﯾﺎﻓﺖ. اھﻤﯿﺖ ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن ﺳﺮآﻏ ً ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن واﻗﻌﺎ ﺎزي اﺳﺖ ﺑﺮاي ﯾﮏ ﻓﺮھﻨﮓ ﺟﺪﯾﺪ در ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﺮان، اﯾﻦ اﺛﺮ ، ي ﻋﻄﻔﻲ اﺳﺖ در ﻓﺮھﻨﮓ اﯾﺮاﻧ . ﻲ ﺑﮫ اﯾﻦ ﺟﮭﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﺠﺘﯿﮫ ﯾﮏ وﺳﻮاس ﺧ ﺎﺻﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ اﯾﻘﺎن داﺷﺘﮫ و دارﻧﺪ. آﻧﮭﺎ

ﻧﻘﻄﮫ

ﺘوﺣﺸ ﯾﮏ ﻲ از اﯾﻦ اﺛﺮ دارﻧﺪ و ﺳﻌﻲ ﮐﻨﻨﺪ ﻣﻲ ﮐﮫ ﺑﮫ ﻣﻄﺎﻟﺐ اﯾﻘﺎن ﺣﻤﻠﮫ ﮐﻨﻨﺪ. اﻟﺒﺘﮫ ﺑﮫ ﻣ ﻄﺎﻟﺐ اﯾﻘﺎن ﮐﺴﻲ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺣﻤﻠﮫ ﮐ ﻨﺪ. در ﻧﺘﯿﺠﮫ اﯾﻦ ﮔﺮوه ﺑﮫ دﺳﺘﺎوﯾﺰ زﺑﺎن و ﻧﮑﺎت دﺳﺘﻮري ﻣﺴﺘﻤﺴﮏ ﻣﻲ ﻋﻨﻮان ﻣﻲ ً ﺷﻮﻧﺪ. ﻣﺜﻼ ﮐﻨﻨﺪ ﻧﯿﺴﺖ، اﯾﻦ ﺟﻤﻊ وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﺑﮫ ﺑﺎزي ھﺎي ﮐﻼﻣﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. وارد اﯾﻦ ﺑ ﺤﺚ ﻧﻤﻲ ﺷﻮﯾﻢ اﻣﺎ ﮐﻮﺗﺎه ﺑﮫ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ اﺷﺎره ﻣﻲ ﮐﮫ ﮐﻨﻢ ً ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ اﯾﻦ ﺑﺖ ﻗﻮاﻋﺪ ﻋﺮﺑﻲ را ﮐﮫ آﺧﻮﻧﺪھﺎ ً و ﻋﻤﺪا ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻋﻠﻢ ﺣﺴﺎب ﻣﻲ ﮐﺮدﻧﺪ ، ﺷﮑﺴﺘﻨﺪ . در ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ اﯾﻦ ﻟﻐﺖ را ﺑﮫ ﺻﻮرت ﺟﻤﻊ ﺑﮫ ﮐﺎرﮔﺮﻓﺘﮫ اﻧﺪ، اﻣﺎ در ﻋﺮﺑﻲ ﺟﻤﻊ آن اﯾﻦ ﻃﻮر

آن زﻣﺎن، زﺑﺎن ﺑﺮاي آﺧﻮﻧﺪھﺎ ِ ﻓﺮھﻨﮓ ﻗﺎﺟﺎر ﺑﮫ ﺟﺎي اﯾﻦ ﮐﮫ وﺳﯿﻠﮫ اي ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮاي ﺗﻔﺎھﻢ و ﺗﻔﮭﯿﻢ و ﻋﻠﻢ، ﺑﮫ ﺻﻮرت ھﺪف درآﻣ . ﺑﻮد ﺪه ﻧﺸﺎن دادن اﯾﻦ ﮐﮫ ﺷﺨﺺ ﭼﻘﺪر ﻋﺮﺑﻲ ﻣﻲ داﻧﺪ و ﻧﻮﯾﺴﺪ، ﯾﮏ ﻋﻠﻢ ﺑﻮد. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ، ﺳﻨﺖ ھﺎ را ﺑﺸﮑﻨﻨﺪ و اﻧﻘﻼﺑﻲ ﺑﮫ وﺟﻮد ﺑﯿﺎ ورﻧﺪ. آن ﺣﻀﺮت ﺧﯿﻠﻲ دﻗﯿﻖ ﻣﺘﻮﺟﮫ ﺷ ﻧﺪﺪ ﮐﮫ ﻣﺴﺌﻠﮫ ي زﺑﺎن ﯾﮑﻲ از اﺻ ﻮل ﻋﻤﺪه ي ﻋﻘﺐ اﻓﺘﺎدﮔﻲ ﻓﺮھﻨﮕﻲ اﯾﺮ ان اﺳﺖ. ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻘﺎم ﻗﺒﻞ از ﺣﻀﺮت رب ا ﻋﻠﻲ ﻣﺘﻮﺟﮫ ي اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺷﺪه ﺑﻮد و ﯾﮏ ﺗﻐﯿﯿﺮي در زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﮫ وﺟﻮد آورد. ﺳﺒﮏ اﯾﻘﺎن ﺧﯿﻠﻲ ﺷﺒﺎھﺖ ﺑﮫ ﺳﺒﮑﻲ دارد ﮐﮫ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻘﺎم ﺑﮫ وﺟﻮد آورد. ﺑﮫ

ﻣﻲ

ھﺮﺣﺎل، ھﻢ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ و ﺑﯿﺸﺘﺮ ﺣﻀﺮت اﻋﻠﻲ ﺑﮫ ﻃﻮر ﻋﻤﺪ ﻣﺴﺌﻠﮫ ي زﺑﺎن را ﻣﻮرد ﻧﻮآوري و ﻧﻮﺳﺎزي ﻗﺮار دادﻧﺪ و آﻧﭽﮫ را ﮐﮫ ﺑﮫ ﻋﻨﻮا ن ﻋﻠﻢ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﺪ درھﻢ ﺷﮑﺴﺘﻨﺪ. اﯾﻘﺎن ﻃﺮﺣﻲ ﻧﻮ از ﻓﺮھﻨﮓ، از ﻣﺬھﺐ و از ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺑﮫ وﺟﻮد

. آورد ﻣﻲ

ﺳﺒﮏ ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن

ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ي ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن ﺑﮭﺘﺮﯾﻦ راه اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﮫ ﺧﻼﺻﮫ ھﺎي ﺧﻮد ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺗﻮﺟﮫ ﮐﻨﯿﻢ. ﻣﺸﺮوح اﯾﻦ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن را در دو ﺑﺨﺶ ﻧﺎزل ﮐﺮده ا ﻧﺪ و در اول ھﺮ ﺑﺨﺸﻲ، اﺑﺘﺪا ﺧﻼﺻﮫ ي آن ﺑﺨﺶ را ﻧﻮﺷﺘﮫ اﻧﺪ. اﯾﻦ روش را ﺑﮫ ﺳﺒﮏ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﻧﺠﺎم داده اﻧﺪ. ﭼﻨﺎﻧﭽﮫ در ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺳﺒﮏ ﺣﻀﺮت اﻧﺪ و ﺑﻌﺪ در ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺘﻌﺪد، دو، ﭘﻨﺞ ﯾﺎ ده ﺻﻔﺤﮫ، آن ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﮫ ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﻮﺿﯿﺢ داده اﻧﺪ. ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﮫ زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ اﺳﺖ، وﻟﻲ اول ھﺮ ﺑﺎﺑﻲ ﺧﻼﺻﮫ ي آن، ﭼﮑﯿﺪه ي ،آن ﺑﮫ ﻋﺮﺑﻲ ﻧﻮﺷﺘﮫ ﺷﺪه . ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ھﻢ ھﻤﯿﻦ روش را در اﯾﻘﺎن ﺑﮫ ﮐﺎر ﺑﺮده اﻧﺪ، ﺑﮫ ﮔﻮﻧﮫ اي ﮐﮫ ﺳﺒﮏ اﯾﻘﺎن ﻣ ﺎ را ﺑﮫ ﯾﺎد ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻣﻲ اﻧﺪازد و ارﺗﺒﺎﻃﺶ را ﺑﺎ ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﻧﻤﻮدار ﻣﻲ ﺳﺎزد. ﻧﻈﺮي ﮐﻮﺗﺎه ﺑﮫ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﮐﺘﺎب ﻣﺴﺘﻄﺎب اﯾﻘﺎن ﻗﺒﻞ از آن ﮐﮫ ﺧﻼﺻﮫ اي را ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ از اﯾﻘﺎن ﮐﺮده اﻧﺪ، ﻧﻘﻞ ﮐﻨﻢ، ﺑﮫ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ي ﻣﮭﻢ اﺷﺎره ﻣﻲ :ﮐﻨﻢ ﺑﺮاي آن ﮐﮫ ﺑﻔﮭﻤﯿﻢ، آﯾﺎ ادراک و ﺑﺮد اﺷﺖ ﻣﺎ از اﯾﻘﺎن درﺳﺖ اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﮫ، ﺑﺎﯾﺪ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﺑﺮداﺷﺖ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺧﻼﺻﮫ اي ﮐﮫ ﺧﻮد ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﮐﺮده اﻧﺪ، ﺑﺎب اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ در ھﺮ ﻓﺼﻠﻲ، ﺑﺨﺸﻲ ، ﯾﺎ ﺑﮫ ﻗﻮل ﺧﻮد اﯾﺸﺎن در ھﺮ ﺑﺎﺑﻲ، ﺧﻼﺻﮫ ي آن ﺑﺎب را ﺑﮫ ﺻﻮرت ﯾﮏ ﻧﯿﻢ ﺧﻂ، ﯾﮏ ﺧﻂ ﯾﺎ دو ﺧﻂ ﺑﮫ ﻋﺮﺑﻲ ﻧﻮ ﺷﺘﮫ

ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد ﯾﺎ ﺧﯿﺮ. اﮔﺮ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد، ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ و درک ﻣﺎ در ﺟﮭﺖ ﺻﺤﯿﺢ اﺳﺖ، در ﻏﯿﺮ

اﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎر دﯾﮕﺮ دﻗﯿﻖ ﺗﺮ اﯾﻦ اﺛﺮ را ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﮐﻨﯿﻢ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ در ﺧﻼﺻﮫ ي ﻓﺼﻞ اول، در اﺑﺘﺪاي اﯾﻘﺎن ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ: » اﻟﻌﺒﺎد ﻟﻦ ّ ان ﯾﺼﻠﻮا اﻟﻲ ﺷﺎﻃﻲ ﺑﺤﺮ ﺑﺎﻻﻧﻘﻄﺎع ّ اﻟﻌﺮﻓﺎن اﻻ اﻟ ﺼﺮف ﻋﻦ ﮐﻞ ﻣﻦ ﻓﻲ اﻟﺴﻤﻮات و اﻻرض. « اﯾﻦ ﺧﻼﺻﮫ ي ﻧﺼﻒ اﯾﻘﺎن اﺳﺖ. ﯾﻌﻨﻲ اﯾﻦ ﮐﮫ ﺑﻨﺪﮔﺎن ﺑﮫ ﺳﺎﺣﻞ درﯾﺎي ﻋﺮﻓﺎن ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺮﺳﻨﺪ، ﻣﮕﺮ ﺑﮫ اﻧﻘﻄﺎع ﻣﺤﺾ از ھﺮ آﻧ ﮐﮫ ﭽﮫ در ھﺎ و زﻣﯿﻦ اﺳﺖ. اﻧﻘﻄﺎع را ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﭘﯿﺶ ﻓﺮض و ﺷﺮط ﺿﺮوري و ﻻزم و ﮐﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺗﺤﻘﻖ ﻋﺮﻓﺎن ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ. اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ﯾﮏ ﺑﺤﺚ ﺷﻨﺎﺳﻲ اﺳﺖ. ﯾﻌﻨﻲ ﺑﺮاي ﭘﺎﺳﺦ ﺑﮫ اﯾﻦ ﺳﺆال ﮐﮫ راه رﺳﯿﺪن ﺑﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﺧﺪا و ﺣﻘﺎﺋﻖ روﺣﺎﻧﻲ ﭼﯿﺴﺖ، ﺑﯿﺎن ﻣﯽ دارﻧﺪ ﮐﮫ ﺗﻨﮭﺎ راه رﺳﯿﺪن ﺑ ﺳﺎﺣﻞ ﮫ ﺑﺤﺮ ﻋﺮﻓﺎن اﻧﻘﻄﺎع ﻣﺤﺾ اﺳﺖ . ﻟﻐﺖ اﻧﻘﻄﺎع در اﯾﻦ ﺟﺎ ﯾﮏ ﮐﻠﯿﺪي اﺳﺖ. در اﺑﺘﺪاي ﺑﺨﺶ دوم ﺧﻼﺻﮫ ي ﺗﻤﺎم ﺑﺤﺚ ﻲﯾھﺎ

آﺳﻤﺎن

روش

واژه

ﺧﺎﺗﻤﯿﺖ، ﻗﯿﺎﻣﺖ، رﺟﻌﺖ،

را ﮐﮫ ﻣﺮﺑﻮط ﺑ ﮫ ﻣﻌﺠﺰه، ﻟﻘﺎءاﻟﻠﮫ و ﻏﯿﺮه ﻣﻲ ﻧﺪ. ا ده آور ،ﺷﻮد

ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ:

ﻣﻲ

ﺷﻤﺲ اﻟﺤ ّ ان ﯿﻘﺔﻘ و ﻣﻈﮭﺮ ﻧﻔﺲ اﻟﻠﮫ ﻋﻠ ً ﻟﯿﮑﻮﻧﻦ ﺳﻠﻄﺎﻧﺎ ﻲ ﻣﻦ ﻓﻲ اﻟﺴﻤﻮات ﻣﻦ اھﻞ ٌ و اﻻرض و ان ﻟﻦ ﯾﻄﯿﻌﮫ اﺣﺪ

اﻻرض.

ﯾﻌﻨﻲ ﺑﮫ راﺳﺘﻲ ﮐﮫ ﺷﻤﺲ ﺣﻘﯿﻘﺖ و ﻣﻈﮭﺮ ﻧﻔﺲ ﺧﺪا – ﯾﻌﻨﻲ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ – ﺳﻠﻄﻨﺖ دارد، ﺎﻧﻲ ﮐﮫ در آﺳﻤﺎن ھﺎ و زﻣﯿﻦ ھﺴﺘﻨﺪ ، اﮔﺮﭼﮫ ﺣﺘﻲ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ھﻢ از او اﻃﺎﻋﺖ ﻧﮑﻨﺪ. ﯾﻌﻨﻲ ﭘﯿﺎﻣﺮ اﻟﮭﻲ در ﭼﯿﺮﮔﻲ و ﺳﻠﻄﻨﺖ و ﻏﻠﺒﮫ و ﺳﯿﻄﺮه ﺑﮫ ي دارد، ﺳﻠﻄﺎن اﺳﺖ ﮐﺴ ي ﺑﺮ ھﻤﮫ

ﭼﯿﺮﮔﯽ

ھﻤﮕﺎن ﻣﻄﻠﻖ اﺳﺖ . او ﻏﺎﻟﺐ اﺳﺖ، ﺳﻠﻄﺎن اﺳﺖ، ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ھﻢ از او اﻃﺎﻋﺖ ﻧﮑﻨﺪ. ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﺷﻤﺲ ﺣﻘﯿﻘﺖ، ﺧﻮرﺷﯿﺪ ﺣﻘﯿﻘﺖ و ﻣﻈﮭﺮ ﻧﻔﺲ اﻟﮭﻲ. ﺣﺎل ﺑﻌﺪ از ﮐﻤﯽ ﺗﻮﺿﯿﺢ درﺑﺎره ي اﯾﻦ دو ﺧﻼﺻﮫ، از ﻃﺮﯾﻖ ھﻤﯿﻦ دو ﻣﻄﻠﺐ، ﺑﮫ ﺑﺤﺚ ﺳﯿﺎﺳﻲ، ﻓﻠﺴﻔﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن ﻣﻔﮭﻮم اﻧﻘﻄﺎع اوﻟﯿﻦ ﻣﻄﻠﺐ ، در ﻣﻮرد ﺧﻼﺻﮫ ي ﻓﺼﻞ اول اﺳﺖ. در ﻓﺼﻞ اول ﻓﮭﻤﯿﺪﯾﻢ ﮐﮫ راه رﺳﯿﺪن ﺑﮫ اﻧﻘﻄﺎع » ، ﺣﻘﯿﻘﺖ « اﺳﺖ، اﻧﻘﻄﺎع ﺻﺮف. ﻣﻦ وﻗﺘﻲ آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ را ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﻣﻲ ﮐﺮدم، ﻣﺘﻮﺟﮫ ﺷﺪم ﮐﮫ ﻟﻐﺖ اﻧﻘﻄﺎع ﭼﮫ ﻣﻔﮭﻮم وﺳﯿﻌﻲ در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ دارد و ﭼﻘﺪر ﺗﮑﺮار ﺷﺪه اﺳﺖ و ﭼﻘﺪر اﯾﻦ ﻣﻔﮭﻮم از دﯾﺪﮔﺎه ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﻣﮭﻢ اﺳﺖ و در آﺛﺎرﺷﺎن ﺑﺮای ﻣﻨﻘﻄﻌﺎن ﭼﮫ ي رﺗﺒﮫ ﺑﻠﻨﺪ روﺣﺎﻧﻲ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻦ ﻓﮑﺮ ً . ﻗﺒﻼ ﮐﺮدم ﮐﮫ اﻧﻘﻄﺎع ﻣﻔﮭﻮﻣﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺷﺨﺺ ﺗﻌﻠﻘﻲ ﺑﮫ اﻣﻮر ﻣﺎدي ﻧﺪاﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ . ﭼﻨﯿﻦ اﺳﺘﻨﺒﺎط ﻣﻲ ﮐﮫ ﺷﺪ اﻧﺴﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ دﻧﺒﺎل ﺛﺮوت ﺧﻮﺑﻲ ھﻢ ھﺴﺖ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺷﺪه ِ ﺑﺮود، اﯾﻦ ﮐﺎر اﺳﺖ، اﻣﺎ ﺑﮫ ﺷﺮط اﯾﻦ ﮐﮫ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺑﮫ ﻣﺎل و ﻣﺎدﯾﺎت ﻧﺪاﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ. اﻧﻘﻄﺎع اﻟﺒﺘﮫ ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﻲ از ﻣﻌﺎﻧﯽ ﺑﻨﯿﺎدی اﯾﻦ واژه در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ا ﺳﺖ و ﺧﯿﻠﻲ ھﻢ اھﻤﯿﺖ دارد، اﻣﺎ ﻣﻌ ﻨﻲ اﻧﻘﻄﺎع ﺧﯿﻠﻲ ﭘﯿﭽﯿﺪه ﺗﺮ از آن ا ﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺎ ﺗﺼﻮر ﻣﻲ ﮐﻨﯿﻢ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺑﺮای اﻧﻘﻄﺎع ﭘﺮدازﯾﻢ. در ﻣﻮرد ﺧﻼﺻﮫ ي ﻓﺼﻞ اول

ﻣﯽ

ﺗﻮﺿﯿﺢ

ﻣﻲ

ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﮫ ﻣﻌﻨﺎ ﻗﺎﺋﻞ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ و اﻟﺒﺘﮫ اﯾﻦ ﺳﮫ ﻣﻌﻨﺎ ﺑﺎ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ارﺗﺒﺎط دارﻧﺪ ﮐﮫ ﺑﺤﺚ آن ﮐﺎر اﯾﻦ ﮔﻔﺘﺎر ﮐﻮﺗﺎه ﻧﯿﺴﺖ . ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﻌﻨﺎﺋﯽ ﮐﮫ ھﻢ اﮐﻨﻮن ذﮐﺮ ﺷﺪ ا ﯾﺸﺎن دوﻣﻌﻨﺎی دﯾﮕﺮ را ﻧﻮﯾﻦ اﺳﺖ ﻣﻮرد ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻗﺮار ﻣﯽ ً ھﻢ ﮐﮫ ﮐﺎﻣﻼ دھﻨﺪ. اول آﻧﮑﮫ اﻧﻘ اﯾﺸﺎن ﻄﺎع را ﺑﮫ اﯾﻦ

ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻲ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﮐﮫ ﻣﺎ از ﻧﻈﺮ ﻣﺎﻟﻲ واﺑﺴﺘﮫ ﺑﮫ ھﯿﭻ ﮐﺲ دﯾﮕﺮ ﻧﺸﻮﯾﻢ، دﺳﺘﻤﺎن را ﺟﻠﻮي دﯾﮕﺮي دراز ﻧﮑﻨﯿﻢ، ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺷﻮﯾﻢ از ﻣﺎ ﺳﻮي اﻟﻠﮫ ، از آﻧﭽﮫ ﮐﮫ ﻏﯿﺮ از ﺧﺪاﺳﺖ. ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﻲ ، ھﻤﮫ ﮐﺲ ﺑﺎﯾ ﺪ ﮐﺎر ﮐﻨﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﻣﮭﺎرت ھﺎﯾﻲ ﺑﮫ زﻧﺪﮔﻲ ً دﺳﺖ آورد ﮐﮫ در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﺑﺘﻮاﻧﺪ ﻣﺴﺘﻘﻼ ﺧﻮدش را اداره ﮐﻨﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﻣ ﺤ ﺘﺎج ﮐﺲ دﯾﮕﺮي ﻧﺸﻮد، ﺧﻮدش را ﭘﯿﺶ ﮐﺲ دﯾﮕﺮ ذﻟﯿﻞ ﻧﮑﻨﺪ، ﮔﺪاﯾﻲ ﻧﮑﻨﺪ و واﺑﺴﺘﮫ ﺑﮫ اﺣﺴﺎن دﯾﮕﺮان ﻧﺸﻮد . اﯾﻦ ﮐﮫ اﻧﺴﺎن ذﻟﯿﻞ ﻧﺸﻮد و ﭘﯿﺶ ﮐﺲ دﯾﮕﺮي ﺑﮫ ﺧﻮاري ﻧﯿﺎﻓﺘﺪ، ﺑﺮاي ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﻲﺧﯿﻠ ﻣﮭﻢ اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ، ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﻨﻲ ﻣﻌ اﻧﻘﻄﺎع را ﻋﮑﺲ ﻣﻌﻨﻲ ﺳﻨﺘﻲ اش ﮐﮫ در ﮔﺎھﯽ ﺗﺎرﯾﺦ اﺳﻼم آﻣﺪه اﺳﺖ و آن ﮔﻮﻧﮫ ﮐﮫ در ﺑﺴﯿﺎری ﻣﻮاﻗﻊ ﻓﺎ ﺘﺼﻮﻣ ن آن را ﻣﻲ ﻓﮭﻤ ﯿﺪﻧﺪ، ﯾﻌﻨﻲ ﺗﻮﮐﻞ و ﺑﺮﯾﺪن از دﻧﯿﺎ ، در ﻧﻈ ﺮ اﻧﺪ. ﮫ ﮔﺮﻓﺘ اﮐﻨﻮن اﻧﻘﻄﺎع ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻣﻔﮭﻮم ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﮫ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺴﺎن ﮐﺎر ﮐﻨﺪ، ﺗﺤﺼﯿﻞ ً ﺣﺘﻤﺎ

ﮐﻨﺪ، ﻣﮭﺎرت ھﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮد، ﺑﮫ ﺻﻮرﺗﻲ ﮐﮫ از ﻧﻈﺮ اﻗﺘﺼﺎدي ﺧﻮدﮐﻔﺎ ﺑﺎﺷﺪ و دﺳﺖ ﺟﻠﻮي دﯾﮕﺮان دراز ﻧﮑﻨﺪ. اﯾﻦ ﯾﮑﻲ از ﻣﻌﺎﻧﻲ اﺻﻠﻲ اﻧﻘﻄﺎع اﺳﺖ. ﺳﻮم ي ﺎﻣﻌﻨ اﻧﻘﻄﺎع در آﺛﺎر ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﮐﮫ ﺑﮫ ﻧﻈﺮ ﻣﻦ ﻣﻌﻨﻲ اﺻﻠﻲ اﯾﻦ واژه اﺳﺖ ﺷﺒﺎھﺖ دارد. آﻧﭽﮫ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت در آﺛﺎرﺷﺎن ﺑﮫ ﻋﻨﻮان اﻧﻘﻄﺎع ﺗﺄﮐﯿﺪ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ اﻧﺴﺎن در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ذھﻨﺶ را ﻣﻘﻠﺪ و واﺑﺴﺘﮫ ﺑﮫ ﮐﺲ دﯾﮕﺮي ﻧﮑﻨﺪ و در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ھﺮ ﺣﻘﯿﻘﺖ از ھﺮ اﻧﺴﺎن دﯾﮕﺮ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺷﻮد. ﺑﺎ دﻗﺖ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻲ ﻓﮭﻤﯿﻢ ﮐﮫ اﯾﻦ ﻣﻔﮭﻮم اﻧﻘﻄﺎع ﯾﻌﻨﻲ ﻧﻔﻲ واﺑﺴﺘﮕ ﯽ ﺑﮫ ﺗﻌﺼﺒﺎت ﻓﺮھﻨﮕﯽ، ﺑﺎورھﺎی ﺷﺎﯾﻊ در ﺟﺎﻣﻌﮫ، اﻣﺘﻨﺎع از اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن، و ﺳﺮﺳﭙﺮدﮔﯽ ﺑﮫ آﺧﻮﻧﺪ، ﺶ، ﮐﺸﯿ و ھﺮ ﻧﻮع ﭘﯿﺸﻮای ﻣﺬھﺒﯽ و ﻓﺮھﻨﮕﯽ . و اﯾﻦ اﺻﻞ ﭼﯿﺰی ﻧﯿﺴﺖ ﻣﮕﺮ اﺻﻞ دﻣﻮﮐﺮاﺳﻲ ﻣﻌﻨﺎی ﺑﺎﻻ

، ﺑﮫ

ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ

ﮐﻨﻨﺪ، ﻣﻲ

روﺣﺎﻧﻲ و دﻣﻮﮐﺮاﺳﻲ ﻣﻌﺮﻓﺘﻲ ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﮐﮫ ھﻤﮫ آدﻣﮭﺎ ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﻨﺪ و ﺑﺎﯾﺪ ﮐﮫ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﻨﺪ و اﯾﻨﮑﮫ ﺧﺪ اوﻧﺪ ھﻤﮫ آدﯾﻤﺎن را ﻣﺴﺌﻮل و ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪ و ﺧﺮدﻣﻨﺪ آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ . ﻗﺴﻤﺖ اول اﯾﻘﺎن در ﺑﺎره اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ، ﯾﻌﻨﻲ ﻧﯿﻤﮫ ﺑﺤﺚ دﻣﻮﮐﺮاﺳﻲ ً ي اول اﯾﻘﺎن ﺗﻤﺎﻣﺎ اﺳﺖ و ﺻﺤﺒﺖ ﻣﺎ ھﻢ در ھﻤﯿﻦ ﻣﻮرد اﺳﺖ. در واﻗﻊ در اﯾﻦ ﺟﺎ دﻣﻮﮐﺮاﺳﻲ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻄﺮح ﺑﺤﺚ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ ازﺟﻤﻠﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﺘﺎب اﻟﮭﻲ، ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﻟﮭﻲ و ﺣﻘﺎﯾﻖ روﺣﺎﻧﻲ اﺣﺘﯿﺎج ﺑﮫ ﮐﺲ دﯾﮕﺮ ﻧﺪارﯾﻢ. ﻣﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ذھﻦ ﺧﻮدﻣﺎن را از ً ﺧﻮد دور ﮐﻨﯿﻢ و ﻣﻘﻠﺪ و واﺑﺴﺘﮫ ﺷﻮﯾﻢ. ﻣﺜﻼ ﺷﻨﻮﯾﻢ ﮐﮫ ﯾﮏ ﮐﺘﺎب ﺟﺪﯾﺪ، ﯾﮏ ﻇﮭﻮر ﺑﺮاي ﺻﺤﺖ آن ً ﺟﺪﯾﺪي آﻣﺪه اﺳﺖ، ﻓﻮرا ﻧﺰد « آﻗﺎ» ﻧﺮوﯾﻢ ﮐﮫ از او درﺳﺘﻲ ﯾﺎ ﻧﺎدرﺳﺘﻲ آن ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﭙﺮﺳﯿﻢ و ﺗﮑﻠﯿﻒ ﺧﻮدﻣﺎن را ﺟﻮﯾﺎ ﺷﻮﯾﻢ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺗﻘﻠﯿﺪ و ﺗﺒﻌﯿﺖ از ﻋﻠﻤﺎ ﭼﻘﺪر ﮐﻮ ﺗ ﮫ ﻓﮑﺮي اﺳﺖ ، ﺧﻮاھﺪ از ﻋﻠﻤﺎي اﺳﻼﻣﻲ ﯾﺎ ﻣﺴﯿﺤﻲ ﯾﺎ ﯾﮭﻮدي، ﯾﺎ زردﺷﺘﻲ، ﯾﺎ ﺑﻮداﯾﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ، در ھﺮ ﻇﮭﻮري ﮐﮫ ﻣﺘﺤﻘﻖ ﺷﺪه، ھﺮ دﯾﺎﻧﺘﻲ ﮐﮫ آﻣﺪه، ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﯾﺎ ﺣﻀﺮت ﻣﺴﯿﺢ ﯾﺎ ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ – دﺷﻤﻨﺎن اﺻﻠﻲ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﮐﮫ آن دﯾﺎﻧﺖ ﻧﻮﯾﻦ را ر اﻧﺪ، د ﮐﺮده ﻋﻠﻤﺎي زﻣﺎن ﺑﻮده اﻧﺪ. اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ واﺿﺤﻲ ً ي ﮐﺎﻣﻼ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻋﻠﻤﺎ ﭘﺎﺳﺪاران ﺳﻨﺖ ھﺴﺘﻨﺪ. ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺎدي و ﻣ ﻌﻨﻮي ﻋﻠﻤﺎ در ﺣﻔ ِ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ. اي ﮐﮫ ھﻤﮫ ﻓﮑﺮ ﺷﺎن ﺑﮫ آﻧﺎن واﺑﺴﺘﮫ اﺳﺖ ، ﺗﺴﻠﻂ ﮐﺎﻣﻞ دارﻧﺪ . و ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﮐﮫ آﻧﺎن ﻣﺮﺟﻊ ھﺴﺘﻨﺪ، ﻣﻘﺎم دارﻧﺪ، ﺗﻤﻮل

ﺷﻮد. ﻣﻲ

ﻋﺎدل اﺳﺖ و ﻣﺎ را ﺑﺎ ﺧﺮد ﺧﻠﻖ ﮐﺮ ده اﺳﺖ ﺑﮫ ، ﻣﺎ ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎ ﯾﻲ ﺣﻘﺎﯾﻖ روﺣﺎﻧﻲ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان را داده اﺳﺖ . ﭘﺲ ﻣﺎ ﺑﮫ ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ ھﺎ، ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻓﺮھﻨﮕﯽ

اﮔﺮ ﻣﻲ

ﻣﻲ

ﻣﻲ

ﻆ وﺿﻊ

ﺑﺮ ﻋﺪه

آﻧﮭﺎ

ﻣﺎﻟﻲ د ارﻧﺪ، ﻗﺪرت اﻗﺘﺼﺎدي دارﻧﺪ، ﻗﺪرت ﺳﯿﺎﺳﻲ دارﻧﺪ، اﺣﺘﺸﺎم دارﻧﺪ. ﺮ واﺿﺢ ا ُ ﭘ ﺳﺖ ﮐﮫ اﮐﺜﺮﺷﺎن ﺣﺎﺿﺮ ﺑﮫ ﻗﺒﻮل ﻇﮭﻮ ﺟﺪﯾﺪ ر ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ. ﻗﺒﻮل ﻇﮭﻮر ﺟﺪﯾﺪ ﯾﻌﻨﻲ اﯾﻦ ﮐﮫ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠ ﮫ ﻣﺮﺟﻌﯿﺖ آﻧﺎن ﺑﮫ ﮐﻠﻲ از ﻣﯿﺎن ﺑ ﺮود. آﻧﮭﺎ ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﻣﺴﺎوي ﻣﻲ ﺷ ﻮﻧﺪ. ﻧﺘﯿﺠﮫ اﯾﻦ ﮐﮫ ﻋﻠﻤﺎي ھﺮ زﻣﺎن دﺷﻤﻨﺎن ﻧﻮآوري ﻣﺬھ ﺒﻲ و روﺣﺎﻧﻲ و ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان ﺟﺪﯾﺪ ھﺴﺘﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ روﺷﻦ اﺳﺖ و ھﻤﯿﺸﮫ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﻦ ً ﮐﺎﻣﻼ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﻮده اﺳﺖ. اﮔﺮ ﺑﮫ ﻗﺮآن دﻗﺖ ﮐﻨﯿﻢ، ﻣﺘﻮﺟﮫ ﻣﻲ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﮫ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﮫ وﺿﻮح در آن ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻌﺠﺐ آور اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺮدﻣﻲ ﮐﮫ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﮫ ﮐﺘﺐ آﺳﻤﺎﻧﻲ ھﺴﺘﻨﺪ، ﭼﻨﯿﻦ روش ﻏﻠﻄﻲ را ﭘﯿﺸﮫ ﮐﺮده اﻧﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺧﻮاھﻨﺪ ﮐﮫ اﻧﺴﺎن روش ﺧﻮدش را ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﺣﻘﺎﯾﻖ روﺣﺎﻧﻲ ﺗﺼﺤﯿﺢ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺨﺶ اول ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن در اﯾﻦ ﻣﻮرد اﺳﺖ ﮐﮫ روش ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﺣﻘﯿﻘﺖ روﺣﺎﻧﻲ ﭼﮕﻮﻧﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎﺷﺪ و اوﻟﯿﻦ ﺷﺮﻃﻲ ﮐﮫ در اﯾﻦ روش ﻣﻄﺮح اﺳﺖ ، اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ اﻧﺴﺎن ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺼﺎف داﺷ ﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ. اﻧﺼﺎف ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﮐﮫ

ﻣﻲ

آدﻣﯽ ﺑﮫ ﭼﺸﻢ ﺧﻮدش ﻧﮕﺎه ﮐﻨﺪ، ﺑﮫ ﭼﺸﻢ دﯾﮕﺮان ﻧﮕﺎه ﻧﮑﻨﺪ. ﻣﮭﻤ ﺘﺮﯾﻦ ﺷﮑﻞ آن اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻓﮑﺮ ﻧﮑﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﮐﺘﺎب ﯾﺎ ﭘﯿﺎم اﻟﮭﻲ را ﺗﻨﮭﺎ ﭼﻨﺪ ﻧﻔﺮ ﻣﻲ " ﻣﺘﺨﺼﺺ " ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻔﮭﻤﻨﺪ. اﺳﻢ اﯾﻦ ﻣﺘﺨﺼﺼ ﺎن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ آﺧﻮﻧﺪ، ﮐﺸﯿﺶ و ﻏﯿﺮه ﺑﺎﺷﺪ . ﺑﺮ ﻋﮑﺲ، ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ، ﻣﺮدﻣﻲ ﻋﺎﻣ ﻲ و ﺑﯿﺴﻮاد ﺗﻠﻘﯽ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ ﮐﮫ در اﺻﻮل دﯾﻦ ھﯿﭻ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻔﮭﻤﻨﺪ و ﻗﻮت درک ﻧﺪارﻧﺪ . ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ، ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﮫ ﺗﺸﺨﯿﺺ دھﻨﺪ ﮐﮫ آﯾﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ درﺳﺖ اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﮫ ، ﯾﺎ ﻇﮭﻮري ﺑﺮ ﺣﻖ اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﮫ ، ﺑﺎﯾﺪ از اﯾﻦ ﻣﺘﺨﺼﺼﺎ ن ﺳﺆال .ﺷﻮد ﺣﻘﯿﻘﺖ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺎ ﺧﻮد ﺑﺎﯾﺪ آن را ﺑﻔﮭﻤﯿﻢ. اﯾﻦ وﻇﯿﻔﮫ ي و ً ﺟﺪاﻧﻲ ﻣﺎﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺴﺘﻘﻼ

ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﮐﺮده، ﻣﻄﺎﻟﺐ را درک ﮐﻨﯿﻢ. اﯾﻦ اﺻﻞ دﻣﻮﮐﺮاﺳﻲ اﺳﺖ، ﯾﻌﻨﻲ آن دﻣﻮﮐﺮاﺳﻲ ﺳﯿﺎﺳﻲ ﮐﮫ

ﺑﮫ آن ﺗﺄﮐﯿﺪ

ي در دھﮫ

ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎء اﻟﻠﮫ

1860

ﮐﺮده اﻧﺪ، آن ھﻢ ﻧﮫ ﺑﮫ ﻃﻮر ﺿﻤﻨﻲ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺧﻄﺎب ﺑﮫ ﻣﻠﮑﮫ وﯾﮑﺘﻮرﯾﺎ اﺻﻞ دﻣﮑﺮاﺳﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ را ﺗﺼﺪﯾﻖ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ و از اﯾﻨﮑﮫ ﻣﻠﮑﮫ ﮐﻮﺷﯿﺪه ﺑﻮد ﮐﮫ ﮐﮫ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﺟﮭﺖ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﻮرد ﺗﺼﺪﯾﻖ ﺧﺪاﺳﺖ و ﻋﻠﺖ اﺳﺘﺤﮑﺎم دوﻟﺖ و ﻣﻠﺖ اﺳﺖ. در ﺧﯿﻠﻲ از اﻟﻮاح ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ ﮐﮫ ﺟﻤﮭﻮرﯾﺖ ﻻ زم اﺳﺖ ﭼﻮن ﻧﻔﻊ آن ﺑﮫ ﻣﺮدم ﻣﻲ رﺳﺪ. ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ، اﮔﺮ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﭘﺎدﺷﺎھﻲ ﺑﺎﺷﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﻓﻘﻂ ﺗﺸﺮﯾﻔﺎﺗﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺜﻞ ﺷﮑﻠﻲ ﮐﮫ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن اﺳﺖ. از ﺳﺎل 1860 ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ روي ﻣﻮﺿﻮع دﻣﻮﮐﺮاﺳﻲ ﺑﺴﯿﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ر اﻧﺪ. ﻓﺮﻣﻮده اﻣﺎ اﯾﻦ ﻣﻔﮭﻮم دﻣﻮﮐﺮاﺳﻲ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﯾﮏ ﻃﺮز ﻓﮑﺮ ﺟﺪﯾﺪ اﺳﺖ. ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮ دﻣﺎن اول اﻋﺘﻤﺎد ﺑﮫ ﻧﻔﺲ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﺑﺎ ھﻢ ﺑﺮاﺑﺮ ھﺴﺘﯿﻢ و ﺗﻮاﻧﺎﯾﻲ اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن و رأي دادن و ﻗﻀﺎوت ﮐﺮدن را دارﯾﻢ. رأي و اﻧﺪﯾﺸﮫ و ﺟﻤﮭﻮر ﺣﺮﮐﺖ ﮐﻨﺪ و زﻣﺎم ﻣﺸﻮرت ﺑﮫ ﺟﻤﮭﻮر ﻣﺮدم داده ﺷﻮد ﺑﺎ رﺿﺎﯾﺖ ﺳﺨﻦ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﻨﺪ . ﻣﻲ

ﻗﻀﺎوت ھﺮ ﮐﺲ ھﻤﺎن ﻗﺪر درﺳﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ رأي دﯾﮕﺮي و ﯾﺎ رأي ﮐﺴﻲ ﮐﮫ روي ﻣﻨﺒﺮ ﻧﺸﺴﺘﮫ اﺳﺖ. ﺗﺎ زﻣﺎﻧﻲ ﮐﮫ ﻣﺎ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﮫ ﻓﮑﺮ ﻧﮑﻨﯿﻢ، اﻣﮑﺎن دﻣﻮﮐﺮاﺳﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد. ﺑﺤﺚ ﮐﻠﻲ ﮐﺘﺎب ﻣﺴﺘﻄﺎب اﯾﻘﺎن ﻣﺤﻮر اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع دور ﻣﻲ زﻧﺪ ﮐﮫ ھﻤﮫ ﺑﺮاﺑﺮﻧﺪ، ﮐﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎن را ﺑﮫ اي آﻓﺮﯾﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ ﺗﻮا ﻧﺎﯾﻲ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ او ﺗﻮاﻧﺪ ﮐﺘﺎب اﻟﮭﻲ را ﺑﻔﮭﻤﺪ و در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﺗﺸﺨﯿﺺ دھﺪ ﮐﮫ ﯾﮏ ﺣﻘﯿﻘﺖ روﺣﺎﻧﻲ در ﻇﮭﻮري وﺟﻮد دارد ﯾﺎ ﻧﮫ. اﻧﺴﺎن ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻔﮭﻤﺪ و ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻔﮭﻤﺪ و ﺑﮫ ﺟﮭﺖ ﻗﻮاي ادراﮐﺶ داراي ﻣﺴﺌﻮﻟﯿﺖ اﺳﺖ و ﺑﺮاي ھﻤﯿﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺷﻮد. ﺧﻼﺻﮫ ي آن ﻓﺼﻞ از ﮐﺘﺎب ﻣﺴﺘﻄﺎب اﯾﻘﺎن اﯾﻦ اﺳﺖ: اﻧﻘﻄﺎع از ھﺮ ﮐﺲ ﮐﮫ در آﺳﻤﺎن ھﺎ و زﻣﯿﻦ اﺳﺖ. در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ دارد ً را ﻣﺴﺘﻘﻼ ﻣﻲ و

ﮔﻮﻧﮫ

ﻣﻲ

ي رﯾﺎﺳﺖ روﺣﺎﻧﻲ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺷﺨﺺ ﻣﻲ داﻧﺪ ﯾﺎ آن ﺷﺨﺺ ﻋﺮﺑ ﻲ ﺑﻠﺪ اﺳﺖ، ﯾﺎ آن دﯾﮕﺮي اﺣﺎدﯾﺚ ﺧﻮاﻧﺪه اﺳﺖ – ﮐﮫ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ اﺳﻼم ﺑﺴﯿﺎر ﮔﻔﺘﮫ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻣﻲ - ﺷﻮد: » اﻟﻌﻠﻢ ﺣﺠﺎب اﻻﮐﺒﺮ. « ھﻤﻮاره در ھﺮ ﻇﮭﻮري ﺑﺰﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان ، ﻋﻠﻤﺎي آن دوره ﺑﻮده اﻧﺪ. ﻣﺨﺎﻟﻔﺎن ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ از ﻋﻠﻤﺎي ﯾﮭﻮدي و ﻣﺴﯿﺤﻲ و از ﻋﻠﻤﺎي ﻣﮑﮫ و ﻣﺪﯾﻨﮫ ﺑﻮدﻧﺪ. ﻣﺘﺄﺳﻔﺎﻧﮫ اﯾﻦ در ً ﺷﻮد. ﻣﺜﻼ ﻣﻮرد اﯾﻦ ﮐﮫ آﯾﺎ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻮﻋﻮد اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﮫ، ﺗﻔﮑﺮ ﻣﺮدم ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﮫ ﻣﻌﻄﻮف ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﮫ اﯾﻦ ﮐﮫ: ﻣﺎ ﮐﮫ ﻧﻤﻲ داﻧﯿﻢ، ﻧﻤﻲ ﻓﮭﻤﯿﻢ، ﭘﺲ از آﻗﺎﯾﺎن ﺑﭙﺮﺳﯿﻢ، از ﻋﻠﻤﺎ ﺑﭙﺮﺳﯿﻢ. اﮔﺮ آﻧﮭﺎ ﻗﺒﻮل ﮐﺮدﻧﺪ، ﻣﺎ ھﻢ ﻗﺒﻮل ﻣﻲ ﮐﻨﯿﻢ. اﯾﻦ ﻃ ﺮز ﻓﮑﺮ در ﻣﺮﺣﻠﮫ ، ي اول ﻧﻔﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن ﺧﻮد اﺳﺖ. ﻧﻤﻮدار ﻓﺮھﻨﮕﻲ اﺳﺖ ﮐﮫ در آن اﻧﺴﺎن ھﻨﻮز در رﺗﺒﮫ ي ﻃﺒﯿﻌﺖ و ﮐﻮدﮐﻲ اﺳﺖ. ﺣﻀﺮت ﻧﻮع ﺑﺸﺮ را دﻋﻮت ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ وارد ي اﻧﺴﺎﻧﯿﺖ ﺸﻮد. ﺑ ﻗﺴﻤﺖ اول ﮐﺘﺎب در ﺑﺎره ي ھﻤﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎ ﻋﺒﺎرات ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﯿﺎن ﺷﺪه و از ھﻤﯿﻦ ﺟﮭﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺗﺎرﯾﺦ ادﯾﺎن را ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﻲ دھﻨﺪ. ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﻗﺮآن و ﮐﺘﺐ ﻣﻘﺪﺳﮫ ﻗﺼﮫ ي ھﻮد را ﻣﻲ ﮔﻮﯾﻨﺪ، ﻗﺼﮫ ي ﻣﻮﺳﻲ ﮔﻮﯾﻨﺪ، ﻗﺼﮫ ي ﻧﻮح را ﻣﻲ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﮫ ﻧﺸﺎن دھﻨﺪ، اﯾﻦ روش اﺗﮑﺎء ﺑﮫ ﻋﻠﻢ دﯾﮕﺮي اﺷﺘﺒﺎھﻲ اﺳﺖ ﮐﮫ ھﻤﯿﺸﮫ ﺑﮫ ﮐﺎر ﺑﺮده ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻣﺎ ﭼﻮن ھﻤﮫ اﯾﻦ روش ﻏﻠﻂ را ﺑﮫ ﮐﺎر ﺑﺮدﻧﺪ، ﻧﺘﯿﺠﮫ اش اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ھﺮﮔﺰ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ، ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ. ﭘﺲ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﮭﻤﻲ ﮐﮫ در اﯾﻦ روش ﺑﺎﯾﺪ درک ﮐﻨﯿﻢ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﭼﻮن ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺎدل اﺳﺖ و ﺑﮫ ﻣﺎ ﺧﺮد داده، ﻗﺪرت ً ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ داده، ﭘﺲ ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﻮدﻣﺎن ﻣﺴﺘﻘﻼ آﯾ ً ﺎت اﻟﮭﻲ را ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﮐﻨﯿﻢ، ﻣﺴﺘﻘﻼ ھﺎي ﺑﺪﯾﮭﻲ ﻓﺮاﻣﻮش ﻣﻲ ﻣﺎن را ﻋﻮض ﮐﻨﯿﻢ و ﻧ

ﻣﺴﺌﻠﮫ

واﻗﻌﯿﺖ

ﺑﺎب

ﻣﺮﺣﻠﮫ

را ﻣﻲ

ﮑﺘﮫ

روش

ً ھﺎي ﮐﺴﻲ را دﻗﯿﻘﺎ ﻇﮭﻮر ﺟﺪﯾﺪي

ﺑﯿﺎﻧﺪﯾﺸﯿﻢ، اﺛﺮ و ﻧﻮﺷﺘﮫ ﺑﺨﻮاﻧﯿﻢ ﮐﮫ ادﻋﺎ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ

آورده دﺳﺖ ﺑﮫ ﻗﻀﺎو ً اﺳﺖ و ﻣﺴﺘﻘﻼ ت ﺑﺰﻧﯿﻢ. اﯾﻦ اﻧﻘﻄﺎع اﻟﺒﺘﮫ ﻣﺴﺘﻠﺰم اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺎ از ﺳﻨﺖ ھﺎ ﻣﻨﻘﻄﻊ ﺷﻮﯾﻢ، از ھﺮ ﺑﺎوري ﮐﮫ ﺟﺎﻣﻌﮫ و اﻃﺮاﻓﯿﺎن ﺑﮫ ﻣﺎ ﺗﻠﻘﯿﻦ ﮐﺮده اﻧﺪ، ﮐﻨﯿﻢ ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﯿﻢ ﺗﺤﺮي ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﻨﯿﻢ. اﯾﻦ ﻣﻔﮭﻮم ﺑﺨﺶ اول ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن اﺳﺖ. ﺷﮑﻞ ﺳﺎده ای از اﯾﻦ ﻣﻔﮭﻮم ﻣﺒﻨﺎی روش ﻓﻠﺴﻔﯽ دﮐﺎرت ﻋﺎري ﺷﻮﯾﻢ. ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﻟﺪي ﻧﻮ ﭘﯿﺪا ﮐﻨﯿﻢ و اﯾﻦ ھﻤﺎن ﻣﻔﮭﻮم ﺗﺮک ﺗﻘﺎﻟﯿﺪ اﺳﺖ. ﺗﻘﺎﻟﯿﺪ را ﺗﺮک

ﻣﻲ

اﺳﺖ. ﻣﻲ ﺗﻮان دﮐﺎرت را ﺗﺎ ﺣﺪي ﺑﺎﻧﻲ ﻓﻠﺴﻔﮫ ي ﻣﺪرن ﻏﺮب داﻧﺴﺖ. ﺳﺨﻦ دﮐﺎرت اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﻓﮭﻢ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﺎﯾﺪ اﺑﺘﺪا ﺷﮏ ﮐﻨﯿﻢ، ﯾﮏ ﺷﮏ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ، ﻣﻨﻈﻢ، روﺷ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﮏ اﺳﺖ، در آن ﺻﻮرت آن را ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﻤﻲ ﺗ ﻮاﻧﯿﻢ ﻗﺒﻮل ﮐﻨﯿﻢ، ﭼﻮن ﻗﺎﺑﻞ ﺷﮏ اﺳﺖ. ﭘﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺮﺳﯿﻢ ﺑﮫ ﭼﯿﺰي ﮐﮫ از ﻧﻈﺮ ﺧﺮد ﻗﺎﺑﻞ ﺷﮏ ﻧﯿﺴﺖ. آن ﻣﻲ ﺷﻮد ﯾﮏ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﺤﮑﻢ و ، ﺑﻌﺪ ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﯿﻢ ﺣﻘﺎﯾﻖ دﯾﮕﺮ را ﺑﺸﻨﺎﺳﯿﻢ. دﮐﺎرت ﭘﺲ از ﺗﺤﻘﯿﻘﺎﺗﺶ ﻣﺘﻮﺟﮫ ﺷﺪ ﮐﮫ ﺑﮫ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺷﮏ ﮐﺮد. ﻓﻲ اﻟﻤﺜﻞ: آﯾﺎ ﺷﻤﺎ اﯾﻦ ﺟﺎ ﻧﺸﺴﺘﮫ اﯾﺪ؟ آ ﯾﺎ ﺷﻤﺎ واﻗﻌﯿﺖ دارﯾﺪ؟ از ﻧﻈﺮ دﮐﺎرت ھﻤﮫ ي اﯾﻦ ﭼﯿﺰھﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺷﮏ اﺳﺖ، ﺑﮫ اﯾﻦ ﻋﻠﺖ ﮐﮫ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ، ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﻣﺎ رؤﯾﺎ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻮﻗﻌﻲ ﮐﮫ ﺧﻮاب ﻣﻲ ﺑﯿﻨﯿﺪ ، ﻓﮑﺮ ﻧ ﮐﻨﯿﺪ ﻤﻲ ﮐﮫ دارﯾﺪ ﺧﻮاب ﻣﻲ ﺑﯿﻨﯿﺪ ، ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ ﺧﯿﻠﻲ ﺟﺪي و واﺿﺢ ﺑﮫ ﻧﻈﺮ ﺗ رﺳﺪ. آدم ھﺎ را ً ﻣﺜﻼ ﺳﺮﺗﺎن ﺑﮫ دﯾﻮار ﻣﻲ ﺧﻮرد و دردﺗﺎن ﻣﻲ ﮔﯿﺮد. اﻣﺎ ھﯿﭻ ﯾﮏ از اﯾﻨﮭﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﺪارد. رؤﯾﺎﺳﺖ. اﻣﺎ ﻣﺎﺗﺼﻮر ﺑﯿﻨﯿﺪ، ﻣﻲ آﯾﯿﺪ، ﻣﻲ ، روﯾﺪ

ﻤﻨﺪ و ﻣﺘﺪﯾﮏ. ﻣﻲ ﮔﻮﯾﺪ، ﺑﺎﯾﺪ دﯾﺪ ﮐﮫ آﯾﺎ ﻣﻲ ر ﺷﻮد د ھﺮ ﭼﯿﺰي ﺷﮏ ﮐﺮد ﯾﺎ ﻧﮫ. اﮔﺮ ھﺮ ﭼﯿﺰي، ھﺮ ﻣﻄﻠﺒﻲ، ھﺮ ﻗﻀﯿﮫ اي

ﺎن ﻣﻲ

ﻣﻲ

ﻣﻲ ﮐﻨﯿﻢ ﺣﻘﯿﻘﺖ دارد. دﮐﺎرت ﻣﻲ ﮔﻮﯾﺪ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺧﯿﻠﻲ ﭼﯿﺰھﺎ ﮐﮫ ﻣﻦ اﻷن ﺻﺪ در ﺻﺪ

در ﻣﻮرد ھﺴﺘﻲ اش ﻣﻄﻤﺌﻦ ھﺴﺘﻢ، ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻓﻘﻂ ﯾﮏ ﺧﻮاب ﺑﺎﺷﺪ، ﯾﺎ ﯾﮏ ﻧﻮع ﺧﻮاﺑﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﮫ ﺷﯿﻄﺎن ﺑﺮا ﯾﻢ ﺑﮫ وﺟﻮد آورده اﺳﺖ. ﺑﮫ ﻃﻮر ﮐﻠﻲ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﺘﻲ در ﺑﯿﺪاري ھﻢ دار ﻢ ﯾ ﯾﮏ ﻧﻮع ﺧﻮاب ﻣﻲ ﯿﺑﯿﻨ

ﻢ. ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ اوھﺎم اﺳﺖ. ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﯾﻦ ﻃﻮر ﺑﺎﺷﺪ، ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ھﯿﭻ ﮐﺪام از اﯾﻨﮭﺎ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﺪاﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻌﺪ دﮐﺎرت اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ: در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﮐﮫ ﺷﮏ ﻣﻲ ﮐﻨﯿﻢ، دﯾﮕﺮ ﺗﻮ ﻧﻤﻲ ان ﺷﮏ ﮐﺮد. در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﮐﮫ ﻓﮑﺮ ﻣﻲ ﮐﻨﯿﻢ، دﯾﮕﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﺷﮏ ﮐﺮد و ﻧﺘﯿﺠﮫ ﻣﻲ

ﮔﯿﺮد ﮐﮫ ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن و اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن وﺟﻮد دارد. ﺧﻮاب دﯾﺪن ﻣﺴﺘﻠﺰم اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن و ھﺸﯿﺎري اﺳﺖ، ﯾﻌﻨﻲ ﺑﺪون ھﺸﯿﺎري و ﺑﺪون ﻓﮑﺮ ﮐﺮدن ﺧﻮاب دﯾﺪن ھﻢ اﻣﮑﺎن ﻧﺪارد، ﺣﺘﻲ اﮔﺮ آن ﺷﯿﻄﺎن ھﻢ زﻧﺪ، اﯾﻦ ﺧﻮد ﺗﺠﺮﺑﮫ ا ي اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺎ ﮐﻨﯿﻢ و در اﯾﻦ ﮐﮫ ﺗﺠﺮﺑﮫ ﻣﻲ ﮐﻨﯿﻢ و اﻧﺪﯾﺸﯿﻢ، ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﺷﮏ ﮐﺮد. دﮐﺎرت ﺑﮫ اﯾﻦ ﻧﺘﯿﺠﮫ ﻣﻲ رﺳﺪ ﮐﮫ اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن واﻗﻌﯿﺖ اﺳﺖ: ﭼﻮن اﻧﺪﯾﺸﻢ، ﭘﺲ ھﺴﺘﻢ. وي ﺑﻌﺪ از ﭘﻲ ﺑﺮدن ﺑﮫ اﯾﻦ اﺻﻞ، ﻓﻠﺴﻔﮫ ي ﺧﻮدش را ﺑﺮ آن ﺑﻨﺎ ﻧﮭﺎد و ﺑﮫ اﺛﺒﺎت وﺟﻮد ﺧﺪا و وﺟﻮد روح ﭘﺮداﺧﺖ. ي ﮐﺎر و ﻧﻘﺪ ھﺎﯾﻲ ﮐﮫ ﺑﺮ ﻓﻠﺴﻔﮫ ي او ﺷﺪه اﺳﺖ، از ﺑﺤﺚ ﻣﺎ ﺧﺎرج اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺷﺪ ﮐﮫ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﮫ ﮐﮫ ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺷﮏ ﻣﻨﻈﻢ در ھﺮ ﭼﯿﺰ ﺑﮑﻨﯿﻢ، ﯾﮑﻲ از ﺷﺎھﮑﺎرھﺎي ﺟﺎوداﻧﮫ ي اﻧﺪﯾﺸﮫ ي دﮐﺎرت اﺳﺖ ﮐﮫ ﻋﻠﻢ ﺟﺪﯾﺪ و ﻓﻠﺴﻔﮫ ي ﺟﺪﯾﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ آن اﺳﺖ. ﺣﻀﺮت ﺑ ﮭﺎﺋﺎﷲ ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن را ﺑﺎ ھﻤﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﮏ ﻣﻨﻈﻢ در ﻣﻮرد ھﺮ ﭼﯿﺰ ﺷﺮوع ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ. ھﺮﭼﯿﺰي ﮐﮫ ﺷﻨﯿﺪﯾﺪ، ھﺮ ﭼﯿﺰي ﮐﮫ دﯾﺪﯾﺪ، ھﺮﭼﯿﺰي ﮐﮫ ﺑﮫ ﺷﻤﺎ ﮔﻔﺘﻨﺪ، ﺑﺎﯾﺪ در ي اﯾﻨﮭﺎ ﺷﮏ ﮐﻨﯿﺪ. ﺗﺮک ﺗﻘﺎﻟﯿﺪ ﮐﻨﯿﺪ و ﻣﻮﻗﻌﻲ ﮐﮫ در ھﻤﮫ ي اﯾﻨﮭﺎ ﺷﮏ ﮐﺮدﯾﺪ، ﺑﮫ

ﮔﻮل ﻣﻲ

ﻣﻲ ﻣﻲ ﻣﻲ

اداﻣﮫ

ﻣﻲ

ھﻤﮫ

ﺪﺑﻌ

ﭼﺸﻢ ﺧﻮدﺗﺎن ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ، ﺗﺤﺮي ﺣﻘﯿﻘﺖ ﮐﻨ ﯿﺪ. آن وﻗﺖ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﺣﻘﯿﻘﺖ اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ. اﻣﺎ وﻗﺘﻲ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ در ﻓﺼﻞ اول ، ﺷﺮاﯾﻂ اﯾﻦ ﺳﻠﻮک روﺣﺎﻧﻲ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ را ﺑﯿﺎن

ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ، آن را ﻣﻨﻮط ﺑﮫ ﺧﺮد و اﻧﺪﯾﺸﯿﺪن ﻣﺤﺴﻮب ﻧﻤﻲ ﮐﻨﻨﺪ، ﺑﻠﮑﮫ از ﻧﻈﺮ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺴﺘﻠﺰم آن اﺳﺖ ﮐﮫ اﻧﺴﺎن ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻣ ﻲ وﺟﻮدش وارد اﯾﻦ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﺷﻮد، ﺑﺎ اراده و ﺑﺎ ﻋﻮاﻃﻔﺶ ﺑﮫ آن راه ﮔﺎم ﻧﮭﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ھﻢ ﻋﺸﻖ ﻻزم اﺳﺖ، ھﻢ اﺧﻼق و ھﻢ ﺧﺮد ﮐﮫ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ اراده ي اﻧﺴﺎن اﺳﺖ. ﺟﻤﻊ ﺧﺮد و ﻋﺸﻖ و اﺧﻼق ﺑﺎ ھﻢ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺖ ﻲ ﯾھﺎ را ﺣﺎﺻﻞ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ در ﻋﯿﻦ اﯾﻦ ﺷﮏ ﻣﻨﻈﻢ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ روﺣﺎﻧﻲ را اﻣﮑﺎن ﭘﺬﯾﺮ ﺴﺎزد ﻣﯿ ، ﭼﻮن ﺣﻘﯿﻘﺖ روﺣﺎﻧﻲ در وﺟﻮد ﺧﻮد ﻣﺎﺳﺖ و اﯾﻦ ﭼﯿﺰي اﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﮑﺮار و ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻓﺮﻣﻮده اﻧﺪ. ً

ﺻﺮﻓﺎ

ﻣﻲ

ﺧﯿﻠﻲ از اوﻗﺎت از اﯾﺸﺎن در ﻣﻮرد ﺣﻘﯿﻘﺖ ﺳﺆال ﻣﻲ ﮐﺮدﻧﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﻮدﻧﺪ ﮐﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ در ﺧﻮدﺗﺎن اﺳﺖ. اﻣﺎ در ﻣﻮرد اﻧﻘﻄﺎع اﮔﺮ دﻗﺖ ﮐﻨﯿﻢ، ﻣﺘﻮﺟﮫ ﻣﻲ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﮫ ﺗﺎزه ا ي ﺑﮫ ﻣﻔﮭﻮم اﻧﻘﻄﺎع دﻣﯿﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد. اﯾﻦ واژه ﻣﻔﮭﻮم اﺧﺘﯿﺎر، آزادي ﻓﺮدي، اﺳﺘﻘﻼل ﻓﮑﺮي، ﺑﺮاﺑﺮ ي

روح

ھﻤﮕﺎن و اﯾﻦ ﮔﻮﻧﮫ ﻣﻔﺎھﯿﻢ را ﭘﯿﺪا ﻣﻲ ﮐﻨﺪ. ﻧﻔﻲ ﻣﺮﺟﻊ و ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻓﺮھﻨﮕﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دھﺪ ﮐﮫ در آن اﻧﺴﺎن ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﻮﺟﻮد ﺧﺮدﻣﻨﺪ ﻇﺎھﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد، ﻧﮫ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﺣﯿﻮان، ﻧﮫ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻣﻮﺟﻮدي دﻧﺒﺎﻟﮫ رو و ﻣﻘﻠﺪ. دوره ي

اﯾﻦ ﻓﺮھﻨﮓ ﮐﮫ دﯾﮕﺮي ﻣﻲ اﻧﺪﯾﺸﯿﺪ و ﺑﻘﯿﮫ ﺗﻘﻠﯿﺪ ﻣﯽ ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﺎ ﻧﺰول ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن ﺑﮫ ﭘﺎﯾﺎن رﺳﯿﺪ. د ﺗﻮﺿﯿﺢ ر ﻣﻮرد ﺧﻼﺻﮫ ي ﻓﺼﻞ دوم ﻣﻔﮭﻮم ﻏﻠﺒﮫ، ﺟﺪاﯾﻲ دﯾﻦ از ﺳﯿﺎﺳﺖ، ﻋﺪل ، رﺟﻌﺖ، ﺣﺠﺖ

ﻣﻮﺿﻮع اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ – ﭼﻨﺎﻧﭽﮫ از ﭘﯿﺶ اﺷﺎره - رﻓﺖ ﺑﺤﺚ در ﻣﻮرد ﻣﺴﺎﺋﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺧﺎﺗﻤﯿﺖ، رﺟﻌﺖ، ﻟﻘﺎءاﻟﻠﮫ، ﻣﻌﺎﻧﻲ ﮐﺘﺎب ھﺎي ﻣﻘﺪﺳﮫ، ﻗﺮآن و اﺣﺎدﯾﺚ و ھﻤﺎﻧﻨﺪ آن اﺳﺖ. در اﺑﺘﺪا ی ﺑﺨﺶ دوم ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ اﯾﻦ ﻗﺴﻤﺖ را ﺧﻼﺻﮫ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ، ﺑﯿﺎن

ﻄﺎﻟﺐ ﻣ

ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ ﭼﮑﯿﺪه ي اﯾﻦ ﺑﺤﺚ ھﺎ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺷﻤﺲ ﺣﻘﯿﻘﺖ و ﻣﻈﮭﺮ ﺧﺪا، ﺳﻠﻄﺎن اﺳﺖ ﺑﺮ آن ﭼﮫ در آﺳﻤﺎن و روي زﻣﯿﻦ اﺳﺖ، ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ھﻢ از او اﻃﺎﻋﺖ ﻧﮑﻨﺪ. ﻣﻲ ﻣ ﻣﺎﯾﻨﺪ ﻓﺮ ﻈﮭﺮ اﻟﮭﻲ

ﻣﻲ

در ﺛﺮوت ﻣﺤﺾ اﺳﺖ، ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﯾﮏ دﯾﻨﺎر ھﻢ ﭘﯿﺶ او ﻧﺒﺎﺷﺪ. او ﻏﻨﻲ ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮدم دﻧﯿﺎﺳﺖ، ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﻣﺎﻟﮏ ً ﻇﺎھﺮا ﭼﯿﺰي ﻧﺒﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع، اﺷﺎره ﺑﮫ ﻣﺸﮑﻠﻲ ﻣﻲ ﻊ و ّ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ در دﻧﯿﺎي ﺗﺸﯿ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي در ادﯾﺎن دﯾﮕﺮ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﻣﻈﮭﺮ اﻟﮭﻲ ﯾﺎ ﻣﻮﻋﻮد زﻣﺎن داﺷﺘﮫ و ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﮐﮫ ﯾﮭﻮد ﻧﺘﻮاﻧﺴﺖ ﺣﻀﺮت ً ﻣﺜﻼ ﻣﺴﯿﺢ را ﺑﺸﻨﺎﺳﺪ، ﺑﺸﺎراﺗﻲ اﺳﺖ ﮐﮫ در ﮐﺘ ﺎﺑﮭﺎی آﺳﻤﺎﻧﯽ آﻧﺎن آﻣﺪه اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺑﺸﺎرات ﺣﮑﺎﯾﺖ از اﯾﻦ دارد ﮐﮫ آن ﻣﻮﻋﻮد ﺷﻤﺸﯿﺮ ﮐﺸﺪ، ﻇ ﺎﻟﻤﺎ ن را از ﺑﯿﻦ ﻣﻲ ﺑﺮ د، ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺪودي در دﻧﯿﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ و او ﻋﺪل و داد را ﺑﺮﻗﺮارﻣﻲ ﮐﻨﺪ. ﯾﻌﻨﻲ اﯾﻦ ﻣﻮﻋﻮد ﻣﻘﺎم ﺳﻠﻄﻨﺖ و ﻏﻠﺒﮫ و ﻗﺪرت دارد و ﺣﺎﮐﻢ و ﺳﻠﻄﺎن در ھﻨﮕﺎم ﻇﮭﻮر ﺣﻀﺮت ﻣﺴﯿﺢ داﺷﺘﻨﺪ. ﻣﺴﯿﺢ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﮐﺴﻲ ﺑﻮد ﮐﮫ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ و ﻗﺪرت آﯾﺪ، ﮐﮫ اﻟﺒﺘﮫ اﯾﻦ ﮔﻮﻧﮫ ﻧﺒﻮد. ﺑﻌﺪ از ﻇﮭﻮر ﺣﻀﺮت ﻣﺴﯿﺢ، ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن از اﯾﻦ واﻗﻌﮫ ی ﺗﺎرﯾﺨﻲ درس ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ. در ﻧﺘﯿﺠﮫ ھﻤﯿﻦ ﻋﻤﻞ را ﮐﮫ ﺑﺮ اﺳﺎس آن ﯾﮭﻮدﯾﺎن ﺣﻀﺮت ﻣﺴﯿﺢ را رد ﮐﺮدﻧﺪ، ﺗﮑﺮار ﻧﻤﻮدﻧﺪ و ﻓﺮاﻓﮑﻨﻲ ﺑﮫ آﯾﻨﺪه ﮐﺮدﻧﺪ. اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﮔﻔﺘﻨﺪ، در

وﺟﻮد

دارد.

ﻣﻲ ﮐﺸﺪ، ﻏﻠﺒﮫ ﺑﺮ دﻧﯿﺎ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ، ﺑﺴﯿﺎری را ﻣﻲ

ﺷﻮد و ﺑﺎ ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﮐﺴﺎﻧﻲ ﮐﮫ اﯾﻤﺎن ﻧﺪارﻧﺪ – ﮐﮫ ھﻤﮫ ﻇﺎﻟﻢ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ – ﺷﻮﻧﺪ ﺳﻠﻄﻨﺖ او ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻲ ﺷﻮد. اﯾﻦ اﻧﺘﻈﺎراﺗﻲ اﺳﺖ ﮐﮫ ﯾﮭﻮد

ﻣﻲ

ﻣﻲ

ﻇﮭﻮر ﺑﻌﺪ ﻣﺴﯿﺢ از آﺳﻤﺎن ﺑﺎ ﻏﻠﺒﮫ ﻣﻲ آﯾﺪ، ﺧﻮرﺷﯿﺪ و زﻣﯿﻦ ﺗﯿﺮه و ﺗﺎرﯾﮏ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ، ﻣﻼﺋﮑﮫ ﻣﺴﯿﺢ ﻣﻲ آﯾﺪ و ﺑﺮ ﺗﺨﺖ ﺳﻠﻄﻨﺖ ﻣﻲ ﻧﺸﯿﻨﺪ و ھﻤﮫ ﻣﻄﯿﻊ او ﺧﻮاھﻨﺪ ّ در دﻧﯿﺎي ﺗﺸﯿ ﻊ اﯾﻦ اﻋﺘﻘﺎدات ﺑﮫ اوج ﺧﻮد رﺳﯿﺪ، ﭼﻮن ھﻢ در ﻣﯿﺎن ﺳﻨﯽ ھﺎ و ھﻢ در ﻣﯿﺎن ﺷﯿﻌﯿﺎن ﺑﺎب ﺟﻌﻞ ﺣﺪﯾﺚ روﻧﻖ ﮔﺮﻓﺘﮫ ﺑﻮد. ّ در دﻧﯿﺎي ﺗﺸﯿ ﻊ ﺑﮫ اﺳﻢ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ و اﻣﺎﻣﺎن آﯾﻨﺪ، ﺷﯿﭙﻮر ﻣﻲ زﻧﻨﺪ،

ﻣﻲ

ﺑﻮد.

ﮐﺮدﻧﺪ. ﺑﮫ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﺮاي دوازده ﻧﻔﺮ ﺣﺪﯾﺚ ﺟﻌﻞ ﻣﻲ ﺷﺪ و ﺻﺪھﺎ ھﺰار ﺣﺪﯾﺚ ﺳﺎﺧﺘﻨﺪ و ﺟﻌﻞ ﮐﺮدﻧﺪ. ھﻤﭽﻨﯿﻦ در ﻣ ﻮرد ﻇﮭﻮر ﻣﻮﻋﻮد ﮐﮫ ﻗﺎﺋﻢ و اﻣﺎم دوازدھﻢ ﺑﺎﺷﺪ، ﻧﯿﺰ ﺣﮑﺎﯾﺎت ﺳﺎﺧﺘﮫ ﺷﺪ ﮐﮫ ﺑﮫ ﭼﮫ ﺷﮑﻠﻲ ﺧﻮاھﺪ ﺑﻮد و ﭼﮕﻮﻧﮫ ﺧﻮاھﺪ آﻣﺪ. ﻧﮑﺘﮫ اي ﮐﮫ در ھﻤﮫ ي

ﺟﻌﻞ ﻣﻲ

ﺣﺪﯾﺚ

اﯾﻦ ﺣﮑﺎﯾﺎت ﭼﯿﺮه اﺳﺖ، اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﻣﻲ آﯾﺪ. ﻣﻮﻗﻌﻲ ﻣﻲ آﯾﺪ ﮐﮫ دﻧ ﯿﺎ را ﻇﻠﻢ ﮔﺮﻓﺘﮫ و او ھﻤﮫ ی ﻇﺎﻟﻤﺎ ن را ﻣﻲ ﮐﺸﺪ. ﭼﯿﺰھﺎﯾﻲ در ا ﯾﻦ اﺣﺎدﯾﺚ ﻣﻲ ﺧﻮاﻧﯿﻢ ﮐﮫ ﺑﮫ ﺤﺎظ ﻟ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎورﻧﮑﺮدﻧﻲ در ﺑﺤﺎر اﻻﻧﻮار ً اﺳﺖ. ﻣﺜﻼ ی ﯾﮭﻮدﯾﺎن و ﮐﺎﻓﺮان از ﺗﺮس ﭘﺸﺖ درﺧﺘﺎن ﻗﺎﯾﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ و درﺧﺘﺎن ﺑﻠﻨﺪ اﻋﻼن ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ ﺑﯿﺎﯾﯿﺪ و اﯾﻦ ﮐﺎﻓﺮ ﯾﺎ ﯾﮭﻮدي را ﮐﮫ ﭘﺸﺖ ﻣﻦ ﭘﻨﮭﺎن ﺷﺪه، ﺑﮑﺸﯿﺪ. ﺑﮫ ھﺮ ﺣﺎل ﻣﻔﮭﻮم ﻋﺪل اﻟﮭﻲ ﮐﺸﺘﻦ اﻓﺮاد اﺳﺖ. ﻧﺴﻞ ﮐﺸﻲ و ﻗﺘﻞ ﻋﺎم ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻋﺪاﻟﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺗﻔﮭﯿﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد. و ﺑﺮ اﯾﻦ اﺳﺎس اﺳﺖ ﮐﮫ ﺟﻤﮭﻮري اﺳﻼﻣﻲ ﺳﯿﺎﺳﺖ ھﺎﯾﻲ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﻼﻣﻲ اﺗﺨﺎذ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ. اﯾﻦ اﺳﺖ ﺗﺼﻮﯾﺮي ﮐﮫ از ﻋﺪاﻟﺖ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد. و از آﻧﺠﺎ ﮐﮫ ﺷﯿﻌﮫ ﯾﮑﻲ از اﺻﻮل دﯾﻦ را ﻋﺪل ﻣﻲ داﻧﺪ و اﯾﻦ ﻣﻔ ﮭﻮم ﻋﺪل ﮐﮫ در ﺑﺎور ﺑﮫ روز ﻗﯿﺎﻣﺖ و دوزخ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ اﯾﻨﮕﻮﻧﮫ ﺎﺗﺼ وﯾﺮ ﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﯿﺰ ﺳﺖ، ﺑﮫ ﺳﺎﯾﺮ ﻣﺒﺎﻧﻲ دﯾﮕﺮ ﻧﯿﺰ ﮔﺴﺘﺮده ﻧﻮﯾﺴﺪ ﮐﮫ ھﻤﮫ

ﻣﻲ

ﻣﺮدم

ﺷﻮد. ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻋﺪل در ﻣﻮرد ﻣﺴﺌﻠﮫ ی ﻗﺎﺋﻢ ھﻢ ﻇﺎھﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد. اﮐﺜﺮ

ﻣﻲ

ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن ﮐﺘﺎب ﻗﺮآن را ﺑﮫ ﺷﮑﻞ ﻇﺎھﺮي درک ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺑﺎﻃﻨﻲ آن را ﻧ ﺑﯿﻨﻨﺪ. ﻣﺜﺎﻟﺶ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ وﻗﺘﻲ ﯾﮏ ﮐﻮدک ﺧﻮاھﺪ ﻣﻲ ﺣﻘﺎﯾﻖ روﺣﺎﻧﻲ را ﺑﻔﮭﻤﺪ، ﺑﺎﯾﺪ آﻧﮭﺎ را ﺑﺎ ﺗﻤﺜﯿﻞ و اﻓﺴﺎﻧﮫ ﺑﮫ او آﻣﻮﺧﺖ. اﯾﻦ ﮐﺎري اﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ و ﺣﻀﺮت ﻣﺴﯿﺢ و ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﮐﺮدﻧﺪ. اﻣﺎ اﮐﻨﻮن ﮐﮫ زﻣﺎن آن رﺳﯿﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻦ ﺣﻘﺎﯾﻖ را ﺑﮫ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺑﺎﻃﻨﻲ اش ﺑﺎﯾﺪ ﺷﻨﺎﺧﺖ، روي ﻣﻌ ﺎﻧﻲ ﻇﺎھﺮي و ﻟﻔﻈﻲ اش ﺗﺄﮐﯿﺪ اﻧﺴﺎن ﻧﻤﻲ ﭘﺬﯾﺮد ﮐﮫ ﺧﺪاوﻧﺪ اﻧﺴﺎﻧﻲ را ﺗﺎ ﺑﮫ اﺑﺪ ﻣﻮرد ﺷﮑﻨﺠﮫ ﻗﺮار دھﺪ، ھﺮ ﭼﻘﺪر ھﻢ ﮐﮫ او ﺧ ﺑﺎﺷﺪ. ﻄﺎﮐﺎر ﯾﮏ ﭼﻨﯿﻦ اﻋﻤﺎل ﺧﺸﻮﻧﺖ ﺑﺎري ﻋﺎدﻻ ً ﻃﺒﯿﻌﺘﺎ ﻧﮫ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد. اﻟﺒﺘﮫ ﭼﯿﺰي ﮐﮫ در اﯾﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﻄﺮح ﻧﯿﺴﺖ، ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﺖ، ﺧﺮد و ﺣﮑﻤﺖ ھﻢ ً اﺑﺪا در اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻄﺮح ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ. ﻣﺴﺌﻠﮫ ي ﻣﺠﺎزات ﺑﺎﯾﺪ ﯾﮏ وﺳﯿﻠﮫ ي ﻣﻮﻗﺘﻲ ﺑﺎﺷﺪ، اﻧﺴﺎن ﺧﺎﻃﻲ ﺑﺎﯾﺪ اﺻﻼح و ﺗﺮﺑﯿﺖ ﺷﻮد، ﭘﻨﺪ ﺑﮕﯿﺮد، ﻓﺮﺻﺖ ﺑﺘﻮاﻧﺪ درﺳﺖ ً دﯾﮕﺮي ﭘﯿﺪا ﮐﻨﺪ ﮐﮫ ﻧﺘﯿﺠﺘﺎ رﻓﺘﺎر ﮐﻨﺪ . ا ﯾﻦ ﺳﺆال ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﮫ ﻣﮕﺮ ﺧﺪاوﻧﺪ ﺑﺸﺮ را ﺧﻠﻖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺪت ﮐﻮﺗﺎھﻲ ﺑﮫ او ﻓﺮﺻﺖ دھﺪ و ﺑﻌﺪ ﺗﺎ ﺑﮫ اﺑﺪ او را ﺷﮑﻨﺠﮫ ﮐﻨﺪ، ﺑﺪون آن ﮐﮫ ﺑﮫ او ﻓﺮﺻﺖ دﯾﮕﺮي ﺑﺪھﺪ، ﺗﺎ ﺑﺘﻮاﻧﺪ درس ﻋﺒﺮﺗﻲ ﺑﯿﺎﻣﻮزد؟ ھﺪف از ﺷﮑﻨﺠﮫ و ﻣﺠﺎزات ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻣﺠﺎزات ﺑﺮاي آن اﺳﺖ ﮐﮫ اﺻﻼﺣﻲ ﺻﻮرت ﺑﮕﯿﺮد.

ﻤﻲ

ﻣﻲ

ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﻣﺴﺌﻠﮫ ي را ﻗﯿﺎﻣﺖ ﺑﮫ ﻣﻌﻨﻲ ﻟﻔﻈﻲ اش ﻗﺒﻮل ﻧﻤﻮد. ﺧﺮد

ﯾﮑﯽ از ﻧﻮﯾﺴﻨﺪﮔﺎن ﻓﺮھﯿﺨﺘﮫ روي ھﻤﯿﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﻔﮭﻮم ﺷﮑﻨ ﺠﮫ و ﻓﺮھﻨﮓ ﺷﮑﻨﺠﮫ، ﯾﻌﻨﯽ ﻓﺮھﻨﮓ ﺗﺠﺎوز ﺑﮫ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ در ﻣﻤﺎﻟﮏ اﺳﻼﻣﻲ، از ﺟﻤﻠﮫ در اﯾﺮان ﻣﺎ، ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎدي ﺣﺎﺻﻞ ﺗﺼﻮﯾﺮي ﺳﺖ، ﮐﮫ از ﺧﺪاوﻧﺪ ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪه اﺳﺖ . ﯾﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﺧﺪاوﻧﺪ و ﻋﺪل اﻟﮭﻲ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺼﻮرات ﺟﮭﻨﻢ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد،

ھﻤﭽﻨﯿﻦ ا ﺳﺖ ﺗﺼﻮﯾﺮي ﮐﮫ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن از ﺑﮭﺸﺖ دارﻧﺪ. ﺟﺎﯾﻲ ﮐﮫ اﻧﺴﺎن ﺑﮫ ﺧﻮردن و ﺧﻮاﺑﯿﺪن و ارﺿﺎء ﺧﻮاھﺶ ھﺎی ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ اش ﻣﻲ

ﺗﻨﺰل رﺗﺒﮫ ً ﭘﺮدازد. ﻧﮭﺎﯾﺘﺎ ي اﻧﺴﺎن ﺑﮫ ﺳﻄﺢ ﺣﯿﻮاﻧﻲ اﺳﺖ، اﻧﺤﻄﺎط اﻧﺴﺎن ﺑﮫ رﺗﺒﮫ ي ﻣﺎده و ﺑﮫ ﻃﺒﯿﻌﺖ اﺳﺖ . در ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ي ﺗﻮرات ﻣﺘﻮﺟﮫ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﮫ ﺑﺮﺧﯽ از اﯾﻦ اﺳﺘﻌﺎرت و ﺗ از آن ﮐﺘﺎب ﮔﺮﻓﺘﮫ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻇﮭﻮر ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ ﻇﮭﻮري اﻧﻘﻼﺑﻲ و روﺣﺎﻧﻲ اﺳﺖ، ﺑﮫ ﯾﮏ اﻋﺘﺒﺎر ﻧﻔﻲ ﻧﮭﺎد ﺑﺮدﮔﻲ اﺳﺖ. ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ وﻗﺘﻲ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﻣﺮدم را از ﺑﺮدﮔﻲ در ﻣﺼﺮ ﻧﺠﺎ ت ﺑﺪھﻨﺪ و آﻧﮭﺎ را ﺑﮫ ارض ﻣﻘﺪس ﺑﺒﺮﻧﺪ ﮐﮫ از اﺳﺎرت آزاد ﺷﻮﻧﺪ، ھﻤﯿﻦ ﮔﻮﻧﮫ ﺻﺤﺒﺖ ﮐﮫ ﭼﺸﻤﮫ ھﺎي ﺷﯿﺮ و ﻋﺴﻞ در آن اﺳﺖ. اﯾﻦ واﺿﺢ اﺳﺖ ﮐﮫ در اﯾﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﭼﺸﻤﮫ ي ﺷﯿﺮ و ﻋﺴﻞ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ. اﯾﻦ را ﻣﻲ ﺗﻮان از ﻧﻈﺮ ﺗﺎرﯾﺨﻲ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﺮد و ﻓﮭﻤﯿﺪ. اﻟﺒﺘﮫ اﯾﻦ ﻣﻔﺎھﯿﻤﻲ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﻣﻮﺳﻲ ﺑﯿﺎن ﮐﺮده اﻧﺪ، ﻣﻔﺎھﯿﻢ ﺳﻤﺒﻠﯿﮏ اﺳﺖ. ھﻤﭽﻨﯿﻦ آﯾﺎﺗﻲ ﮐﮫ در ﻗﺮآن ھﺴﺖ، ﻣﺜﻞ ﻧﮑﺎﺗﻲ ﮐﮫ در ﺗﻮرات اﺳﺖ و ﺑﺸﺎراﺗﻲ ﮐﮫ ﺑﮫ ﻇﮭﻮر ﺣﻀﺮت ﻣﺴﯿﺢ ﻣﻲ دھﺪ، داراي ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺳﻤﺒﻠﯿﮏ و ﺑﺎﻃﻨﻲ و روﺣﺎﻧﻲ اﺳﺖ. ﺗﻨﮭﺎ ﺑﺎ درک اﯾﻦ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺑﺎﻃﻨﻲ اﺳﺖ ﮐﮫ دﯾﺎﻧﺖ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺧﺮد ھﻤﺎھﻨﮓ ﺷﻮد. ﺗﻨﮭﺎ در اﯾﻦ ﺣﺎﻟﺖ اﺳﺖ ﮐﮫ دﯾﺎﻧﺖ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻋﺪاﻟﺖ و اﻧﺴﺎﻧﯿﺖ و ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ ھﻤﺎﻧﻨﺪ ﺷﻮد و اﯾﻦ ﮐﺎري اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻘﺎن ﮐﺮد. اﯾﻘﺎن ﻧﻘﻄﮫ ي ﻋﻄﻔﻲ اﺳﺖ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ روﺣﺎﻧﻲ، ﻓﺮھﻨﮕﻲ و ﺳﯿﺎﺳﻲ ﺑﺸﺮ ﮐﮫ آﻣﺪه اﺳﺖ ﺑﺮاي اوﻟﯿﻦ ﺑﺎر دﯾﺎﻧﺖ را ﺑﺎ ﺧﺮد، ﺑﺎ ﺣﻘﻮق ﺑﺸﺮ، ﺑﺎ ﻋﻮاﻃﻒ رﻗﯿﻖ ﺑﺎ روﺣﺎﻧﻲ ﺑﻮد ن و اﻧﺴﺎن ﺑﻮدن و ﻋﺮﻓﺎن ھﻤﺎھﻨﮓ ﮐﻨ ﺪ. در ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ی اﯾﻘﺎن ﻣﺘﻮﺟﮫ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ھﻤﮫ ي اﺻﻮﻟﻲ را ﮐﮫ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان اﺻﻮل دﯾﻦ، ﯾﻌﻨﻲ ﺷﺎﻟﻮد ي دﯾﺎﻧﺖ ، در اھﻞ ﺗﺸﯿﻊ

ﺸﺒﯿﮭﺎت

ﻣﻲ

ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ. از ارض ﻣﻘﺪس ﺑ ﮫ ﺟﺎﯾﻲ ﺗﻌﺒﯿﺮ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ

ﻣﻲ

راﯾﺞ اﺳﺖ، ﺑﺎزﺳﺎزي و ﺗﻌﺒﯿﺮي ﻧﻮﯾﻦ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ. اﮔﺮ ﺑﮫ آن اﺻﻮل – ﺑﮫ آﻧﮕﻮﻧﮫ ﮐﮫ ﺷﯿﻌﮫ ﻣﻌﺘﻘﺪ – اﺳﺖ ﺗﻮﺟﮫ ﮐﻨﯿﻢ، درﻣﻲ ﯾﺎﺑﯿﻢ ﮐ

ﮫ ھﻤﮫ ي آﻧﮭﺎ ﺑﺎ ﺧﺮد در ﺗﻀﺎد اﺳﺖ و ﻧﮫ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﺧﺮد در ﺗﻀﺎد اﺳ ﺖ، ﺑﻠﮑﮫ ﺑﺎ ﻋﺪاﻟﺖ ھﻢ در ﺗﻀﺎد اﺳﺖ و ﺑﺎ اﻧﺴﺎﻧﯿﺖ ھﻢ در ﺗﻀﺎد اﺳﺖ. در آﻧﮭﺎ ﺳﺮﮐﻮب ، ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﮐﺸﺘﺎر ﺑﺪون رﻋﺎﯾﺖ ﻣﻮازﯾﻦ اﻧﺴﺎﻧﻲ آﻣﻮﺧﺘﮫ ﻣﻲ ﺷﻮد.

ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اﻟﮭﻲ ﻣﻲ آﯾﺪ ﺑﺮاي اﯾﻦ ﮐﮫ ﺣﯿﺎت ﺑﺒﺨﺸﺪ، ﻧﮭﺎدھﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮھﻨﮕﻲ را دﮔﺮﮔﻮن ﮐﻨﺪ، آدم ھﺎ را ﺗﺮﺑﯿﺖ ﮐﻨﺪ و اﻧﺴﺎﻧﻲ ﺑﮫ ﺻﻮر ﺗﻲ دﯾﮕﺮ ﺑﺎ ﻃﺮز ﻓﮑﺮي دﯾﮕﺮ ﺑﺴﺎزد، ﻧﮫ آﻧﮑﮫ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻌﻲ و ﮐﻮﺷﺸ ﺶ در ﻧﺎﺑﻮدي ﺑﺸﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﻋﺪاﻟﺖ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﻣﻔﮭﻮم ﮐﺸﺘﻦ و ﮐﺸﺘﺎر دﺳﺘﮫ ﺟﻤﻌﻲ را داﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ. اﯾﻦ ﺧﺸﻮﻧﺖ ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ ﺑﺎ ﺧﺮد اﻧﻄﺒﺎﻗﻲ ﻧﺪارد، ﺑﺎ اﺧﻼق ھﻢ در ﺗﻀﺎد اﺳﺖ، ﺑﺎ ﻣﻔﮭﻮم دﯾﻦ و ﺧﺪا ھﻢ ﺗﻀﺎد دارد، ﺑﺎ ﻣﻔﮭﻮم ﺑﺴﻢ» اﻟﻠﮫ اﻟﺮﺣﻤ ﻦ اﻟﺮﺣﯿﻢ ھﻢ « ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ اﺳﺖ. ﺧﺪاﯾﻲ ﮐﮫ آﻧﺮا در ﻢ ﻣﻔﺎھﯿ ﻗﯿﺎﻣﺖ و ﺟﮭﻨﻢ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣ ﻲ ﮐﻨﻨﺪ، ﺧﺪاﯾﻲ ﺑﺤﺎراﻻﻧﻮار و ا ﺷﻤﺸﯿﺮ و ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد، ﻧﮫ رﺣﻤﺖ دارد و ﻧﮫ در اﯾﻦ ﺧﺪا ً رﺣﻤﺎﻧﯿﺖ ﻣﻄﻠﻘﺎ ً رﺣﻤﺎﻧﯿﺖ. اﺻﻼ وﺟﻮد ﻧﺪارد. اﯾﻦ ﺗﺼﻮﯾﺮي اﺳﺖ از ﻓﺮھﻨﮓ دﮔﺮآزاري و ﺧﺸﻮﻧﺖ و ﺳﺎدﯾﺴﺘﻲ و ﻟﺬت ﺑﺮدن از آزار و اذﯾﺖ و رﻧﺞ و ﺷﮑﻨﺠﮫ ي دﯾﮕﺮان. ﮐﺎر دﯾﻦ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺟﻨﺒﮫ ھﺎي ﺣﯿﻮاﻧﻲ ﻣﺎ را ﻣﮭﺎر و ﮐﻨﺘﺮل ﮐﻨﺪ، ﺑﮫ ﻣﺎ ﮐﻤﮏ ﮐﻨﺪ ﺗﺎ در وﺟﻮدﻣﺎن ﺟﻨﺒﮫ ھﺎي روﺣﺎﻧﻲ و اﻧﺴ ﺎن دوﺳﺘﺎﻧﮫ و ﻣﺤﺒﺖ آﻣﯿﺰ ﻇﺎھﺮ ﺷﻮد، در ﺣﺎﻟﻲ ﮐﮫ ﺗﻌﺒﯿﺮي ﮐﮫ از اﺻﻮل دﯾﻦ در ﻣﯿﺎن ﺷﯿﻌﮫ ﻓﺎ ﺋﻖ ﺑﻮده و ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ، ﻋﮑﺲ آن اﺳﺖ، ﯾﻌﻨﻲ ﺟﻨﺒﮫ ي روﺣﺎﻧﻲ وﺟﻮد اﻧﺴﺎن را ﺧﻔﮫ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ و ﮐﻤﮏ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ ھﺮﭼﮫ ﺟﻨﺒﮫ ي ﺣﯿﻮاﻧﻲ و ﺧﺸﻮﻧﺖ آﻣﯿﺰ و ﻧﻔﺮت اﻧﮕﯿﺰ و ﻧﺎ ﺑﺮدﺑﺎر در وﺟﻮد ﻣﺎ ھﺴﺖ، رﺷﺪ ﮐﻨ ﺪ ﮐﮫ ﺑﺎ ﻣﻔﮭﻮم ِ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻮﻋﻮد

ﻇﺎھﺮی

و اﺳﻢ اﯾﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻓﻀﯿﻠﺖ، اﯾﻤﺎن، ﻋﺪاﻟﺖ ﮐﮫ ﺗﺤﻘﻖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻦ اش ھﻤﯿ اﯾﺮان ﻓﻌﻠﻲ ﻣﺎﺳﺖ. ﺧﻮاھﻢ ﻣﻲ ﺑﮫ ﭼﻨﺪ ﻧﮑﺘﮫ ي دﯾﮕﺮ در ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن اﺷﺎره ﮐﻨﻢ. اﯾﻘﺎن ﻣﻔﮭﻮﻣﻲ از ﯾﮏ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ در ﻓﺼﻞ اول اﯾﻘﺎن ﺑﺮاي ﺑﺤﺚ در ﺑﺎره روش ﺷﻨﺎﺳﯽ روﺣﺎﻧﻲ ﺟﺪﯾﺪ از ﺧﻮد ﮐﺘﺎب اﻧﺠﯿﻞ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ . از اﻧﺠﯿﻞ ﻣﺘﻲ ﺑﺸﺎرت ﻇﮭﻮر ﻣﺴﯿﺢ را ﻧﻘﻞ ﮐﺮده، ﺑﯿﺎن ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ ﺷﮑﻞ ﻇﺎھﺮ اﯾﻦ ﺑﺸﺎرا ت ھﯿﭻ ﮔﺎه رخ ﻧﺪاد. ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ از آﺳﻤﺎن ﻣﻮﻗﻌﻲ ﮐﮫ ﺧﻮرﺷﯿﺪ و آﺳﻤﺎن ﺑﺮ زﻣﯿﻦ اﻓﺘﻨﺪ و زﻟﺰﻟﮫ ﺷﻮد، ﻧﯿﺎﻣﺪﻧﺪ، اﯾﻦ ﺑﺸﺎرات ھﯿﭻ ﮔﺎه ﺻﻮرت ﻋﻤﻞ ﺑﮫ ﺧﻮد ﻧﭙﻮﺷﯿﺪ. ﭘﺲ اﯾﻦ ﺑﺸﺎرات ﻣﻔﮭﻮم ﺑﺎﻃﻨﻲ دارد. ﺑﻌﺪ ﺑ ﮫ ﺑﯿﺎن ﻣﻔﮭﻮم ﺑﺎﻃﻨﻲ اﯾﻨﮭﺎ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻧﺪ و از اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﮐﻤﮏ ﮔﯿﺮﻧﺪ ﺑﺮاي روﺷﻦ ﮐﺮدن ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺑﺎﻃﻨﻲ ﻧﮑﺎﺗﻲ ﮐﮫ در ﻗﺮآن و اﺣﺎدﯾﺚ آﻣﺪه اﺳﺖ. ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ، ھﻤﺎن اﺷﺘﺒﺎھﻲ ﮐﮫ ﻣﺴﯿﺤﯿﺎن ﮐﺮدﻧﺪ، ﺣﺎﻻ ﻣﺴﻠﻤﺎﻧﺎن در راﺑﻄﮫ ﺑﺎ ﻇﮭﻮر ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﺗﮑﺮار ﮐﻨﻨﺪ، ھﻤﺎن روش اﺷﺘﺒﺎه را اﯾﻨﺎن ھﻢ ﺑﮫ ﻏﻠﻂ اﺳﺖ. اﯾﻦ روش اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮرد ﺳﺆال ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. ﺳﺆاﻟﻲ ﮐﮫ از ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ، ﻏﻠﻂ اﺳﺖ. ﺳﺆال ﯾﺎ درﺳﺖ اﺳﺖ ﯾﺎ ﻏﻠﻂ. ﻣﺠﻠﺲ وﻟﯿﻌﮭﺪ ﺑﮫ ﻣﻌﻨﺎي واﻗﻊ ﯾﮑﻲ از ﺷﺮم آورﺗﺮﯾﻦ و ﺗﺎرﯾﺦ اﯾﺮان اﺳﺖ. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب، اﯾﻦ ﺟﻮان ا ﮐﮫ از ﻻﺑﮫ ﻻي آﺛﺎرﺷﺎن ﺧﻼﻗﯿﺖ و ﻋﻈﻤﺖ و ﺣﮑﻤﺖ ﻇﺎھﺮ اﺳﺖ، آورد ﻧﺪ ﭘﯿﺶ آﺧﻮﻧﺪھﺎ ﮐﮫ ﺳﺆال و ﺟﻮاب ﮐﻨﻨﺪ. اﻟﺒﺘﮫ ھ ﯿﭽﯿﮏ از آﻧﮭﺎ ھﻢ ﺑﮫ ﻗﺼﺪ ﺳﺆال و ﺟﻮاب ﻧﯿﺎﻣﺪه ﺑﻮدﻧﺪ، ﻗﺼﺪ آﻧﮭﺎ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ﺛ ﺎﺑﺖ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ آن ﺣﻀﺮت ﺑﺮ ﺣﻖ ﻧﯿﺴﺖ. ﺳﺆاﻻﺗﻲ ﮐﮫ ﮐﺮدﻧﺪ، ﺷﺮم آور اﺳﺖ. ﺑﻌﻀﻲ از اﯾﻦ ﺳﺆاﻻت ﻣ ﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﻣﻮﺿﻮع رﮐﯿﮏ ھﺎي ﺟﻨﺴﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد، ﺑﻌﻀﻲ ي اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﯿﺎﺳﻲ ﺑﮫ دﺳﺖ ﺑﺮﻧﺪ. ﯾﻌﻨﻲ "روش" اﻧﻘﻼﺑﻲ، ﻣﮭﺮﭘﺮور و ﺧﻼق ر

ﻧﻮﯾﻦ

ﻧﻈﺮﯾﮫ

ﻣﻲ دھﺪ. ﻧﮑﺘﮫ ي اوﻟﻲ ﮐﮫ ﺑﮫ آن اﺷﺎره ﻣﻲ ﮐﻨﻢ

ﻣﻲ

ﻣﻲ

ﺎر ﻣﻲ ﮐ

ﻗﺎﯾﻊ

از آﻧﮭﺎ ھﻢ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ ﻋﻠﻢ ﻧﺠﻮم ﺳﻨﺘﻲ ﺧﻮدﺷﺎن اﺳﺖ ﮐﮫ ھﻤﮫ اوھﺎم ﺑﻮد. ﺣﺎل ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﺟﻮاب اﯾﻨﮭﺎ ﭼﮫ ﺑﮕﻮﯾﻨﺪ؟ اﮔﺮ درﺑﺎره ی ﻋﻠﻢ ﻧﺠﻮم و ﻣﻮھﻮﻣﺎت آﻧﮭﺎ ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﮫ ﻣﻮﺿﻮع ﺳﺆال ً اﺳﺎﺳﺎ اﺷﺘﺒﺎه ﺑﻮد. ﺣﻀﺮت ﺑﺎب در ﻣﻮرد اﮐﺜﺮ اﯾﻦ ﺳﺆاﻻ ت ﺳﮑﻮت ﮐﺮدﻧﺪ، ﺟﻮاﺑﻲ ﺑﮫ ﻧﺪادﻧﺪ، ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﮫ ﻣﺘﻮﺟﮫ ﺷﻮﻧﺪ ﺳﺆاﻻﺗﺸﺎن اﺷﺘﺒﺎه اﺳﺖ، ً اﺻﻮﻻ روﺷﻲ ﮐﮫ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ اﺗﺨﺎذ ﮐﺮده اﻧﺪ، ﻏﻠﻂ ﮐﮫ ﺧﻮاھﻢ روي آن ﺗﮑﯿﮫ ﮐﻨﻢ ﮐ ﮫ در دﻧﯿﺎی اﺳﻼم ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن از اوﻟﯿﻦ ﮐﺘﺎﺑ ﮭﺎﯾﯽ اﺳﺖ ﮐﮫ از ﺧﻮد ﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻣﻲ ﮐﻨﺪ و ﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ را ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﮐﺘ ﮭﺎﯾﺑﺎ ﻲ ﮐﮫ ﺗﺤﺮﯾﻒ ﺷﺪه، ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻧﻤﻲ ﮐﻨﺪ. ﻣﺘﻮﺟﮫ ﺑﺎﺷﯿﻢ ﮐﮫ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ و ﻓﺮھﻨﮓ اﺳﻼم ﺑﮫ ﺟﮭﺖ ﻓﮭﻢ اﺷﺘﺒﺎه از ﻗﺮآن ادﻋﺎ ﮐﺮدﻧﺪ ﮐﮫ ﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ ﻣﻮﺟﻮد ﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ راﺳﺘﯿﻦ ﻧﯿﺴﺖ و آﻧﮭﺎ را ﻋﻮض ﮐﺮد ه ا ﻧﺪ. ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻣﻮﺿﻮع اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ ﺟﻮاب ﻋﻠﻤﺎي ﯾﮭﻮد و ﻣﺴﯿﺤﻲ را ﺑﺪھﻨﺪ. ﭘﺲ ﺟﻮاﺑﺸﺎن اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ﮐﺘﺎب ﺷﻤﺎ ﺗﺤﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻧﺘﯿﺠﮫ روش ﺳﺎده ﺗﺮي را اﻧﺘﺨﺎب ﮐﺮدﻧﺪ و ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﮫ ﻣﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺟﻮاب ﻣﻲ زﯾﺮا دھﯿﻢ ﮐﮫ ﺷﻤﺎ ھﯿﭻ اﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ازﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ ﺑﺮاي ﻣﺎ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﯿﺪ ﺑﯿﺎورﯾﺪ، ﭼﻮن ھﺮﭼﮫ از ﮐﺘﺎب ھﺎﯾﺘﺎن ﺑﯿﺎورﯾﺪ، ﺑﺎﻃﻞ اﺳﺖ. اﯾﻦ ﺷﺪ ﻃﺮﯾﻘﻲ ً ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻧﺪارد و اﺻﻼ ﮐﮫ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺑﺮﺧﻮرد ﮐﺮدﻧﺪ. در ﻧﺘﯿﺠﮫ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ اﺳﻼم ﭼﻮن – ف و ﻣﻨﺤﺮف ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ّ ﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ ﻣﺤﺮ – ﺷﺪ ﮐﻨﺠﮑ ﺎوي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﮫ ﻓﺮھﻨﮓ ﻏﺮب ھﻢ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ. ﯾﮑﻲ از دﻻﯾﻠﻲ ﮐﮫ ﻣﺪت ھﺎ ﻃﻮل ﮐﺸﯿﺪ ﮐﮫ اﯾﺮان ﺑﺎ ﻏﺮب ارﺗﺒﺎط ﻓﺮھﻨﮕﯽ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺮﻗﺮار ﮐﻨﺪ، ھﻤﯿﻦ ﻣﺴﺌﻠﮫ ﺑﻮد. ﺗﺎ آﻧﮑﮫ ﺷﮑﺴﺖ ﻧﻈﺎﻣﻲ از

آﻧﺎن

اﺳﺖ. اﯾﻘﺎن ﺑﺎ ﺑﺤﺚ درﻣﻮرد روش آﻏﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد. ﻧﮑﺘﮫ ي ﻣﮭﻤﻲ ﮐﮫ ﺑﺎﯾﺪ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ و ﻣﻲ

ﻧﻤﻲ

ﻏﺮب واﻗﻊ ﮔﺮ دﯾﺪ. آن وﻗﺖ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﮫ ھﻮش آﻣﺪﻧﺪ و ﻣﺎﯾﻞ ﺷﺪﻧﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﮫ در ﻏﺮب ﭼﮫ ﮔﺬرد. اﻣﺎ ﭘﯿﺶ از آن ﻣﺎ ﺑﮫ ﺧﺎﻃﺮ اﯾﻦ ﺗﺤﺮﯾﻒ ﺗﻮﺟﮫ و ﮐﻨﺠﮑﺎوي و ﻋﻼﻗﮫ ِ ﺑﺎور ي ز ﯾﺎدي ﻧﺪاﺷﺘﯿﻢ ﮐﮫ ﺑﺨﻮاھﯿﻢ از ﮐﻔﺎر ﭼﯿﺰي ﺑﯿﺎﻣﻮزﯾﻢ آﻧﮭﺎ ﭼﯿﺰي ً و اﻋﺘﻘﺎد ﻣﺎ ﺑﺮ اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ اﺻﻼ ﻧﺪارﻧﺪ ﮐﮫ ﻣﺎ ﺑﺨﻮاھﯿﻢ از آﻧﺎن ﯾﺎد ﺑﮕﯿﺮﯾﻢ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ھﻤﯿﺸﮫ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺦ اﺳﻼم ﻣﻮﻗﻌﻲ ﮐﮫ ﺻﺤﺒﺖ از ﻣﺴﯿﺢ ﯾﺎ ﻣﻮﺳﻲ ﻣﻲ ﺷﺪ، از اﺣﺎدﯾﺚ اﺳﻼﻣﻲ ﺑﻮد ﮐﮫ ﺑﮫ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻣﻲ ﺷﺪ ﮐﮫ در ﻓﻼن ﺣﺪﯾﺚ ﮔﻔﺘﮫ ﺷﺪه ﮐﮫ ﻓﻼن ﺷﺨﺺ از ﻓﻼن ﮐﺲ و او ﮐﺲ از دﯾﮕﺮ رواﯾﺖ ﮐﺮده اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﻮﺳﻲ ﭼﻨﯿﻦ اوﻟﯿﻦ اﯾﺮاﻧﻲ اﺳﺖ ﮐﮫ در ﯾﮏ ﺑﺤﺚ ﺟﺪي اﻟﮭﯿﺎت ﮐﺘﺎﺑﺶ را ﺑﺎ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل اﻧﺠﯿﻞ آﻏﺎز ﮐﺮده اﺳﺖ. اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع از ﻧﻈﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﺳﯿﺎﺳﻲ ﺣﺎﺋﺰ اھﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎري اﺳﺖ. ﯾﻌﻨﻲ ﺑﺤﺚ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﻓﺮھﻨﮓ ھﺎي دﯾﮕﺮ آﺷﻨﺎ ﺷﺪ، ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ اﯾﻨﮭﺎ ارﺗﺒﺎط ﭘﯿﺪا ﮐﺮد. ا ﯾﻦ ﺷﻮد ﻓﺮھﻨﮓ ﻣﻌﺎﺷﺮت. ﭼﻨﺎﻧﭽﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﻣﻲ ً ﺑﻌﺪا ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ: » ﻋﺎﺷﺮوا ﻣﻊ اﻻدﯾﺎن... و « در ﺟﺎي ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾ » ﻨﺪ: ﻋﺎﺷﺮوا ﻣﻊ اﻻﻗﻮام ﮐﻠﮭﺎ ﺑﺎﻟﺮوح و اﻟ « ﺮﯾﺤﺎن . ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ھﻤﮫ ﻣﻌﺎﺷﺮت ﮐﺮد. آدم ھﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ھﻢ ارﺗﺒﺎط داﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﻨﺪ. ھﻤﮫ ﯾﮑﻲ ھﺴﺘﯿﻢ، ﺑﺎﯾﺪ ھﻤﮫ از ھﻢ ﺑﯿﺎﻣﻮزﯾﻢ. درس دﯾﮕﺮي ﮐﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ اﯾﻦ ﺟﺎ ﺑﮫ ﻣﺎ ي ﺑﺴﯿﺎر ﻇﺮﯾﻔﻲ اﺳﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ھﺮ ﮐﺲ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮدش ﻣﻌﺮﻓﻲ و ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﺷﻮد، ﻧﮫ ﺗﻮﺳﻂ دﺷﻤﻦ. ﻣﺎ در ﻃﻮل ﺗﺎرﯾﺨﻤﺎن – ﻧﮫ ﺗﻨﮭﺎ در اﯾﺮان، ﺑﻠﮑﮫ در ﺗﻤﺎم دﻧﯿﺎ –

ﻣﻲ

ﮔﻔﺘﮫ ﯾﺎ ﻋﯿﺴﻲ آن ﻃﻮر ﮔﻔﺘﮫ. آن وﻗﺖ اﯾﻦ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻣﻮرد ﻗﺒﻮل ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ. اﻣﺎ از ﺧﻮد ﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ ﻧﻘﻞ ﻗﻮل ﻧﻤﻲ ﺷﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭ – ﺎءاﻟﻠﮫ ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﮐﮫ ﻣﻦ ﻣﻲ – داﻧﻢ

ﻣﻲ

دھﻨﺪ ﻣﻲ

و ﻧﮑﺘﮫ

ھﺎي ﺳﺘﻤﺪﯾﺪه و ﻣﻈﻠﻮم، ﮔﺮوه ھﺎﯾﻲ ﮐﮫ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان » دﯾﮕﺮي other « در ﺟﺎﻣﻌﮫ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﻧﺪ

ﮔﺮوه

و ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮرد ﻇﻠﻢ و ﺳﺘﻢ ﺑﻮدﻧﺪ، داﺷﺘﮫ و دارﯾﻢ. ﻣﺎ ھﺮﮔﺰ ﺑﮫ اﯾﻨﮭﺎ اﺟﺎزه ﻧﺪاده اﯾﻢ ﮐﮫ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﻨﻨﺪ، ﺣﺮﻓﺸﺎن را ﺑﺰﻧﻨﺪ، آرا ء و ﻋﻘﺎﯾﺪﺷﺎن را ﻣﻄﺮح ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﺎ اﯾﻨﮭﺎ را ﺧﻔﮫ ﮐﺮده اﯾﻢ، ﺳﺎﮐﺖ ﮐﺮده اﯾﻢ، ﺑﮫ آﻧﮭﺎ اﺟﺎزه ي دﻓﺎع از ﺧﻮدﺷﺎن را ﻧﺪاده ﯾﻢ، ا اﻧﮕﯿﺰ اﯾﻨﮭﺎ را ﺗﻮﺻﯿﻒ ﮐﺮده اﯾﻢ و ﮔﻔﺘﮫ اﯾﻢ ﮐﮫ ﭼﮕﻮﻧﮫ اﻧﺪ. ً ﯾﮏ ﻣﺜﺎل آن زﻧﺎن ھﺴﺘﻨﺪ. زن را ﻣﻌﻤﻮﻻ ھﺎ ﻧﻮﯾﺴﻨﺪه ی ﻣﺮد ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﺮدﻧﺪ، ﻧﮫ ﺧﻮد زﻧﺎن. ﻣﻌﺮﻓﻲ آﻧﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮداﻧ ﯽ آﮐﻨﺪه از ﺻﺪھﺎ ﺟﻨﺴﯽ ﻋﻘﺪه ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ ﺣﺘﻲ اﺑﻦ ﺳﯿﻨﺎ در آﺧﺮ ﮐﺘﺎﺑﺶ « ﺷﻔﺎ» در ﻣﻮرد زﻧﺎن ﭼﮫ ﮔﻮﯾﺪ ﻣﻲ . آدﻣﻲ را ﺑﮫ ﺧﺠﺎﻟﺖ واﻣﻲ دارد. اﺑ ﻦ ﺳﯿﻨﺎ ﯾﮑﻲ از ﻣﻔﺎﺧﺮ ﻓﺮھﻨﮓ ﺑﺸﺮﯾﺖ اﺳﺖ و ﻣﻦ ﺑﺮاي او اﺣﺘﺮام و ﻣﮭﺮ ﺑﺴﯿﺎر ﻗﺎﺋﻠﻢ. اﻣﺎ اﮐﺜﺮ اﯾﻦ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻓﺮھﻨﮓ زﻣﺎﻧﺸﺎن ﺑﻮده اﻧﺪ. ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﻓﺮاﺗﺮ روﯾﻢ. ﻣﺎ ﺣﻖ آزادي ﺑﯿﺎن را از آﻧﮭﺎ ﺳﻠﺐ ﮐﺮده اﯾﻢ و آن وﻗﺖ ﺗﻌﺮﯾﻔﺸﺎن ھﻢ ﮐﺮده اﯾﻢ. ﻣﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻔﺮت ِ اﻓﺘﺮا آﻣﯿﺰ ِ ﻏﺮض آﻟﻮد ِ ﯾﮏ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺧﯿﺎﻟﻲ

در دﻧﯿﺎﯾﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﮐﻨﯿﻢ ﮐﮫ ﺑﮫ اﻗﻠﯿﺖ ھﺎ، ﺑﮫ ﺳﺘﻤﺪﯾﺪﮔﺎن، ﮐﻢ ﮐﻢ اﺟﺎزه داده ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﮫ ﺧﻮدﺷﺎن ﺧﻮد را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﮭﺎﺋﯿﺎن در اﯾﺮان وﺿﻌﻲ اﺳﻒ ﺑﺎر داﺷﺘﮫ و دارﻧﺪ و اﯾﻦ وﺿﻊ اﮐﻨﻮن از ھﺮ وﻗﺖ دﯾﮕﺮ ﺑﺪﺗﺮ اﺳﺖ. ﺟﻤﮭﻮري اﺳﻼﻣﻲ و آﺧﻮﻧﺪھﺎ ﮐﮫ دﺷﻤﻨﺎن ﺳﺮﺳﺨﺖ آﺋﯿﻦ ﺑﮭﺎﺋﻲ ھﺴﺘﻨﺪ اﯾﻦ ﺣﻖ اﻧﺤﺼﺎری را ﺑﮫ ﺧﻮد داده اﻧﺪ ﮐﮫ آﺋﯿﻦ ﺑﮭﺎﺋﻲ را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﻨﻨﺪ . آﻧﮭﺎ ﻣﻲ ﮔﻮﯾﻨﺪ ﮐﮫ اﯾﻦ آﺋﯿﻦ ﺑﮭﺎﺋﻲ ﭼﮫ ھﺴﺖ و ھﻮﯾﺘﺶ ﭼﯿﺴﺖ . اﯾﻨﺎن ﺗﺼﻮﯾﺮي از اﯾﻦ آﺋﯿﻦ ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ و ﺑﮫ دﺳﺖ ﻣﺮدم دھﻨﺪ. ﻇﻠﻢ از اﯾﻦ ﺑﺪﺗﺮ ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﺷﺪ و اﯾﻦ ﻇﻠﻤﻲ اﺳﺖ ﺑﮫ اﯾﺮاﻧﯿﺎن و ي ﻧﻮع ﺑﺸﺮ. ﻟﺰوﻣﻲ ﻧﺪارد ﮐﮫ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﮭﺎﺋﻲ ﺷﻮﻧﺪ، اﻣﺎ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﮫ ﮐﺴﻲ ﻣﺜﻞ ﺑﺎب،

ﻣﻲ

ﺑﮫ ھﻤﮫ

ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ و ﻋﺒﺪاﻟﺒﮭﺎء ﭼﮫ ﭘﯿﺎﻣﻲ آورده اﻧﺪ ﮐﮫ ﺟﺰﺋﻲ از ﻓﺮھﻨﮓ اﯾﺮان ﻋﺰﯾﺰ و آن ﺳﺮزﻣﯿﻦ ﻣﻘﺪس اﺳﺖ. ھﻤﮫ ي ﻣﺎ ﻋﺎﺷﻖ ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ و ﻋﺒﺪاﻟﺒﮭﺎء ﺧﻮاھﯿﻢ ﺑﻮد، اﮔﺮ آﻧﮭﺎ را ﺑﺸﻨﺎﺳﯿﻢ، اﮔﺮ ﺑﮕﺬارﯾﻢ ﮐﮫ ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺧﻮدش را از زﺑﺎن ﺧﻮدش ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﻨﺪ، ﻋﺒﺪاﻟﺒﮭﺎء ﺧﻮدش را از زﺑﺎن ﺧﻮد ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﻨﺪ، ﻧﮫ از زﺑﺎن اﯾﻦ و ﯾﺎ آن آﺧﻮﻧﺪ و ﯾﺎ روزﻧﺎﻣﮫ ي ﮐﯿﮭﺎن و ﺑﻘﯿﮫ ي ﻧﺸﺮﯾﺎت دﯾﮕﺮ ﺑﺎ اﻧﺘﺸﺎر اﻓﺘﺮاﺋﺎت. ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺴﯿﺎر ﻣﮭﻢ دﯾﮕﺮي ﮐﮫ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﺴﺌ ﺷﻮد، ﻋﺪاﻟﺖ اﺳﺖ. ﺧﺪاوﻧﺪ ﻋﺎدل اﺳﺖ و ﺷﺮط اول ﻋﺪ اﻟﺖ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﮫ ﺳﺘﻤﺪﯾﺪﮔﺎن و د ﮔﺮاﻧﺪﯾﺸﺎن اﺟﺎزه داده ﺷﻮد ﮐﮫ ﺧﻮدﺷﺎن را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﻨﻨﺪ و ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﻨﺪ ﮐﮫ ﮐﮫ ھﺴﺘﻨﺪ و ِ ﻗﺎھﺮ ِ ﭼﮫ ھﺴﺘﻨﺪ، ﻧﮫ اﯾﻦ ﮐﮫ ﻇﺎﻟﻢ ﺧﻮﻧﺨﻮار ﺣﻖ ﺳﺨﻦ د ِ ﻧﺎﺑﺮدﺑﺎر اﺷﺘﮫ ﺑﺎﺷﺪ و ﺗﻌﺮﯾﻒ اﯾﻨﮭﺎ را ﺑﮑﻨﺪ و اﮔﺮ اﯾﻦ ﺳﺘﻤﺪﯾﺪﮔﺎن ﺣﺮﻓﻲ ﺑﺰﻧﻨﺪ ﯾﺎ ﮐﺘﺎب ﭼﺎپ ﮐﻨﻨﺪ، آن را ﺟﺮم و ﺟﻨﺎﯾﺘﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﮐﻨﺪ، نﺎآﻧ را ﻣﺠﺮم ﻣﻌﺮﻓﻲ ﮐﻨﺪ ﮐﮫ ﺑﺰﻧﻨﺪ و ﺑﮑﺸﻨﺪ. آن وﻗﺖ ﻣﺮﺗﺐ در روزﻧﺎﻣﮫ و ﻣﺠﻠﮫ و ﺗﻠﻮﯾﺰﯾﻮن و ﻓﺮھﻨﮓ و ﻣﺪرﺳﮫ ﺑﮫ ﻓﺤﺎﺷﻲ ﻣﺸﻐﻮل ﺷﻮد. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ در اول اﯾﻘﺎن ﯾﮏ ﭘﯿﺎم ﺟﺪﯾﺪي ﻣﻲ دھﻨﺪ. وﻗﺘﻲ ﻣﻲ ﺧﻮاھﻨﺪ ﻣﻄﻠﺒﻲ در ﻣﻮرد ﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ، ﯾﮭﻮدﯾﺎن و ﻣ ﺴﯿﺤﯿﺎن ﺑﯿﺎن ﮐﻨﻨﺪ، ﻧﻘﻞ ﻗﻮل از ﺧﻮد ﺗﻮرات و اﻧﺠﯿﻞ آورﻧﺪ، ﻧﮫ از اﺣﺎدﯾﺚ. ﻣﺴﯿﺢ را از ﻃﺮف ﺧﻮدش ﻧﻘﻞ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺑﮫ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻧﮫ ﻓﻘﻂ ﮐﻞ ﻣﻄﻠﺐ ﺗﺤﺮﯾﻒ را زﯾﺮ ﺳﺆال اﻧﺪ، ﺑﻠﮑﮫ ﻧﺸﺎن داده اﻧﺪ ﭼﮕﻮﻧﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻮ رد ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. ﻗﺴﻤﺖ دوم اﯾﻘﺎن در ﻣﻮرد ﻣﻔﮭﻮم ﻏﻠﺒﮫ و ﺳﻠﻄﻨﺖ اﺳﺖ و ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﮫ ﮐﮫ ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎ ﻏﻠﺒﮫ آﯾﺪ و ﺣﺎﮐﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد. اﻣﺎ ﭼﻮن اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺑﮫ ﺻﻮرت ﻇﺎھﺮش درک ﺷﺪ، ﺣﻀﺮت ﺑﺎب را ﻧﺸﻨﺎﺧﺘﻨﺪ و اﯾﺸﺎن را در ﮐﻤﺎل ﻣﻈﻠﻮﻣﯿﺖ ﺷﮭﯿﺪ ﮐﺮدﻧﺪ. ﮐﮫ دﯾﮕﺮ ي

ﻠﮫ ﻣﻲ

آﻧﺎن

ﻣﻲ

ﺑﺮده

ﻣﻲ

اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺟﻨﺎب ﺧﺎل ﻣﻲ ﮔﻔﺘﻨﺪ ﮐﮫ ﭼﮕﻮﻧﮫ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻗﺎﺋﻢ ﻣﻮﻋﻮد ﺑﺎﺷﺪ، در ﺣﺎﻟﻲ ﮐﮫ او را ﮐﺸﺘﻨﺪ ﺤ و اﺻ ﺎﺑﺶ را ﻣﻲ ﮐﺸﻨﺪ. اﯾﻦ واﻗﻌﯿﺖ ﺑﺎ اﺣﺎدﯾﺚ ﺗﻮاﻓﻘﻲ ﻧﺪارد. ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﺣﺎدﯾﺖ اﯾﻦ ﻗﺎﺋﻢ اﺳﺖ ﮐﮫ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺰﻧﺪ و

ﺑﮑﺸﺪ، ﺣﺎﮐﻢ و ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﻠﻄﻨﺖ ﮐﻨﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ ﻏﻠﺒﮫ و ﺳﻠﻄﻨﺖ از ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﭘﯿﻐﻤﺒﺮ ذاﺗﯽ اﺳﺖ. ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ را ﺗﻌﺮﯾﻒ ﮐﻨﻨﺪ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان آﯾﻨﮫ اي ﮐﮫ ﺟﻠﻮه ﮔﺮ ﮐﺎﻣﻞ ﺻﻔﺎت و اﺳﻤﺎء ﺧﺪا ﺳﺖ، ﺳﻠﻄﺎن و ﻏﺎﻟﺐ و ﻣﮭﯿﻤﻦ ي اﺷﯿﺎء اﺳﺖ. ﺑﮫ ھﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ، ﺗﻤﺎم وﺟﻮد ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ، ﺳﻠﻄﻨﺖ ﺑﺮ ھﻤﮫ ﭼﯿﺰ اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺗﻤﺎﻣﯿﺖ ھﺴﺘﻲ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻏﻠﺒﮫ و ﭼﯿﺮ ﮔﯽ اﺳﺖ و او ﺳﻠﻄﺎن اﺳﺖ، ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﯾﮏ ﻧﻔﺮ ھﻢ او را ﻧﺸﻨﺎﺳﺪ، ﺣﺘﻲ اﮔﺮ ﮐﺴﻲ از آن ِ او اﻃﺎﻋﺖ ﻧﮑﻨﺪ. ﻣﺜﺎل ، ﺣﻀﺮت ﻣﺴﯿﺢ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﻮﻗﻌﻲ ﮐﮫ در اوج ذﻟﺖ ﺑﻮد، ﺑﯿﺎن ﮐﺮد ﮐﮫ ﭼﮫ ﮐﺴﻲ از ﻣﻦ ﭘﺮﻗﺪرت ﺗﺮ و ﻋﺰﯾﺰﺗﺮ اﺳﺖ. آن ﺣﻀﺮت آن ﺣﻘﯿﻘﺖ روﺣﺎﻧﻲ را ﻣﻄﺮح ﮐﺮد. اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع اھﻤﯿﺖ ﺑﺴﯿﺎر ﺑﺮاي ﺑﺎزﺳﺎزي ﻣﻔﮭﻮم دﯾﺎﻧﺖ ﺣ ﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﻋﻼوه ﺑﺮآن ﻟﺰوم ﺟﺪاﯾﻲ دﯾﻦ از ﺳﯿﺎﺳﺖ را ﻣﻄﺮح ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﻔﮭﻮم ﻏﻠﺒﮫ را ﺑﺎزﺳﺎزي ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ. ﻏﻠﺒﮫ ِ ﻣﺬھﺒﻲ ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻧﯿﺴﺖ ﮐﮫ ﺷﻤﺎ ﺷﻤﺸﯿﺮ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ، زور ﺑﮫ ﮐﺎر ﺑﺒﺮﯾﺪ، ﺣﺎﮐﻢ ﺷﻮﯾﺪ و ﻣﺮدم را ﺑﮫ اﺳﺎرت ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ و ﻣﺠﺒﻮرﺷﺎن ﮐﻨﯿﺪ ﮐﮫ دﯾﻦ را ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻨﺪ. ﻃﺒﻖ ﺑﯿﺎﻧﺎت ﺣﻀﺮت ﺑﮭ ﺎءاﻟﻠﮫ ﻣﻔ ﮭﻮم ﻏﻠﺒﮫ ﯾﮏ ﻣﻔﮭﻮم روﺣﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد، ﻣﻔﮭﻮﻣﻲ ﮐﮫ و دل

ﻣﻲ

ﺑﺮ ھﻤﮫ

دارد.

ﻓﺮھﻨﮓ ﻣﺮدم را ﺗﮑﺎن ﻣﻲ دھﺪ، ﺗﻘﻠﯿﺒﻲ اﺳﺖ روﺣﺎﻧﻲ. اﯾﻦ اﺳﺖ ﻇﮭﻮ ر ﺳﻠﻄﻨﺖ اﻟﮭﻲ. ﺟﺪاﯾﻲ دﯾﻦ از ﺳﯿﺎﺳ ﺖ و ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﺮ آزادي وﺟﺪان و ﻋﻘﯿﺪه ﺟﺰﺋﻲ اﺳﺖ از ﻣﻔﮭﻮم ﺑﺨﺶ دوم اﯾﻘﺎن ﮐﮫ ﻣﻔﮭﻮم ﻏﻠﺒﮫ و ﺳﻠﻄﻨﺖ را ﺑﯿﺎن ﻣﻲ ﮐﻨﺪ. د ﻣﻔﮭﻮم ﯾﮕﺮي ﮐﮫ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﯿﺸﺘﺮي اﺳﺖ، رﺟﻌﺖ اﺳﺖ. اوﻟﯿﻦ ﺑﺤﺚ ﮐﺘﺎب ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﻲ

در ﻣﻮرد رﺟﻌﺖ اﺳﺖ. ﻣﻲ ً ﺗﻤﺎﻣﺎ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ ي ﻓﺮﻗ ﻧﻘﻄﮫ ﺎن رﺟﻌﺘ ﺶ ﺑﮫ ﺷﮑﻞ ﻧﻘﻄﮫ ی ﺑﯿﺎن اﺳﺖ. ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ ﻣﺤﻤﺪ ﺑﮫ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ رﺟﻌﺖ ﮐﺮد. ﺑﻌﺪ ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ ﮐﮫ ﻋﻠﻲ رﺟﻌﺖ ﮐﺮد، ﻓﺎﻃﻤﮫ رﺟﻌﺖ ﮐﺮد، ﺣﺴﻦ رﺟﻌﺖ ﮐﺮد، ھﻤﮫ ي اﻣﺎﻣﺎن ﺑﮫ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ رﺟﻌﺖ ﮐﺮدﻧﺪ، ﺣﺘﻲ در ﻇﮭﻮرﺷﺎن اﺑﻮاب ارﺑﻌﮫ ھﻢ ﺑﮫ اﯾﻦ دﻧﯿﺎ رﺟﻌﺖ ﮐﺮدﻧﺪ. اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﺐ از اﻧﺘﻈﺎرات ﺷﯿﻌﮫ اﺳﺖ، در اﺣﺎدﯾﺚ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺸﯿﻊ آﻣﺪه اﺳﺖ ﮐﮫ اﯾﻨﮭﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﮫ ھﻤﺮاه ﻗﺎﺋﻢ ﺑﺮﮔﺮدﻧﺪ. ﻋﻠﺖ اﯾﻦ ﮐﮫ ﮐﺘﺎب ﺑﯿﺎن ﻓﺎرﺳﻲ ﺑﺎ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﻮد، ﯾﻌﻨﻲ اﺻﻞ و اﺑﺘﺪاي ﮐﺘﺎب

ﺑﯿﺎن ﺑﮫ ﻣﻮﺿﻮع رﺟﻌﺖ اﺧﺘﺼﺎص ﯾﺎﻓﺘﮫ، ﺗﻮﺳﻂ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ در اﯾﻘﺎن ﺑﮫ ﻃﻮر ﺗﻔﺼﯿﻞ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد . ﯾﮑﻲ از دﻻﯾﻞ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع – ﮔﺬﺷﺘﮫ از آن ﮐﮫ ﻣﺮدم ﺑﮫ اﯾﻦ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺧﯿﻠﻲ واﺑﺴﺘﮫ ﺑﻮدﻧﺪ ﺟﻨﺒﮫ – ی ﺳﯿﺎﺳﻲ – اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﮫ اﺳﺖ. در اﻧﺪﯾﺸﮫ ي ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب، اﮐﺜﺮ ادﯾﺎن در ﻣﻔﮭﻮم رﺟﻌﺖ، ﺗﺼﻮرﺷﺎن اﯾﻦ ﺑﻮد ﮐﮫ ھﻮﯾﺖ و ﺣﻘﯿﻘﺖ اوﻟﯿﺎي اﻟﮭﻲ ﺑﮫ ﺟﺴﻤﺸ ﺎن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﯾﻌﻨﻲ وﻗﺘﻲ ﮔﻮﯾﻨﺪ، ﻓﻼن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ رﺟﻌﺖ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ، ﺗﻨﮭﺎ اش اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ آن ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ھﻤﺎن ﺟﺴﻤﺶ رﺟﻌﺖ ﮐﻨﺪ. ﺑﮫ ﻋﺒﺎرت دﯾﮕﺮ اﯾﻦ ﺟﺴﻢ او، ﭘﻮﺳﺖ او، ﺧﻮن اوﺳﺖ ﮐﮫ ھﻮﯾﺖ او را ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎزد. اﯾﻦ اﺳﺖ ﻣﻔﮭﻮﻣﻲ ﮐﮫ ﭘﯿﺮوان ادﯾﺎن از رﺟﻌﺖ داﺷﺘﻨﺪ. ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ از ھﻤﺎن اﺑﺘﺪا ﺗﻤﺎم ﺑﺤﺚ ﺧﻮدﺷﺎن را روي ﻣﻮﺿﻮع رﺟﻌﺖ و ﺑﺎزﺳﺎزي ﻣﻔﮭﻮم آن ﺗﻤﺮﮐﺰ ﻣﻲ دھﻨﺪ. در اﯾﻦ ﺗﺸﺮﯾﺢ، اﯾﻦ ﺑﺎزﮔﺸﺖ رﺑﻄﻲ ﺑﮫ ﺟﺴﻢ ﻧﺪارد. ﺟﺴﻢ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب ھﯿﭻ رﺑﻄﻲ ﺑﮫ ﺟﺴﻢ ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﯾﺎ ﺣﻀﺮت ﻣﺴﯿ ﺢ ﻧﺪار د. اﻣﺎ اﯾﻨﮭﺎ رﺟﻌﺖ ھﻤﺪﯾﮕﺮ ھﺴﺘﻨﺪ از . ﻧﻈﺮ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﺣﻘﯿﻘﺖ ھﻤﮫ ی ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان ﯾﮑﻲ اﺳﺖ، ھﻤﮫ ي آﻧﮭﺎ رﺟﻌﺖ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮﻧﺪ. اﯾﻦ ﯾﮏ راه ﺣﻞ ﺑﺮاي ﻣﺴﺌﻠﮫ ي ﺧﺎﺗﻤﯿﺖ اﺳﺖ. ھﻤﮫ ی ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان

ﻣﻲ

ﻣﻌﻨﻲ

ﻣﻲ

اوﻟﯿﻦ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮﻧﺪ، ھﻤﮫ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ اوﺳﻂ ھﺴﺘﻨﺪ و ھﻤﮫ ی ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان آﺧﺮﯾﻦ ﭘﯿﻐﻤﺒﺮﻧﺪ، ﭼﻮن ھﻤ ﮫ ی آﻧﮭﺎ ﯾﮑﻲ ھﺴﺘﻨﺪ. ھﺮﮐﺪام ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﮫ آن دﯾﮕﺮي اﺳﺖ ، ﮐﮫ ھﻤﮫ ي ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان اوﻟﯿﻦ ھﺴﺘﻨﺪ و ھﻤﮫ اوﺳﻂ ھﺴﺘﻨﺪ و ھﻤﮫ ھﻢ آﺧﺮ ھﺴﺘﻨﺪ، زﯾﺮا ھﻤﮫ ﻣﻈﮭﺮ ﺧﺪاوﻧﺪﻧﺪ، ﺟﻠﻮه اي از ﺻﻔﺎت ﺧﺪاوﻧﺪﻧﺪ، از اﯾﻦ دﯾﺪﮔﺎه ﻓﺮﻗﻲ در ﻣﯿﺎن ﻧﯿﺴﺖ. ﻣﻔﮭﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ – ﺳﯿﺎﺳﻲ ﻣﻮﺿﻮع رﺟﻌﺖ.

ﺑﺎزﺳﺎزي ﻣﻔﮭ ﻮم رﺟﻌﺖ در اﻧﺪﯾﺸﮫ ي ﺣﻀﺮت ﺑﺎب و ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ ﭼﯿﺴﺖ؟ ﻇﮭﻮر اﻧﺴﺎن اﺳﺖ ﺑﮫ ﺻﻮرت ﺧﻠﻖ ﺟﺪﯾﺪ. ﯾﻌﻨﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ و ﻓﯿﺰﯾﮑﻲ و ﻃﺒﯿﻌﻲ اش اﻧﺴﺎن ﻧﯿﺴﺖ. ھﻮﯾﺖ و ﺣﻘﯿﻘﺖ اﻧﺴﺎن اﻷن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﺼﺎﯾﻞ روﺣﺎﻧﻲ اش، ﺑﺮ اﺳﺎس ﺧﺮد و ي ھﺸﯿﺎر ﺑﯿﻨﻲ و ﺟﮭﺎن اش، ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮاﻧ ھﺎﯾﺶ ﺎﯾﻲ

ﺑﮫ ﺣﮑﻤﺖ و ﻋﺸﻖ. اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﮫ وﻗﺘﻲ ﺣﻀﺮت ﺑﺎب اﯾﻦ ﻗﺪر ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺑﮫ رﺟﻌﺖ اوﻟﯿﺎ و اﻓﺮاد ﻣﻘﺪﺳﮫ ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ و ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع را ﺗﺸﺮﯾﺢ و ﺑﯿﺎن ﻣ ﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ، ﺗﺄﮐﯿﺪﺷﺎن ﺑﮫ اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻣﺎ در ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﭘﺪﯾﺪه ھﺎي روﺣﺎﻧﻲ ﻣﺘﻮﺟﮫ ﺷﻮﯾﻢ ﮐﮫ اﯾﻨﮭﺎ را ﻣﻨ ﺤﻂ ﺑﮫ ﺣﯿﻄﮫ ي ﻃﺒﯿﻌﺖ، ﺣﯿﻄﮫ ي ﺟﺴﻢ و ﺣﯿﻄﮫ ي ﻣﺎده ﻧﮑﻨﯿﻢ . اﯾﻦ ﯾﮏ ﺑﺤﺚ دﯾﻨﯽ اﺳﺖ، اﻣﺎ آن ﮔﻮﻧﮫ

ﮐﮫ زﯾﺮﺑﻨﺎﯾﺶ ﺑﺎزﺳﺎزي ﻓﺮھﻨﮕﻲ اﺳﺖ، دﻋﻮﺗﻲ اﺳﺖ ﺑﮫ ﺗﻮﻟﺪ اﻧﺴﺎن. وﻗﺘﻲ ﺣﻀﺮت ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ در اﯾﻘﺎن در ﺑﺤﺚ روش ﺷﻨﺎﺳﯽ ﺑﮫ ﻣﺴﺌﻠﮫ ي ﻣﻌﺠﺰه ھﺎ

اﺷﺎره ﻣﻲ ﮐﻨﻨﺪ و ﻣﻲ ﻓﺮﻣﺎﯾﻨﺪ، اﯾﻨﮭﺎ ﺑﻲ رﺑﻄﻨﺪ ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﻲ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮان، ﺑﻠ ﮑﮫ ﻣﻌﺠﺰه ي راﺳﺘﯿﻦ را ﮐﻼم و ﭘﯿﺎم ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ اﻟﮭﻲ ﻣﻲ

ﺷﻤﺮﻧﺪ، آن ھﻢ دﻋﻮﺗﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاي ﺗﻮﻟﺪ اﻧﺴﺎن، ﯾﻌﻨﻲ آﻧﭽﮫ ﮐﮫ ﺣﺠﺖ ﺧﺪا را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﻨﺪ، ھﺸﯿﺎري اﺳﺖ، ﺧﺮد اﺳﺖ، ﮐﻼم اﺳﺖ، ﻧﮫ زﻟﺰﻟﮫ وﺣﻮادث ﻋﺠﯿﺐ ﻃﺒﯿﻌﻲ. اﯾﻦ ﺗﻌﯿﯿﻦ و ﻣﻌﺠﺰه از ﺣﺪ ﻃﺒﯿﻌﺖ ﻓﺮاﺗﺮ ﻣﻲ ﺑﮫ رود و ھﺸﯿﺎري و ﺧﺮد ﻣ ﻲ ﮔﺮاﯾﺪ. در ﻧﺘﯿﺠﮫ ﺣﺠﺖ ﺧﺪا و

ﻣﻲ

ﺗﻌﺮﯾﻒ

ﺣﺠﺖ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﮫ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎ را دﮔﺮﮔﻮن ﮐﻨﺪ و ﻣﺎ را ﺑﮫ ﯾﮏ ﭘﺪﯾﺪار روﺣﺎﻧﻲ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اﮐﻨﻮن ﻣﻔﮭﻮم ﺣﺠﺖ ، اﻧﺴﺎن را ﺑﮫ ﻋﻨﻮان اﻧﺴﺎن ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﻲ ﮐﻨﺪ ، ﻧﮫ

ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﯾﮏ ﻣﻮﺟﻮد ﻃﺒﯿﻌﯽ و اﻟﺒﺘﮫ اﯾﻦ ﺑﺎ ﻋﺪل اﻟﮭﻲ ﻧﯿﺰ ﺗﻨﺎﺳﺐ ﻣﺴﺘﻘﯿﻢ د ارد. ﭼﻮن ا ﮔﺮ ﺣﺠﺖ ﺧﺪا اﯾﻦ ﻃﻮر ﺗﺼﻮر ﺷﻮد ﮐﮫ ﭘﯿﺎﻣﺒﺮ ﺳﺤﺮ و ﺟﺎدو و ﮐﺎرھﺎي ﻏﯿﺮﻋﺎدي ﮐﻨﺪ، ﻓﻘﻂ آﻧﺎن ﮐﮫ در آن ﻟﺤﻈﮫ ﺷﺎھﺪ و ﻧﺎﻇﺮﻧﺪ، ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ آن ﻣﻌﺠﺰات را ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻨﺪ. ﺑﺮاي ﺑﻘﯿﮫ ﮐﮫ در آن زﻣﺎن ﺣﺎﺿﺮ و ﺷﺎھﺪ ﻧﯿﺴﺘﻨﺪ ﭼﮫ ﭼﯿﺰ ﺑﺎﯾﺪ آن ﺣﺠﺖ را ﻣﺪﻟﻞ ﮐﻨﺪ؟ اﯾﻨﮭﺎ ﯾﺎ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺮدﺷﺎن را دور ﺑﯿﺎﻧﺪازﻧﺪ و رواﯾﺎت را ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻨﺪ، ﯾﺎ اﯾﻦ ﮐﮫ دﯾﻦ را ﺑﺎﻟﮑﻞ رد ﮐﻨﻨﺪ. ﭘﺲ ﻋﺪاﻟﺖ

ﺧﺪا ﭼﮫ ﻣﻲ ﺷﻮد؟ اﯾﻦ وﺳﻮاس ﺑﮫ ﻣﻌﺠﺰه ﮐﮫ در ﻓﺮھﻨﮓ اﺳﻼﻣﻲ در ھﻤﮫ ﺟﺎ ﺷﺎﯾﻊ اﺳﺖ ، ﺑﺴﯿﺎر ﻋﺠﯿﺐ اﺳ ﺖ، زﯾﺮا اﮔﺮ ﻗﺮآن را ﻣﻄﺎﻟﻌﮫ ﮐﻨﯿﻢ ﻣﯿﺒﯿﻨﯿﻢ ﮐﮫ آن ﮐﺘﺎب ﻣﻘﺪس ﻧﻔﻲ ﮐﺎﻣﻞ ﻣﻌﺠﺰه اﺳﺖ. ِ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع

ھﯿﭻ ﭼﯿﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﻦ در ﻗﺮآن ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ. ھﺮوﻗﺖ از ﺣﻀﺮت ﻣﺤﻤﺪ ﺧﻮاﺳﺘﻨﺪ ﮐﮫ ﻣﻌﺠﺰات ﮐﻨﺪ، ﺑﮫ ھﻤﮫ ﺟﻮاب دادﻧﺪ ﮐﮫ اﯾﻦ

ﺗﻘﺎﺿﺎ درﺳﺖ ﻧﯿﺴﺖ، اﯾﻦ ﮐﺎرھﺎ را ﻧﻤﻲ ﮐﻨﯿﻢ. اﮔﺮ ھﻢ ﻣﻌﺠﺰات ﮐﻨﯿﻢ، ﺷﻤﺎ اﯾﻤﺎن ﻧﻤﻲ آورﯾﺪ. ﻣﻦ ﻧﯿﺴﺘﻢ ﺑﺸﺮي ﻣﮕﺮ ﻣﺜﻞ ﺷﻤﺎ ﺑﺎ اﯾﻦ ﺗﻔﺎوت

ﮐﮫ ﺑﮫ ﻣﻦ وﺣﯽ ﻣﯿﺮﺳﺪ . وﺣﻲ ﻣﻦ و ﮐﺘﺎ ب ﻣﻦ ﺣﺠﺖ اﺳﺖ. در ﻗﺮآن اﯾﻦ ﻧﮑﺘﮫ ﺧﯿﻠﻲ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻣﺎ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل، آﯾﺖ اﻟﻠﮫ ﺧﻤﯿﻨﻲ ﺑﻌﺪ از ھﺰار و ﭼﮭﺎرﺻﺪ ﺳﺎل ﺟﺰو اﻋﺘﺮاﺿﺎﺗﺶ ﺑﮫ اﻣﺮ ﺑﮭﺎﺋﻲ ﻣﯽ ﮔﻮﯾﺪ ﮐﮫ ﻣﺎ از اﯾﻨﮭﺎ ﻣﻌﺠﺰه ﻧﺪﯾﺪﯾﻢ، ﻣﻌﺠﺰه ﻧﺪارﻧﺪ. ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ، ﻓﮭﻢ اﯾﻦ اﺷﺨﺎص از ﻗﺮآن ﭼﮕﻮﻧﮫ اﺳﺖ. ﭘﺲ ﺣﺠﺖ را ﺑﺎ ﻣﻌﺠﺰه ﺳﻨﺠﯿﺪن، ﻧﻔﻲ ﻋﺪاﻟﺖ ﺧﺪا ﮐﺮدن اﺳﺖ. ﺧﺪاوﻧﺪ در اﯾﻦ ﻧﻈﺮﯾﮫ ﯾﮏ ﻣﺴﺘﺒﺪ ﺑﻲ ﻣﻨﻄﻘﻲ اﺳﺖ ﮐﮫ ﻋﺪه اي را ﺑﮫ ﺑﮭﺸﺖ و

ﻓﺮﺳﺘﺪ، ﺑﺪون ھﯿﭻ دﻟﯿﻞ.

اي را ﺑﮫ ﻣﻲ دوزخ

ﻋﺪه

ﺑﮭﺎءاﻟﻠﮫ در ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن ﺑﺤﺚ روش

ﺣﻀﺮت

ھﻢ ﻣﻲ ﺷﻨﺎﺳﯽ ﮐﻨﻨﺪ. ﻣﻨﻄﻖ اﺻﻠﻲ را ﺑﺮ ﭘﺎﯾﮫ ي اﻧﺴﺎن ﺑﮫ ﻋﻨﻮان اﻧﺴﺎن ﻣﻲ ﮔﺬارﻧﺪ. ﭘﯿﺎم ﻣﻈﮭﺮ اﻣﺮ ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﻌﺠﺰه ھﺎﺳﺖ . ﺑﺰرﮔﺘﺮﯾﻦ ﻣﻌﺠﺰه ي ﺧﺪا ﺑﮫ ھﻢ رﯾﺨﺘﻦ ﻗﻮاﻧﯿﻦ ﻃﺒﯿﻌﻲ ﻧﯿﺴﺖ، ﺑﻠﮑﮫ ﺗﻘﻠﯿﺐ اﻧﺪﯾﺸﮫ اﺳﺖ، اﺳﺎس و ﺷﺎﻟﻮده ي ﯾﮏ ﻣﺪﻧﯿﺖ ﻧﻮﯾﻦ اﺳﺖ، اﯾﻦ ﭼﯿﺰھﺎ ھﺴﺘﻨﺪ ﮐﮫ ﻗﺪرت ﺧﺪاوﻧﺪ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دھﻨﺪ. ﺗﺎرﯾﺦ ﺳﺎز اﺳﺖ، ھﻢ ً ﮐﺘﺎب اﯾﻘﺎن واﻗﻌﺎ در ﺣﯿﻄﮫ ي ﻓﻠﺴﻔﮫ و اﻟﮭﯿﺎت، ھﻢ در ﺣﯿﻄﮫ ﮭﻢ ي ﻓ ﮐﺘﺎﺑﮭﺎی آﺳ ﻤﺎﻧﻲ و ھﻢ ﺑﮫ ﻋﻨﻮان ﻃﺮﺣﻲ ﺑﺮاي اﯾ ﺠﺎد ﯾﮏ ﻓﺮھﻨﮓ و ﻣﺪﻧﯿﺖ ﺟﺪﯾﺪ.